Heb jij emotionele verwaarlozing meegemaakt in je kindertijd? Dan kunnen de feestdagen extra uitdagend voor je zijn. Niet-erkende en onuitgesproken emoties liggen op de loer. Deze 5 tips helpen je de feestdagen door.
In emotioneel verwaarlozende families worden emoties gezien als problemen, en niet als belangrijke boodschappen
In emotioneel verwaarlozende families worden emoties gezien als problemen, en niet als belangrijke boodschappen. Zulke families ‘doen niet aan emoties’, dus veel gevoelens worden onder het tapijt geveegd of niet besproken. Maar dat geeft ze juist meer macht. Deze levenslange onuitgesproken emoties sluimeren nog diep in alle familieleden en in hun relaties, zelfs decennia later.
Veel families vieren deze feestdagen met een roze olifant in de kamer. Ze zien die olifant niet, maar voelen hem wel. Het voelt aan als ontkoppeling, eenzaamheid, teleurstelling of verdriet. Sommigen zullen zich afvragen waarom ze zich zo vervelen bij hun familie. Anderen vragen zich misschien af waarom bepaalde familieleden boos, gekwetst of verdrietig overkomen. En weer anderen verbazen zich over het feit dat die mensen het niet gewoon van zich af kunnen zetten en blij zijn met wat ze hebben. De meesten van hen hebben geen idee dat emotionele verwaarlozing rondwaart in hun familie, die stilletjes het leven uit hun conversaties zuigt en de vreugde en verbinding die ze hadden kunnen voelen ondermijnt. Emotionele verwaarlozing vindt altijd een manier om feestdagen als kerst en oud en nieuw – die verwelkomend, liefdevol en warm horen te voelen – tot een teleurstelling te maken.
Emotionele verwaarlozing in de kindertijd blijft lang in de familie rondhangen, zelfs als de kinderen inmiddels volwassen zijn. Het tempert het welkom, de warmte en de liefde. Niet-erkende, niet-gedeelde en onuitgesproken emoties vormen de basis van een familieportret die niemand ziet, maar voor iedereen voelbaar is. Het is de grijze mist die rond de familie hangt, waardoor het onmogelijk is elkaar duidelijk te zien. De leden van een emotioneel verwaarlozende familie doorlopen elke feestdag met een vaag gevoel van teleurstelling en ontevredenheid, of verwarrende woede, pijn en verdriet.
Emotionele verwaarlozing in de kindertijd
Emotionele verwaarlozing in de kindertijd vindt plaats als je opgroeit in een gezin dat de emoties van de gezinsleden niet ‘ziet’. In een emotioneel verwaarlozende familie worden gevoelens behandeld als irrelevant of zelfs lastig. Kinderen uit dit soort families leren hun eigen gevoelens te negeren en te verbergen. Ze leren hoe ze zich voor hun emoties moeten schamen en emotionele dingen moeten vermijden. Ook leren ze dat betekenisvolle conversaties en uitingen van emoties, zelfs positieve emoties, niet gewenst of zelfs beschamend zijn.
De familie die de emoties van de familieleden onderdrukt, verplettert of beschaamd, zelfs de onuitgesproken en onbedoelde (wat vaak zo is) emoties, betaalt hiervoor een hoge prijs. Zoals het vergeten van de suiker bij het bakken van een taart: het ziet er lekker uit, maar smaakt nergens naar. Of als een voetbalwedstrijd zonder de bal: het ziet er van verre misschien normaal uit, maar als je dichterbij komt, realiseer je je dat iedereen maar doet alsof.
Komt dit je bekend voor? Dan kun je een vaag gevoel van teleurstelling ervaren als je de feestdagen bij je familie doorbrengt. Misschien zie je er zelfs enorm tegenop tijd met hen door te brengen. Misschien voel je je verveeld, losgekoppeld, boos, gekwetst, buitengesloten of verdrietig en weet je niet waarom.
Als je dit herkent, hoe zorg je dan goed voor jezelf zodat je ook echt van de feestdagen kunt genieten?
5 tips voor emotioneel verwaarloosden tijdens de feestdagen
1. Neem iemand mee voor support
Probeer iemand mee te nemen die jouw situatie begrijpt. Het helpt als zij de invloed van emotionele verwaarlozing kennen. Een partner, zus of goede vriend(in) kan je steun bieden op de momenten waarop je die het meest nodig hebt. Een korte, begrijpende blik naar de andere kant van de tafel is bevestigend en grondend. Als ze niet in levende lijve aanwezig kunnen zijn, kijk dan of je ze kunt bellen of appen.
2. Wees realistisch in je verwachtingen
Ons mensenbrein is van nature bedraad om verzorging te verwachten van onze biologische familie. Maar in een emotioneel verwaarlozende familie kan deze verwachting er juist voor zorgen dat je je nog eenzamer voelt. Probeer je verwachtingen aan te passen voor je naar ze toe gaat, zodat je ook krijgt wat je verwacht. Dit voorkomt dat je je uiteindelijk teleurgesteld voelt.
3. Wees je bewust van je gevoelens.
Gedurende de dag kun je verschillende emoties ervaren, zoals frustratie, leegheid, verveling, boosheid of eenzaamheid. Wees je bewust van deze gevoelens als ze opkomen. Accepteer en benoem ze en laat ze er zijn. Er is een reden dat je ze voelt en je kunt ze later gebruiken om te begrijpen waarom je familie zo’n effect op jou heeft.
4. Wees dankbaar voor je sterke punten.
Doordat je bent opgegroeid in een emotioneel verwaarlozend gezin ben je ook enorm sterk geworden. Als emotioneel verwaarloosd persoon heb je geleerd op jezelf te vertrouwen. Focus tijdens de feestdagen op de goede dingen die jouw familie je heeft meegegeven en de positieve kant van opgroeien met emotionele verwaarlozing. Of je je er nou bewust van bent of niet, die emotionele verwaarlozing heeft je geleerd onafhankelijk, bekwaam, zelfredzaam en gul te zijn. En hier mag je dankbaar voor zijn.
5. Zorg goed voor jezelf.
Zorg voor voldoende lichaamsbeweging en draag kleding waarin jij je goed en comfortabel voelt. Blijf zo lang als jij je goed voelt bij je familie tijdens de feestdagen, en geen minuut langer. Dit is een tijd waarop het heel belangrijk is jezelf voorop te stellen.
Wat kunnen we hiervan leren?
Emotionele verwaarlozing wordt ongezien en onopgemerkt langs verschillende generaties doorgegeven. Je ouders hebben gewoonweg gedaan wat de meeste mensen doen: hun kinderen opgevoed zoals zij ook zijn opgevoed. Daarom is het niemands schuld.
Maar voor genezing is het belangrijk te erkennen wat je niet hebt gekregen van jouw familie. Probeer tijdens deze feestdagen te accepteren wat je wel en niet hebt gekregen, en waarom. Vergeet niet dat alles wat jouw ouders je niet konden en kunnen geven, jij nu aan jezelf kunt geven. Je kunt je gevoelens erkennen, valideren en accepteren en ze zien als de uitingen van je diepste zelf.
En net als op elke andere dag van het jaar kun je tijdens de feestdagen je innerlijke verwaarloosde zelf eren door voor jezelf op emotioneel gebied te zorgen. Op deze manier roep je ook het decennialange spoor van emotionele verwaarlozing in jouw familie tot een halt.
Patronen van ongekende gevoelens doorbreken
Herken je een gemis in de emotionele opvoeding die je hebt gekregen? In Patronen van ongekende gevoelens doorbreken leer je jouw patronen te herkennen en te doorbreken. Je krijgt van Jonice Webb praktische tips en adviezen om dat wat zo zwaar op je drukt voor eens en voor altijd achter je te laten.
Met deze tips kom jij de feestdagen door:
Zo kun je bij jezelf blijven als je wordt omgeven door toxische energieën
Voel je je eenzaam, ook al ben je niet alleen? Dan ben je niet de enige
HSP & overprikkeld door energieën van anderen? Deze bizar simpele energetische reiniging is voor iedereen toegankelijk
Zie je op tegen de feestdagen met familie? 5 tips om het gezellig te houden tijdens de feestdagen
Jonice Webb is gepromoveerd in de klinische psychologie, was directeur van een aantal poliklinieken en voert inmiddels dertig jaar haar eigen psychotherapiepraktijk. Ze heeft zich gespecialiseerd in het werken met jongeren en relatietherapie.
