Chronische ontstekingen veroorzaken veel lichamelijke ongemakken en liggen aan de basis van vele ziektes: auto-immuunziekten, hoge bloeddruk, depressie, reuma, huidproblemen en nog veel meer. Gelukkig kun je zelf veel doen om deze ontstekingen te remmen. Gezondheidsexpert Marjolein Dubbers legt je in dit artikel uit wat je kunt doen én eten om je lichaam weer in balans te brengen.
De gezondheid van vrouwen, vooral die van vrouwen 40+, lijkt kwetsbaarder dan die van mannen. Als vrouwen hebben we niet alleen meer eetstoornissen; na ons 40ste neemt ook de kans op onder andere schildklierproblemen, depressies, botontkalking, slaapproblemen, fibromyalgie en auto-immuunziektes zoals Hashimoto, artrose, reuma of Crohn toe. Dat zeggen de gemiddelde cijfers in ieder geval.
Vandaag daarom allerlei tips om chronische of stille ontstekingen, die aan de basis liggen van veel van deze ziektes, voortaan te vermijden. Stook jij het vuurtje op of blus jij op tijd de brand?
Wat is een ontsteking eigenlijk?
Je hebt vast wel eens ergens een zichtbare ontsteking gehad: een splinter in je vinger waardoor die plek na verloop van tijd rood, warm en dik werd. Of een wondje dat niet goed heelt en begint te ontsteken. Wat er in feite gebeurt is dat je immuunsysteem een reactie geeft op de splinter of het wondje. Je immuunsysteem zal proberen de indringer te verdrijven en de beschadigde cellen weer te herstellen. Een ontsteking is dus een beschermende reactie van het lichaam. Bij zichtbare ontstekingen met indringers van buitenaf, zoals een splinter, of van binnenuit, zoals een steenpuist, kunnen we het proces in de gaten houden en waar nodig ingrijpen. Je immuunsysteem zal blijven werken totdat de indringer verdreven is. Probleem opgelost? Ontsteking weg!
Ernstiger wordt het als we de ontstekingen niet kunnen zien of wanneer ze chronisch worden in plaats van tijdelijk. Dit worden ook wel chronische, stille of laaggradige ontstekingen genoemd en ze komen steeds meer voor. Ze worden ook vaak over het hoofd gezien omdat ze uit bloedonderzoek niet altijd naar voren komen.
Chronische ontstekingen liggen aan de basis van veel ziektes
Een acute ontsteking is geen probleem; het lichaam is zichzelf aan het helen. Een chronische ontsteking is echter niet helend voor ons lichaam maar juist destructief. Uiteindelijk leiden chronische ontstekingen tot beschadigingen van cellen en weefsels en tot een uitgeput immuunsysteem, wat kan leiden tot een auto-immuunziekte waarbij het lichaam zichzelf aanvalt.
Steeds meer mensen leven, bewust of onbewust, met chronische ontstekingen. In Nederland zijn er bijvoorbeeld ongeveer 2 miljoen mensen met een vorm van gewrichtsontsteking. Veel vrouwen lijden aan artrose, wat volgens de nieuwste inzichten geen kwestie van slijtage is maar van ontstekingen. (Zie het onderzoek van W. Robinson van Stanford University School of Medicine, 2011 (1)) Verder spelen chronische ontstekingen een belangrijke rol bij hart- en vaatziektes, hoge bloeddruk, obesitas, insulineresistentie, fibromyalgie, depressie, botontkalking, reuma, veel huidproblemen, chronische vermoeidheid en zelfs kanker. Om nog even niet te spreken van allerlei onbegrepen pijnklachten.
Bepaalde voeding kan leiden tot chronische ontstekingen
Zoals gezegd gaat het bij een ontsteking om een reactie van je immuunsysteem, dat herstellend werk in je lichaam probeert te doen; het probeert je gezond te houden. Het is daarom goed om te weten dat meer dan 70% van de cellen van je immuunsysteem zich bevinden in de binnenkant van je spijsverteringskanaal; met name in je darmflora. Dat lijkt ook logisch: dit is het gebied dat in aanraking komt met de “buitenwereld”, namelijk je voeding. Daarom ook dat voeding zo’n belangrijke rol speelt als het gaat om het sterker maken van je immuunsysteem of juist het verzwakken ervan.
Een goede manier om ontstekingen te voorkomen is dan ook om voedsel dat chronische ontstekingen kan aanwakkeren te vermijden en voedsel dat chronische ontstekingen kan genezen juist wél volop te eten. Nogmaals: gooi je olie op het vuur of blus je het brandje?
Voeding die ontstekingen kan aanwakkeren
Er zijn veel voedingsmiddelen die als een scheutje benzine het vuurtje van een ontsteking kunnen aanwakkeren. Ik zal hier de belangrijkste noemen:
- Voedsel uit een fabriek met chemische toevoegingen of kunstmatige zoetstoffen
- Omega 6-vetzuren en transvetten (plantaardige olieën zoals zonnebloem-, soja- en maisolie (denk aan frituurvet) en alle hardgemaakte (gehydrogeneerde) vetten uit een fabriek, zoals margarines)
- Arachidonzuur dat in dierlijke producten voorkomt (met name in varkensvlees en zuivel)
- Glutenhoudende granen omdat ze onze darmen snel kunnen beschadigen (tarwe, gerst, spelt, rogge, kamut)
- Alle vormen van suikers, fructose en snelle koolhydraten, vooral in dranken (insulineaanmaak zorgt voor buikvet en dat is weer een belangrijke oorzaak van ontstekingen)
- Koeienmelk en andere gepasteuriseerde zuivel van met name de koe (ook vanwege irritatie van de darmwand)
- Te veel suiker, koffie, alcohol
Voeding die ontstekingen zal remmen:
Veel ontstekingen beginnen in het spijsverteringskanaal. Alle voedingsmiddelen die gunstig zijn voor de darmflora zijn ook gunstig om ontstekingen te remmen.
- Alle plantaardige voeding waaronder verse (biologische) groenten (kies groene groenten én groenten met een heldere kleur, vergeet vooral ook knoflook en uien niet)
- Omega 3-vetzuren (walnoten, lijnzaad(olie), hennepzaad, koolzaadolie, vette vis, algenolie)
- Olijfolie (koudgeperst) is een ontstekingsremmer, zeker bij hart- en vaatziektes en darmontstekingen.
- Kruiden zijn hele sterke antioxidanten (vooral gember, kurkuma en alle Provençaalse kruiden zoals koriander, tijm, basilicum, rozemarijn enz.). Gebruik ze volop.
- (Biologische) appels en druiven bevatten ook ontstekingsremmers.
- Glutenvrije granen (zoals quinoa, haver, teff, boekweit)
- Eiwitten maar dan bij voorkeur plantaardige eiwitten (groene groenten, zeewier, ongebrande noten, zaden, pitten)
- Vitamine D. Een vitamine D-tekort kan ontstekingen in je lichaam aanwakkeren. In Nederland krijgen we over het algemeen te weinig vitamine D binnen. Kies daarom voor een goed opneembaar supplement.
Belangrijk is vooral ook om een grote variatie te eten. Eenzijdige voeding werkt allergieën in de hand die uiteindelijk ook tot ontstekingen zullen leiden. Denk eens aan zelfgemaakte amandel- of havermelk, kefirdranken, kokosolie, wilde rijst, ongebrande noten, zaden zoals pompoenzaad, sesamzaad, zonnebloempitjes, peulvruchten, gefermenteerde soja zoals miso, natto of tempé. Verdiep je vooral ook eens in superfoods als aanvulling en voor de variatie.
Wat kan je nog meer doen?
Natuurlijk zijn er nog meer dingen die je zelf kunt doen om je immuunsysteem sterk te houden en chronische ontstekingen minder kans te geven. Ik noem hier de belangrijkste:
- Stress ondermijnt je immuunsysteem als geen ander. Zorg daarom voor voldoende ontspanning, stel je eigen doelen in het leven en leer “nee” zeggen zonder je schuldig te voelen
- Zorg goed voor je gebit en bezoek regelmatig je tandarts en/of mondhygiëniste (ontstekingen in je mond kunnen zich door je hele lichaam verspreiden)
- Stop met roken en drink met mate alcohol of helemaal niet
- Vermijd toxische stoffen in cosmetica, verzorgingsproducten en in je huishouden
- Let scherp op mogelijke voedselallergieën, ook voedselallergieën leiden tot ontstekingen
- Zorg dat je goed en voldoende slaapt
- Bewegen in de buitenlucht is dubbel goed, want bewegen is al prima maar in de buitenlucht zal je ook vitamine D aanmaken, wat nodig is om ontstekingen tegen te gaan.
Wat doe jij met een zieke plant die je dierbaar is?
Onze reguliere gezondheidszorg bestrijdt vaak alleen symptomen en gaat niet op zoek naar de wortel van het probleem. Dat is vergelijkbaar met van een zieke plant de bruine blaadjes plukken, de dode takken weghalen, een gezwel wegsnijden, de beestjes die erin zitten wegspuiten en de schimmel die het heeft verwijderen maar tegelijkertijd de plant in de arme grond laten staan waar deze ziek van geworden is. Zorg ervoor dat jij het slimmer aanpakt! Verpot een zieke plant en geef hem verse, gezonde grond (voeding!) en een fijn plekje om te staan. Dan kan de plant zichzelf genezen. En doe hetzelfde met jezelf als je ziek bent. Jij bent te kostbaar om het voor minder te doen!
Voeding & Immuunsysteem
In ‘Voeding & Immuunsysteem’ geeft bestsellerauteur Marjolein Dubbers inzicht in de voedingsmiddelen die helpen om het immuunsysteem gezond en sterk te houden. Ontdek de energie om een leven te creëren waar je verliefd op wordt!
Lees ook deze artikelen:
Hoe een glas citroenwater kan helpen om chronische ontstekingen (en meer narigheid) te verdrijven
Vastzittende energie en chronische ontstekingen; gezien vanuit de Chinese Geneeskunde
10 natuurlijke antibiotica uit je keukenkastje
De website van Marjolein Dubbers, energiekevrouwenacademie.nl, wordt jaarlijks door meer dan 2 miljoen bezoekers bezocht. Marjolein is food- en lifestylecoach en heeft een passie voor de gezondheid van vrouwen.
Bij fibromyalgie is geen sprake vsn (chronische) ontstekingen! Ik zou bijna willen dat het wel zo was, want dan was het medisch aantoonbaar. Nu niet en dat levert veel problemen op met uitkeringsinstanties! Men gelooft ons vaak niet als we aangeven veel pijn en vermoeidheid te ervaren want in onderzoeken valt niets aan te tonen en je ziet aan de buitenkant ook niets aan ons. Daardoor worden velen van ons en onze klachten vaak niet serieus genomen
...het gaat hier niet om ontstekingen gemeten in het bloed via een CRP-meting bij de huisarts. Het gaat hier om stille (of laaggradige) ontstekingen. Kennis die helaas nog niet doorgedrongen is bij het UWV. Zelf ook fibromyalgie en ik ben er zeker van dat stille onstekingen mijn welbevinden hebben ondermijnd. Sinds ik mijn eetgewoontes heb aangepast, extra vitamine neem, zijn mijn felle pijnscheuten niet meer aanwezig. Work-in-progress, maar geen tot weinig pijnstillers is me nu al wat waard!
Mooi helder stuk. Zijn er ook voedingsmiddelen die kunnen helpen bij chronische nierbekkenontsteking?
Voor wie lijdt aan chronische aandoeningen.....een tip : lees eens de boeken van Anthony William !!!!!
Koolzaad olie gezond?!! Doe goed onderzoek. Koolzaad olie wordt verkregen middels heftige chemische bewerking. Is prima voor je auto maar zeker niet voor je lichaam.
Karin, Fibromyalgie is zéker wel een ontstekingsziekte. Ik heb zelf ook een vorm van reuma. Auto-immuunziekte. Bij Fibromyalgie keert je lijf zich ook tegen zichzelf en dat is ook een vorm van een 'ontsteking-reactie'. Ik zal niet zeggen dat bovenstaande dingen je klachten doen verdwijnen maar dat je te maken hebt met pijn en vermoeidheid door bepaalde foute interactie in je lijf/ontstekingsreactie is 100%. Ik heb Syndroom van Sjögren en alles daarbij is een bepaalde foute interactie. Niks staat los van elkaar in je lijf. Het is eigenlijk een grote fabriek en alles moet soepeltjes lopen wil je een goed resultaat. Er hoeft maar 1 dingetje te haperen en de rest van het systeem gaat ook problemen geven.
Gekookt water met kerrie/curcuma en zwarte peper.