Familietrauma: de verschillen van trauma-uitingen tussen de oudste en jongste én broers en zussen
Door Mark Wolynn
Welke familietrauma’s worden overgedragen en hoe ze worden overgedragen, kan verschillen per kind. Het kan zo zijn dat jij (onbewust) veel last hebt van de trauma’s die je van je ouders hebt meegekregen, terwijl je broers of zussen er geen last van hebben óf zelfs geen familietrauma hebben meegekregen. In dit artikel legt familietrauma-expert Mark Wolynn uit hoe familietrauma’s kunnen verschillen tussen de kinderen en hoe je ze kunt herkennen.
Trauma’s kunnen overgedragen worden van (overgroot- en groot)ouders op kinderen: dit zijn zogenaamde familietrauma’s. Wil je weten wat familietrauma’s precies zijn en hoe worden ze overgedragen? Lees dan eerst deze artikelen:
- Het is niet met jou begonnen: hoe trauma’s overgedragen kunnen worden in de familie
- Familietrauma’s: welke trauma’s zitten vast in jouw familiebewustzijn?
Voorbeelden van verschillende trauma-uitingen tussen broers en zussen
Familietrauma’s zijn onverwachte erfenissen waarvan je je soms niet eens bewust bent dat je ze bij je draagt. Welke familietrauma’s worden overgedragen en hoe ze worden overgedragen kan verschillen. Kinderen van dezelfde ouders, levend in hetzelfde huis en met eenzelfde opvoeding, zullen hoogstwaarschijnlijk verschillende trauma’s erven en verschillende lotsbestemmingen kennen.
De kans bestaat dat bijvoorbeeld de oudste zoon onverwerkte dingen van de vader in zich draagt en de oudste dochter onverwerkte zaken van de moeder, hoewel dit niet altijd zo hoeft te zijn. Het omgekeerde kan ook gebeuren. Wat broers en zussen en geërfd familietrauma betreft, zijn er geen eenduidige richtlijnen die vertellen hoe ieder kind hierdoor beïnvloed wordt. Er zijn naast volgorde van geboorte en geslacht nog veel andere variabelen die de keuzes die kinderen maken en de manier waarop ze hun leven leiden kunnen beïnvloeden
Verschillen tussen de oudsten en de jongsten
Later geboren kinderen dragen waarschijnlijk verschillende aspecten en elementen van de trauma’s van hun ouders of grootouders in zich.
Zo zou de eerste dochter bijvoorbeeld kunnen trouwen met een man die emotioneel afwezig en heel controlerend is – vergelijkbaar met hoe ze haar vader ervaart – en doordat ze dit doet, deelt ze deze dynamiek met haar moeder. Door met een afgesloten, controlerende man te trouwen, herhaalt ze de ervaringen van haar moeder en deelt ze haar ontevredenheid.
De tweede dochter draagt mogelijk de onuitgesproken woede van haar moeder in zich mee. Hierdoor wordt ze door hetzelfde trauma beïnvloedt, maar draagt ze een ander aspect ervan in zich mee. Mogelijk wijst ze haar vader af, terwijl de oudste dochter dat niet doet.
Latere kinderen in de familie kunnen vaak onverwerkte trauma’s van de grootouders in zich dragen. In dezelfde familie kan het zijn dat de derde of vierde dochter nooit trouwt omdat ze bang is dat ze door een man van wie ze niet houdt onder de duim gehouden wordt.
Ooit werkte ik met een Libanese familie die zo’n soort dynamiek deelde. Toen we een generatie terugkeken, ontdekten we dat beide Libanese oma’s door hun ouders als kindbruid waren weggegeven, de ene als negenjarige en de andere als twaalfjarige. Twee van de Libanese zusters waren verbonden met het lot van hun oma’s die gedwongen werden als kind te trouwen en herhaalden aspecten van hun lot in hun eigen relaties. Net als hun oma’s trouwde de een met een oudere man.
De andere dochter trouwde nooit en klaagde dat alle mannen afschuwelijk en controlerend waren: vergelijkbaar met hoe haar ongelukkige oma van vaderskant zich moet hebben gevoeld toen zij in een liefdeloos huwelijk gevangen zat.
Wanneer de band tussen moeder en kinderen verbroken is: verschillen van trauma-uitingen
Als de band tussen moeder en kinderen verbroken is, kan ieder kind de breuk met zijn of haar moeder anders uiten. Het ene kind kan een people pleaser worden, bang zijn dat anderen hem of haar links laten liggen als hij of zij niet goed genoeg is of voor te veel gedoe zorgt. Een ander kind denkt dat het nooit goede relaties met mensen zal hebben en wordt ruzieachtig en veroorzaakt conflicten om mensen die dichtbij komen af te stoten. Weer een ander kind kan zich terugtrekken en nauwelijks contacten met anderen hebben.
Ik heb gemerkt dat als de moeder-kindband van meerdere broers en zussen is verbroken, ze vaak boos of jaloers op elkaar zijn of geen onderlinge band voelen. Zo kan een ouder kind kwaad zijn op een later geboren kind, omdat het vindt dat het jongere kind de liefde kreeg die hij of zij niet kreeg. Omdat de hippocampus – het deel van de hersenen dat betrokken is bij het maken van herinneringen – pas volledig functioneert na het tweede levensjaar, kan het zijn dat het oudere kind zich niet bewust herinnert dat het vastgehouden, gevoed of geknuffeld werd door de moeder, maar wel dat het jongere kind de liefde van de moeder kreeg. Als reactie hierop voelt het oudere kind zich niet gezien en kan het zijn dat hij of zij het jongere kind onbewust de schuld geeft van het feit dat hij of zij niet kreeg wat het jongere kind wel kreeg.
Kinderen die geen familietrauma lijken te dragen
Dan zijn er natuurlijk ook nog kinderen die helemaal geen familietrauma met zich lijken mee te dragen. Het is mogelijk dat deze kinderen een goede band met de moeder en/of vader hadden en dat deze band ertoe heeft bijgedragen dat het kind niet gevoelig is voor de verwikkelingen uit het verleden. Misschien was er een periode waarin de moeder een bepaald kind meer kon geven dan de anderen. Misschien was de relatie van de ouders verbeterd. Of misschien had de moeder een speciale band met dat ene kind, maar kon ze zich niet diep verbinden met de anderen. Jongere kinderen lijken het vaak – maar niet altijd – iets beter te doen dan eerstgeborenen of enig kinderen, die een groter deel van de onvoltooide zaken uit de familiegeschiedenis in zich meedragen.
Hoewel het van de buitenkant kan lijken alsof een van de kinderen niet door het trauma beschadigd is, terwijl een ander er wel onder gebukt gaat, vertelt mijn klinische ervaring me toch iets anders: de meeste mensen dragen in ieder geval iets aan residu van hun familiegeschiedenis in zich mee. Er zijn echter ook veel ongrijpbare factoren die meespelen en die kunnen bepalen hoe diep familietrauma’s verankerd liggen. Ongrijpbare factoren zijn onder andere zelfbewustzijn, het vermogen om jezelf gerust te stellen, en krachtige, innerlijk helende ervaringen hebben.
Bron: Het is niet met jou begonnen
Het is niet met jou begonnen
Ontrafel je erfenis van familietrauma met Het is niet met jou begonnen van Mark Wolynn en doorbreek de cyclus voor een vrije toekomst. Wanneer je gebukt gaat onder angst, depressie, problemen of pijn komt het vaak niet in je op dat je dit geërfd kunt hebben van je voorouders. Zolang onopgeloste trauma’s begraven blijven in pijn of stilte, kunnen angsten en gevoelens die niet bij jou horen blijven opduiken in je leven.
Lees verder over trauma in de familie
- Wil jij je voorouders beter leren kennen om oude pijn in de familielijn te helen?
- De belangrijke rol van familie-karmadragers: waarom het noodzakelijk is om oude pijnen te helen
- Vooroudermedicijn: helen van oude pijn in de familielijn
Mark Wolynn is pionier in het baanbrekende onderzoek naar de overerfbaarheid van familietrauma. Hij is de oprichter van het Family Constellation Institute en schatplichtig aan het werk van Bessel van der Kolk en Bert Hellinger.
