Waarom even nietsdoen zo belangrijk is tijdens het herstellen van een burn-out
Door Mieke Lannoey
Als je een burn-out hebt, is het verleidelijk om hard (aan jezelf) te werken. Want je wilt snel uit dit dal krabbelen. Het dringende advies van burn-out expert Mieke Lannoey: doe juist even niets, zoals de rups in zijn cocon. “De doe-drang zorgt ervoor dat je niet herstelt en dus blijft vastlopen. Met veel frustraties, zelftwijfel en nog meer uitputting tot gevolg.”
Velen met een burn-out slaan een cruciale fase in het herstel over: de fase van nietsdoen.
Hard werken is niet de oplossing
Een dierbare vriendin verzuchtte onlangs dat ze al zo lang in een burn-out zit en niet het gevoel heeft vooruitgang te boeken, ondanks de vele dingen die ze reeds heeft ondernomen om uit haar burn-out te komen. Ze nam een loopbaancoach in de arm, begon met een nieuwe studie, volgde allerlei cursussen en therapieën om zichzelf te ontwikkelen en bereidt zich nu voor op zelfstandig ondernemerschap. Kortom, ze heeft de afgelopen periode enorm hard gewerkt. En daar ligt nu net het probleem.
Nog meer uitputting en frustratie
Mijn vriendin is lang niet de enige. Ik zie het bij heel veel mensen met een burn-out: ze schieten meteen in actie om hun burn-out aan te pakken en er ‘beter’ uit te komen. Al dan niet geïnspireerd door de vele transformatieverhalen die in omloop zijn (het romantiseren van een burn-out kan tot een burn-on leiden). Hoewel dit lovenswaardig lijkt, want hard werken wordt in onze maatschappij enorm geprezen, zorgt dit patroon er juist voor dat het herstel niet ten volle kan plaatsvinden en de persoon dus blijft vastlopen. Met veel frustraties, zelftwijfel en nog meer uitputting tot gevolg. Iets waar ik ook zelf over kan meepraten.
Een belangrijke overgangsfase
Er wordt een cruciale fase in het herstel overgeslagen: de fase van nietsdoen. Een burn-out vraagt om overgave. Het vraagt om het jasje van je oude identiteit aan de kapstok te hangen en naakt in de onbehaaglijke fase van het ‘niet weten’ te vertoeven. Iets waarover ik uitgebreid schreef in mijn boek Nooit meer de oude.
In de natuur zijn zulke overgangsfases heel normaal. Een rups is niet hard aan het werken om een vlinder te worden. Die geeft zich gewoon over aan het natuurlijke proces waarin zijn oude identiteit ontmanteld wordt als voorbereiding op een volgende levensfase in een nieuwe vorm.
Waarom nietsdoen tot onrust leidt
Als mens lijken we overgave te verwarren met ‘het opgeven’ en aanvaarding met ‘je erbij neerleggen’. Terwijl niets minder waar is. Overgave is – net als aanvaarding – een actief proces. Een proces dat om moed en vertrouwen vraagt. De reden waarom het zo moeilijk is om ons over te geven aan een fase van nietsdoen, is dat heel onze identiteit gestoeld is op wat we doen. Want in onze maatschappij staat wat we doen gelijk aan wie we zijn.
Ik betrapte mezelf er tijdens mijn sabbatical, waarin ik al mijn professionele activiteiten stopzette, op hoeveel onrust ik voelde bij nietsdoen. Mijn ego (of hoe je het ook wilt noemen) spoorde mij constant aan om dingen te doen. Het was confronterend om te beseffen hoe ik onbewust mijn identiteit en zelfwaarde was gaan koppelen aan ‘schrijver’ en ‘ondernemer’ zijn en aan ‘dingen in de wereld zetten voor anderen’. Als ik deze dingen niet meer deed, wie was ik dan nog? Deze vraag werd voor mij een leidend principe. Want zolang mijn identiteit aan externe zaken is gekoppeld, leef ik in onvrijheid.
De doe-drang negeren
Steeds als ik merkte dat ik van mezelf iets moest doen, en dat gebeurde behoorlijk vaak, ging ik daar bewust tegenin. Deze doe-drang negeren zorgde keer op keer voor een enorme innerlijke onrust. Wat deze onrust zo onbehaaglijk maakte, waren de gedachten die ermee gepaard gingen. Die lieten me geloven dat als ik niets doe, ik ook niets te betekenen heb, en als ik niets te betekenen heb, ik dan helemaal niets ben. De wanhoop die ik voelde bij de overtuiging van ‘niets zijn’ bracht mij naar een diepe laag in mezelf, de laag van leegte.
De leegte waar ik al zo lang voor aan het weglopen was door bezig te zijn. De leegte waar ik zo bang voor was, omdat ik schrik had er helemaal in te verdwijnen. Maar wat het vertoeven in de leegte mij leerde, was dat ik niet ophield te bestaan. Mijn ware zelf, mijn kern, mijn essentie die was er nog steeds. Die had alle externe-identiteit-jasjes en de bijhorende erkenning en bevestiging uit de buitenwereld niet nodig. ‘Gewoon zijn’ is genoeg, leerde ik.
Van zijn naar doen: je vleugels uitslaan
Het paradoxale is dat deze overgave aan ‘zijn’ mij op een natuurlijke manier weer in actie deed komen. Zoals een vlinder na de coconfase zijn vleugels openslaat en wegvliegt, wetend dat de overgangsfase ten einde is.
Wanneer je tijdens een burn-out meteen in actie komt, wordt deze actie onbewust gedreven door angst. Angst om de onrust en de leegte te voelen. Angst voor de ontmanteling van je identiteit. Je vervangt je oude jasje dan gewoon door een nieuwe, waardoor je vroeg of laat op dezelfde thema’s botst. Al dan niet gepaard gaand met een terugval.
Als je dus echt iets wilt doen tijdens je burn-out om duurzaam herstel te bevorderen, weersta dan de drang om te doen. Geef je over aan het zijn en vertrouw op (de timing van) het proces.
Nooit meer de oude
Waar velen het herstel van een burn-out als het eindpunt beschouwen, is het in werkelijkheid slechts het begin. Het begin van een nieuwe manier van leven en werken, die begint met te aanvaarden dat je nooit meer de oude wordt. Ze neemt je mee op haar persoonlijke zoektocht om vanuit de kern te veranderen en inspireert je met haar visie op wat wil ontstaan: een nieuwe maatschappij!
Lees ook deze artikelen van Mieke Lannoey over burn-out:
Burn-out: durf te vertrouwen op de timing van je herstelproces
Waarom je na een burn-out vatbaarder bent voor een burn-on
Burn-out: waarom stort de een wel in en blijft de ander doorgaan?
Schrijven is voor mij een manier om ervaringen te verwerken, verbanden te ontdekken, processen te duiden en inzichten te delen. Niet als coach, therapeut of academicus, wel als Mieke. Een mens die zich al (onder)zoekend een weg door het leven baant.
