Herhalingsdwang door het verleden: deze invloed heeft je jeugd op je huidige leven
Door Gastauteur
Je verleden heeft heel veel invloed op je nu. Zoveel dat je je verleden waarschijnlijk onbewust steeds aan het herbeleven bent met andere mensen. “We herhalen in liefdesrelaties wat we kennen, enerzijds omdat we er vertrouwd mee zijn en anderzijds ziet de psyche kans en mogelijkheid zichzelf te helen in de herhaling van oude pijn,” zegt Akke-Jean Klerk, auteur van Psychologie van een gebroken hart.
Verliezen in het heden, roepen verliezen in het verleden in de herinnering. Soms gaan die herinneringen gepaard met oud, onverwerkt verdriet.
Herhalingsdwang: herhalen van je jeugd in het nu
In iedere levensloop speelt de jeugd een belangrijke rol, omdat het een periode is waarin we uiteenlopende ervaringen voor het eerst opdoen. We gaan relaties aan, we hechten ons en we maken de eerste verliezen mee. Deze vroege ervaringen werken sterk door in ons leven en vanzelfsprekend ook in ons liefdesleven.
We herhalen in liefdesrelaties wat we kennen, enerzijds omdat we er vertrouwd mee zijn en anderzijds ziet de psyche kans en mogelijkheid zichzelf te helen in de herhaling van oude pijn. Dit wordt in de psychologie ook wel herhalingsdwang genoemd.
Herhalen helpt de verwerking
De psyche streeft ernaar onverwerkte gebeurtenissen en onrecht uit onze jeugd alsnog te verwerken. Uiteindelijk komt verwerking ons welzijn ten goede. Onverwerkte pijn uit het verleden is namelijk een directe bedreiging voor het realiseren van ons potentieel, want alleen in geheelde staat zijn we echt vrij om de regie te nemen en ons potentieel te realiseren.
Reflectie op onze levensloop en ook ons liefdesleven biedt dan ook een kans om te groeien en uit vaste patronen te breken die het fundament vormen voor allerlei relaties die we aangaan in het leven. We kunnen leren over onszelf door onze hechtingspatronen onder de loep te nemen, maar ook door te reflecteren op onze gedragspatronen voor het omgaan met pijnlijke verliezen.
Als we herkennen welke oude patronen ons gedrag bepalen, ontstaat de mogelijkheid de regie te nemen. Helpende patronen willen we uiteraard laten bestaan, maar we willen ons vrijmaken van die patronen die ons in de weg staan.
We kunnen ons losmaken van de omstandigheden uit onze jeugd waar we in het heden last van hebben, waardoor ons eigen natuurlijk groeiproces, wat Jung het individuatieproces noemt, een kans krijgt. Wanneer we onbewust vasthouden aan het verleden en aan het oude bekende verhaal, gaat dit ten koste van onze toekomst.
Herhalingsdwang herkennen
We herhalen allemaal wat we kennen, en dus ook in intieme relaties. Het is zinvol om te herkennen waar we het verleden onbewust herhalen en met welk gedrag we dat doen zodat we kunnen nagaan of we met die herhaling ook werkelijk gediend zijn. Zonder reflectie op ons aandeel in de herhaling is het niet mogelijk de regie ook werkelijk te nemen als het gaat om ons eigen liefdes- en relationele leven.
Bewust van elkaars verleden
Het helpt wanneer beide partners zich bewust zijn van elkaars jeugdverwondingen, herhalingsdwang, en de wijze waarop ze zichzelf trachten te beschermen. Idealiter weten partners ook wat zij van elkaar verlangen op dit vlak. Wanneer beide partners bekend zijn met de thema’s die hun leven samen betekenis geven en de thema’s die juist voor spanning zorgen, dan biedt de relatie een optimale gelegenheid om over zichzelf, de ander en de relatie te leren. Dat komt de intimiteit ten goede.
Als kind betrok je alles op jezelf
Jeugdverwondingen en onverwerkte pijn uit de jeugd zitten lang niet altijd in concrete gebeurtenissen. Soms is de verwonding een ervaring van onrecht. Veelal zit dit in de wijze waarop de ouders zijn omgegaan met hun kinderen. Kinderen hebben de neiging dit op zichzelf te betrekken en nemen dit op alsof het informatie is over wie zij zijn. Als een kind ervaren heeft dat zijn of haar ouder om wat voor reden ook weinig aandacht besteed heeft aan het kind, dan hebben kinderen de neiging dat op zichzelf te betrekken. Het kind is niet lief/slim/sterk genoeg, etc.
De grote invloed van emotionele verwaarlozing
Een volwassene die in zijn jeugd emotioneel verwaarloosd is of sterk bekritiseerd is door een ouder, kan bijvoorbeeld op latere leeftijd worstelen met zijn gevoel van eigenwaarde, veel piekeren en innerlijk onrustig zijn. Niet zelden treft de volwassene dan ook een partner die net als de ouder ook emotioneel niet aanwezig is of kritisch is.
Slaagt de volwassene erin om in die situatie alsnog de emotionele aanwezigheid of waardering te ontvangen van zijn partner, dan wordt er iets rechtgezet en geheeld met terugwerkende kracht. Maar helaas volgt die waardering van buiten lang niet altijd. Vaak breekt onze partner ons hart precies op dát punt waar onze pijn zit. Dus ook als een partner wel in de relatie blijft, kan die ons hart breken. Vroeg of laat realiseren de meesten van ons, dat we onszelf op onze pijnpunten moeten helen, omdat we ons gaandeweg bewust worden hoe deze onze levensloop beïnvloeden.
Lees ook: Emotionele verwaarlozing in je jeugd: dit zijn de 5 soorten (herken jij ze?)
Helen van oude verwondingen
Pas als we de gelijkenissen én verschillen herkennen tussen heden en verleden, ontstaat de mogelijkheid onszelf te helen van oude verwondingen en te bevrijden van oude gedragspatronen die niet langer werken.
De ratio loopt veelal voorop in het herstelproces. Dat wil zeggen dat we soms wel weten hoe iets zit, welke patronen ons leven regeren en welke jeugdverwondingen heling behoeven, maar dat cognitieve weten is niet voldoende. Er is meer nodig. Het is essentieel te herkennen welke overtuigingen ons handelen beïnvloeden en dit belichaamd te ervaren. Dit betekent dat we de oude verwonding, de gedragspatronen en effecten ook fysiek moeten beleven om verder te kunnen gaan. Die fysieke beleving helpt ons verder af te stemmen op ons eigen individuatieproces.
Het helingsproces gezien vanuit de ziel
Iets in ons lijkt soms ook een eigen tempo aan te houden in psychologische processen. Ik noem dit ‘iets’ de ziel en wissel het soms af met de psyche; het zijn twee woorden die hetzelfde aanduiden, waarbij het ene uit het Grieks afkomstig is en het andere uit het Latijn. Hoe dan ook, wat het zielsproces stimuleert, is erover te praten met verschillende mensen en daaruit een persoonlijk eigen verhaal en een nieuw perspectief te ontwikkelen dat betekenis geeft aan de ervaring.
Idealiter bevat het eigen verhaal wat magie en laat het ruimte voor verdere ontwikkeling. Verder stimuleren reflectie en geduld het zielsproces. We willen namelijk afstemmen op het diep creatieve vermogen in ons, de verbeeldingskracht, en op de verandering die vanuit daar aangereikt wordt. Deze verandering wordt zichtbaar wanneer we vertragen en aandacht schenken aan onze (dag)dromen en andere manieren waarbij we onze innerlijke wereld laten spreken.
Fragment uit: Psychologie van een gebroken hart
Psychologie van een gebroken hart
'Psychologie van een gebroken hart' van Akke-Jeanne Klerk laat zien dat een gebroken hart kan helen, en dat je er zelfs sterker uit kunt komen!
Lees verder:
- Emotionele verwaarlozing als kind: opgroeien zonder emotionele behoeften
- Hoe herken je bij jezelf of je last hebt van een moederwond?
- Verlatings- of bindingsangst: hoe de moederwond jouw relaties saboteert
- De vaderwond (11 kenmerken): zo kun je het trauma van een emotioneel of fysiek afwezige vader helen
Inspirerend leven werkt samen met experts om je te inspireren. Gastauteurs bieden ons hun verhalen aan om met jou te delen.
