Heb je ADHD, ASS of ben je hooggevoelig of hoogbegaafd? Dan heb je meer kans op een burn-on dan mensen zonder fijngevoelige bedrading volgens burn-on-expert Mieke Lannoey. “Er is een constant gevoel van spanning, druk of urgentie in jezelf aanwezig.” In dit artikel legt ze uit waarom je mag oppassen voor burn-on wanneer je een neurodivergente brein hebt en hoe je een burn-on kunt voorkomen.
In het geval van een burn-on uit overprikkeld zijn als een onvermogen om stil te vallen en echt te ontspannen.
Verstoorde zelfregulatie
Als de hoeveelheid prikkels die je binnen krijgt groter is dan wat je zenuwstelsel kan verwerken, raakt je zelfregulatie verstoord. In het geval van een burn-on uit zich dit als een onvermogen om stil te vallen en echt te ontspannen (dan heb ik het dus niet over uren liggen scrollen of Netflixen). Er is een constant gevoel van spanning, druk of urgentie in jezelf aanwezig. Of een innerlijke modus van voortdurend onderweg zijn naar of gepreoccupeerd bezig zijn met. Alias, je staat altijd aan.
Lees ook: Geen burn-out maar wel chronisch uitgeput: dit zijn de 3 kenmerken van een burn-on
Prikkeltijdperk
Nu komen er in dit digitale tijdperk natuurlijk veel meer prikkels op ons af dan vroeger. Er wordt zelfs beweerd dat we op één dag evenveel prikkels te verwerken krijgen dan iemand in de oertijd gedurende heel zijn leven. Hier ondervinden we allemaal impact van, ons zenuwstelsel is daar immers niet op voorzien.
Voor mensen met een fijngevoelige bedrading, denk aan HSP en HSS (hoogsensitieve sensatiezoeker) maar ook aan andere vormen van neurodiversiteit zoals AD(H)D, ASS en hoogbegaafdheid, is die impact echter nog veel groter.
Lees ook: Ben jij een beelddenker? 8 eigenschappen van beelddenkers (AD(H)D, dyslexie en autisme)
Creatieve breinen
Wat neurodivergente mensen immers met elkaar gemeen hebben is dat ze een brein hebben dat altijd aan het werk is. Niet alleen omdat het meer (subtiele) informatie oppikt en deze input vervolgens veel diepgaander verwerkt, maar ook omdat het voortdurend verbanden aan het leggen is.
In een creatief brein worden tientallen lijntjes tegelijkertijd gespannen. Daarnaast is het een ware ideeënfabriek. Kortom, er staan constant meerdere tabbladen open, dit verbruikt natuurlijk ook veel energie. Waardoor uitputting makkelijker op de loer ligt.
Lees ook: ADHD verklaart en positief bekeken: jagers in een boerenwereld
Afleidingsstrategie
Hoewel creatief denken een kwaliteit en zelfs een talent is (nodig om te innoveren en pionieren), kan het ook een valkuil zijn. Wanneer je geest overactief is, kan dit je namelijk afleiden van je innerlijke werkelijkheid of gevoelsrealiteit. Mentaal aan het werk zijn wordt dan onbewust een manier om niet te hoeven stilstaan bij hoe je je echt voelt.
Een belangrijke rode vlag waaraan je dit kunt herkennen is dat er sensaties van onrust, nervositeit, paniek, neerslachtigheid en/of wanhoop verschijnen van zodra je lang genoeg stilvalt. Omdat je deze dingen niet wilt voelen, ga je je zo snel mogelijk op iets nieuw storten, een nieuw (werk)doel of (zelfverbeterings)project. Waardoor de onrust weer verdwijnt. Het recept voor een gevaarlijke vicieuze cirkel oftewel een chronische burn-on.
De spanning keert naar binnen
Na verloop van tijd zijn er nog slechts twee opties: of (mentaal) aan het werk zijn of je ellendig voelen. Dit zorgt natuurlijk voor een spanningsveld. In tegenstelling tot bij een burn-out, waar die spanning uiteindelijk uitmondt in een crash of explosie, keert bij een burn-on de spanning naar binnen. Er vindt een implosie plaats die zich uit als innerlijke leegte, zelfvervreemding en zinloosheid.
Gezien de zoektocht naar betekenis sowieso al een belangrijke plaats inneemt in het leven van neurodivergente mensen, vormt ook dit weer een drijfveer om op zoek te gaan naar ‘meer’, waardoor spiritueel consumptiegedrag ontstaat. Het zoeken wordt dwangmatig, de beloofde vervulling (transformatie, shift, opluchting…) blijft echter uit. Waardoor de persoon nog meer aan zichzelf gaat twijfelen.
Van zelfafwijzing naar zelfaanvaarding
Zelf heb ik lange tijd onbewust vanuit zo’n burn-on-modus gefunctioneerd. Tot ik compleet van mezelf was vervreemd en zo goed als apathisch was geworden. Het had het uiterste van mijn kracht gevraagd om in de bovenstroom van mijn leven te compenseren wat ik in de onderstroom miste. Wat natuurlijk tevergeefs was.
Als je je emotionele realiteit of gevoelswaarheid afwijst, wijs je in weze jezelf af. Een sleutel naar duurzaam herstel ligt dan ook in het aanvaarden van jezelf, met alles wat daarbij hoort. Inclusief die lege afgrond in je binnenwereld. Het vraagt moed om daarmee de confrontatie aan te gaan. Om af te dalen naar de dieptes in jezelf en daar alles aan te kijken wat nog niet gezien, erkend of doorvoeld werd. Om bewust door te pijn heen te gaan in plaats van er op automatische piloot van weg te bewegen. Het loont echter de moeite, het is immers de weg terug naar je ware zelf!
Burn-on
Hoe kom je uit de burn-on en zorg je ervoor dat je weer écht van het leven kunt genieten? In 'Burn-on' geeft Mieke Lannoey tips om een functionerende burn-out te voorkomen, wanneer je niet meer uit de werkmodus kunt komen.
Lees ook deze artikelen van Mieke Lannoey over burn-on:
- Draait je leven vooral om verplichtingen? Test of je een burn-on hebt
- Burn-on: waarom je doorgaat terwijl je uitgeput bent (5 verontrustende redenen)
- Burn-on: de weigering om je zielspad te volgen (negeer jij de fluisteringen van je ziel?)
Schrijven is voor mij een manier om ervaringen te verwerken, verbanden te ontdekken, processen te duiden en inzichten te delen. Niet als coach, therapeut of academicus, wel als Mieke. Een mens die zich al (onder)zoekend een weg door het leven baant.
Een eye opener..Zoveel (h)erkenning