In deze roerige tijden heeft de wereld behoefte aan creatieve oplossingen en mensen die buiten de gebaande paden kunnen denken. Volgens Thom Hartmann, auteur van ADHD: Over jagers in een boerenwereld, zijn het mensen met ADHD met een ‘jager’-brein die de wereld herhaaldelijk veranderd hebben. Sommige culturen erkennen dit, zelfs als ze termen als ADHD niet gebruiken om deze mensen te definiëren. In dit artikel schrijft Thom Hartmann over ADHD’ers als oude zielen.
“Heel heilig,” zei hij. “Dit zijn oude zielen, aan het einde van hun karmische cyclus.”
Hoe verschillende culturen ADHD zien
Drie decennia geleden was ik in India. Tijdens het moessonseizoen nam ik een lange treinrit om een obscuur stadje aan de Golf van Bengalen te bezoeken. In de treincoupé met mij zaten verschillende Indiase zakenmensen en een arts, en we hadden genoeg tijd om te praten terwijl het platteland van zonsopgang tot laat in de middag voorbij vloog.
ADHD of oude ziel?
Nieuwsgierig naar hoe zij aankeken tegen mensen met de diagnose Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD), vroeg ik: “Ken je dat soort mensen die lijken te hunkeren naar stimulatie, maar toch moeite hebben om een bepaalde focus vast te houden voor een bepaalde tijd? Ze springen van carrière naar carrière en soms zelfs van relatie naar relatie, lijken zich nooit te kunnen settelen in één baan of in een leven met één persoon – maar ze blijven de hele tijd ongelooflijk creatief en inventief.”
“Ah, dit type kennen we goed,” zei een van de mannen, de andere drie knikten instemmend.
“Hoe noem je dit persoonlijkheidstype?” vroeg ik.
“Heel heilig,” zei hij. “Dit zijn oude zielen, aan het einde van hun karmische cyclus.” Opnieuw knikten de andere drie instemmend, misschien iets krachtiger als reactie op mijn geschrokken blik.
“Oude zielen?” vroeg ik, omdat ik dat een erg vreemde omschrijving vond voor mensen die door Amerikaanse psychiaters gediagnosticeerd zijn als mensen met een bepaalde stoornis.
“Ja,” zei de arts. “In onze religie geloven we dat het doel van reïncarnatie is om onszelf uiteindelijk te bevrijden van wereldse verstrikkingen en verlangens. In elk leven ervaren we bepaalde lessen, totdat we uiteindelijk vrij zijn van deze aarde en kunnen opgaan in de eenheid van God. Wanneer een ziel heel dicht bij het einde van die duizenden incarnaties is, moet hij een paar levens nemen om veel, heel veel dingen te doen – om alle kleine draadjes op te ruimen die overgebleven zijn uit zijn vorige levens.”
“Dit is een man die heel dicht bij verlichting staat,” voegde een zakenman eraan toe. “Ik heb veel respect voor zulke mensen, ook al is hun leven misschien moeilijk.”
Een andere zakenman stak een vinger op en voegde eraan toe. “Maar door de moeilijkheden van zulke levens wordt de ziel gezuiverd.” De anderen knikten instemmend.
“In Amerika beschouwen ze dit gedrag als een indicatie van een psychiatrische stoornis,” zei ik. Ze keken alledrie geschrokken en lachten toen.
“In Amerika beschouwen jullie onze heiligste mannen, onze yogi’s en swami’s, ook als gekke mensen,” zei de arts met een vleugje droefheid in zijn stem. “Zo is het met verschillende culturen. We leven in verschillende werelden.”
Wij in onze Westerse wereld hebben zulke “heilige” en bijna verlichte mensen onder ons en we zeggen dat ze wel gek moeten zijn. Maar in plaats daarvan zijn zij vaak onze meest creatieve individuen, onze meest buitengewone denkers, onze meest briljante uitvinders en pioniers.
Het is maar hoe je het bekijkt: het ADHD-brein als geschenk aan de wereld
De kinderen onder ons waarvan onze leraren en psychiaters zeggen dat ze “gestoord” zijn, dragen in feite een set vaardigheden met zich die nodig was voor het overleven van de mensheid in het verleden, die veel heeft gecreëerd van wat we koesteren in onze huidige “kwaliteit van leven” en die cruciaal zal zijn voor het overleven van het menselijk ras in de toekomst.
Er schuilt een immense kracht in hoe we ervoor kiezen om te kijken naar wat er om ons heen gebeurt, en dit is ontzettend belangrijk als we bedenken hoe we onze kinderen het beste kunnen leren kennen en hen de opvoeding kunnen geven die ze nodig hebben – een opvoeding die ertoe zal leiden dat ze gezonde, gelukkige, functionerende volwassenen worden.
De vooronderstelling van mijn jager/boer hypothese (dat ADHD’ers een jager-brein hebben en niet-ADHD’ers een boeren-brein, red.) is dat kinderen met wat wij nu ADHD noemen belangrijk zijn en geschenken in zich dragen voor onze samenleving en cultuur, en, in de ruimste zin van het woord, een buitengewoon geschenk aan de wereld kunnen zijn. Bovendien biedt deze manier van kijken naar ADHD voor volwassenen die op dezelfde manier gediagnosticeerd of gedefinieerd zijn, een nieuwe manier om zichzelf en hun relatie tot de wereld te begrijpen – een manier die inzicht, empowerment en succes brengt.
De genen van een oude ziel
De lange geschiedenis van het menselijk ras heeft ons een reeks voorkeuren, temperamenten en vaardigheden opgeleverd die via onze genen zijn overgedragen. Deze vaardigheden waren bij uitstek geschikt voor het leven in de steeds veranderende wereld van onze oude voorouders en, zo hebben we nu ontdekt, zijn ook bij uitstek geschikt voor de snel veranderende moderne wereld van cyberspace en wijdverspreide ecologische en politieke crises die een snelle reactie vereisen.
Ik noem deze genetische gave het Edison Gen (de titel van een van mijn boeken), naar Thomas Edison, die ons elektrisch licht en fonografen en films bracht en – letterlijk – tienduizend andere uitvindingen. Hij is het model voor de impact die een goed opgevoed kind met dit gen kan hebben.
Hoewel ik voornamelijk verwijs naar het DRD4 gen, is de wetenschap van de genetica embryonaal en worden er elke dag nieuwe ontdekkingen gedaan. Ongetwijfeld zullen we binnenkort een betere, meer volledige lijst hebben van specifieke genen die deel uitmaken van wat Dave deBronkart in 1992 voor het eerst de “Edison eigenschap” noemde en Lucy Jo Palladino in 1997 aanzienlijk uitbreidde in haar prachtige boek The Edison Trait. Op dit moment gebruik ik echter het handige steno van het “Edison gen”.
Onoplettend of creatief?
Toen Edisons onderwijzer hem in de derde klas van school gooide omdat hij onoplettend, zenuwachtig en “traag” was, was zijn moeder, Nancy Edison, de welopgevoede dochter van een presbyteriaanse dominee, diep beledigd door de manier waarop de onderwijzer haar zoon karakteriseerde. Daarom haalde ze hem van school.
Ze werd zijn lerares vanaf dat moment tot de dag dat hij voor zichzelf ging werken voor de spoorwegen (hij vond in zijn eerste maanden een tijd- en seinapparaat voor de spoorwegen uit dat bijna een eeuw lang werd gebruikt). Ze geloofde in hem en was niet van plan om de school zijn geloof in zichzelf uit hem te laten slaan. Het resultaat van de inspanningen van die ene moeder is dat de wereld er heel anders uitziet.
“Ah, maar we moeten deze kinderen niet vertroetelen!” zeggen sommigen. Denk hier eens over na: Edison vond op zestienjarige leeftijd het apparaat uit dat een revolutie betekende voor telegrafische communicatie. Het startte zijn levenslange carrière van uitvindingen die leidden tot de gloeilamp, de microfoon, de film en de elektrificatie van onze steden. Zou de wereld beter af zijn geweest als hij de discipline had gekregen om zich te “gedragen”?
Geschikt voor stabiliteit of voor creativiteit?
De kinderen en volwassenen die drager zijn van dit gen hebben en bieden vele gaven, zowel individueel als als leden van onze samenleving. Soms worden deze gaven niet herkend, verkeerd geïnterpreteerd of zelfs gestraft, met als gevolg dat deze uitzonderlijke kinderen worden belasterd, gedrogeerd of naar het speciaal onderwijs worden gestuurd. Het resultaat is dat ze vaak reactief worden: nors, boos, opstandig, tegendraads en, in extreme gevallen, suïcidaal.
Sommige volwassenen met een Edison-gen hebben met dezelfde problemen te maken. Ze dragen de wonden van school met zich mee naar hun volwassenheid en vinden zichzelf vaak in banen die beter geschikt zijn voor stabiliteit dan voor creativiteit.
Wat bepaalt precies wie deze genetische opmaak heeft? Edison-gen kinderen en volwassenen zijn van nature:
• Enthousiast
• Creatief
• Ongeorganiseerd
• Niet-lineair in hun denken (ze springen naar nieuwe conclusies of observaties)
• Innovatief
• Gemakkelijk afgeleid (of, anders gezegd, gemakkelijk aangetrokken door nieuwe prikkels)
• In staat tot buitengewone hyperfocus
• Begrijpen op unieke wijze wat het betekent om een “buitenstaander” te zijn
• Vastberaden
• Excentriek
• Snel verveeld
• Impulsief
• Ondernemend
• Energiek
Al deze kwaliteiten leiden ertoe dat ze van nature ontdekkingsreizigers, uitvinders, ontdekkers en leiders zijn.
Erkend worden voor je gaven als oude ziel
Degenen die drager zijn van dit gen komen echter vaak terecht in omgevingen waar ze worden gedwongen, bedreigd of in een klaslokaal of baan worden gestopt die niet bij hen past. Wanneer kinderen van het Edison-gen niet worden erkend voor hun gaven, maar in plaats daarvan te horen krijgen dat ze ongeordend, gebroken of mislukt zijn, ontstaat er een grote emotionele en spirituele verwonding. Deze verwonding kan allerlei problemen veroorzaken voor kinderen, voor de volwassenen tot wie ze opgroeien en voor onze samenleving.
Met mij geloven vele wetenschappers, opvoeders, artsen en therapeuten dat wanneer deze unieke kinderen niet slagen op scholen, dit vaak komt door een ontkoppeling tussen hen – hun hersenen zijn getraind om van hen briljante uitvinders en ondernemers te maken – en onze scholen, die zijn opgezet voor kinderen wiens hersenen zijn getraind om van hen goede werkers te maken in de gestructureerde omgevingen van een fabriek of kantoortuin.
De kinderen die we “normaal” noemen, zijn methodischer, voorzichtiger en meer op details gericht en nemen minder snel risico’s. In de snelle wereld van het Edison-kind vinden ze het vaak moeilijk om bij te benen en te presteren. Ze zouden het niet aankunnen om op de eerste hulp of in een ambulance te werken en bevinden zich zelden tussen de rangen van ondernemers, ontdekkingsreizigers en verkopers.
Op dezelfde manier hebben kinderen met het Edison-gen hun eigen sterke punten en beperkingen: ze presteren niet goed in de schoolomgeving van herhaling, auditief leren en uit het hoofd leren die is opgezet voor “normale” kinderen en ze zijn geen goede boekhouders of managers.
Genetisch zijn deze kinderen pioniers, ontdekkingsreizigers en avonturiers. Het zijn geweldige vernieuwers en ze hebben veel succes op elk gebied waar er veel verandering, constante uitdaging en veel activiteit is. Dergelijke persoonlijkheden komen vaak voor bij spoedeisende hulp artsen, chirurgen, gevechtspiloten en verkopers.
Er zijn veel gebieden waarop zulke mensen kunnen uitblinken – vooral als hun geloof in zichzelf intact blijft tijdens hun kindertijd.
Oorspronkelijk hier verschenen.
ADHD
Ben je benieuwd naar Thom Hartmanns vernieuwende en helende blik op het ADHD-brein? Lees dan Thom Hartmanns baanbrekende theorie.
Lees verder over ADHD:
- Emotionele allergieën bij ADD en gevoeligheid: het overgevoelige zenuwstelsel
- Nieuwetijdskinderen en ADHD: de boodschappers van een nieuwe tijd verkeerd begrepen
- Lage eigenwaarde bij AD(H)D: hoe komt het en wat kun je eraan doen?
- Ben jij een beelddenker? 8 eigenschappen van beelddenkers (AD(H)D, dyslexie en autisme)
