Ben je door je crisis of burn-out heen maar voel je je nog niet fantastisch? Dit is de reden
Door Mieke Lannoey
Je bent geheeld van een heftige gebeurtenis of burn-out en had verwacht dat je je weer goed zou voelen maar je lijkt in een soort niemandsland te zitten. Dit is heel normaal en wordt de drempelervaring genoemd. “Je hebt je oude manier van zijn afgelegd, maar je hebt nog geen contact met de nieuwe versie van jezelf,” zegt Mieke Lannoey, auteur van Crisis als drempelervaring. Lees erover in dit helende artikel.
Je bent je onbewust aan het voorbereiden op een nieuwe staat van zijn, op een andere manier van leven.
De drempelervaring
Een existentiële crisis kan leiden tot een drempelervaring. Een drempelervaring is een term uit de mythologie. Een drempel kun je vergelijken met een poort of een doorgang die twee gebieden van werkelijkheden van elkaar scheidt.
We gebruiken het ook wel in onze spreektaal: ‘Ik wil graag gezonder gaan leven maar ik moet eerst nog een drempel over.’ ‘Ik weet dat ik op deze baan niet op m’n plek zit maar het voelt als zo’n hoge drempel om weer te gaan solliciteren.’ ‘Zij stelde voor om samen in relatietherapie te gaan maar ik weet niet of ik die drempel wel wil nemen.’
Je zit er ‘tussenin’
Een drempelervaring wordt ook wel een grenservaring genoemd omdat ze zich afspeelt in het gebied tussen twee grenzen. In het geval van een existentiële crisis gaat het om de grenzen van bestaansrealiteiten of zijnsgebieden. Je hebt je oude manier van zijn reeds afgelegd, je oude manier van denken, handelen en naar de wereld kijken, maar je hebt nog geen contact met de nieuwe versie van jezelf.
Er is iets ten einde maar het nieuwe ligt nog buiten bereik, een drempelervaring is het ‘tussenin’. Net zoals je je, wanneer je een douanecontrole passeert, niet meer echt in Frankrijk bevindt maar ook nog niet echt in Spanje.
Een drempelervaring wordt tijdens een existentiële crisis beleefd als een overgangsfase. Je bent je onbewust aan het voorbereiden op een nieuwe staat van zijn, op een andere manier van leven. In onze cultuur wordt een crisis niet beschouwd als een overgang naar een volgende levensfase, een zogenoemde rite de passage, maar als een ongewenste gebeurtenis die het liefst vermeden en anders zo snel mogelijk een halt toegeroepen moet worden.
Tijdens een burn-out bijvoorbeeld is het hele herstelplan er voornamelijk op gericht om je zo snel mogelijk weer aan het werk te krijgen bij je huidige werkgever. Bij inheemse natuurvolkeren zijn rites de passage of overgangsrituelen iets heel natuurlijks. Sterker nog, ze worden bewust ingezet. Wanneer bij een stamlid een volgende levensfase is aangebroken, zorgt een rite de passage ervoor dat de ontwikkeling daadwerkelijk kan plaatsvinden.
De woestijn van een crisis
Tijdens een existentiële crisis bevindt de woestijn zich in je binnenwereld. Het representeert de plaats waar je je verlaten, vervreemd en gedesoriënteerd voelt. Waar leegte, dorheid en uitzichtloosheid heersen. Waar je dorstig bent omdat je ziel verdroogd is. Waar al je zekerheden verdampt zijn. Waar het je ontbeert aan levenswater, oftewel levenslust, levensenergie en levenskracht.
Een existentiële crisis doet ons afgesneden voelen van of verwijdert ons tijdelijk uit de ‘gewone’ wereld. Bijvoorbeeld doordat we in een rouwproces zitten of op doktersvoorschrift niet mogen werken. We komen vervolgens in een eindeloos lijkend woestijngebied terecht, waarvan we vooraf niet weten hoelang we erin zullen vertoeven, noch waar het ons zal brengen.
Verdwaal je in de woestijn of vind je je weg?
We lopen reëel gevaar in onze innerlijke woestijn te verdwalen of onderweg door destructieve krachten vernietigd te worden. De enige manier om dat te voorkomen is door de controle te durven loslaten en ons, door onze rationele weerstand heen, te durven openstellen voor iets ‘groter dan onszelf’.
Het is pas in de diepste diepten van ons bestaan dat we ontvankelijk worden voor het bestaan van een hogere werkelijkheid. Dat we de fysieke werkelijkheid even, zoals een gordijn, opzij durven schuiven, op zoek naar meer. Om vervolgens een glimp op te vangen van een heel nieuwe wereld. Het is dan ook opvallend hoeveel mensen er tijdens een persoonlijke crisis interesse in spiritualiteit en het bestaan van de ziel ontwikkelen. Voor deze mensen is een existentiële crisis veranderd in een drempelervaring. Ze zijn immers in het grensgebied tussen de aardse werkelijkheid en de universele werkelijkheid beland.
Maar er zijn ook heel wat mensen die in het innerlijke woestijngebied verdwalen of te beurt vallen aan (zelf)destructieve krachten. Niet voor iedereen betekent een persoonlijke crisis een transformerende ervaring waar achteraf met veel dankbaarheid op wordt teruggekeken. Ondanks wat alle zelfhulpboeken, inclusief die van mij, beweren. Soms is er helemaal geen sprake van een heilig openbreken maar enkel van een zeer pijnlijk breken.
Waarom moest dit jou overkomen?
Tijdens een existentiële crisis stellen we onszelf immers vaak de ‘waarom-vraag’. Waarom moet mij dit overkomen? Een bevredigend antwoord op deze vraag is zelden te vinden. Hierdoor kun je vastlopen in gevoelens van verdriet, kwaadheid, wanhoop, onmacht, zelfverwijt, schuldgevoelens of schaamte, wat niet zelden uitmondt in een staat van neerslachtigheid of in een verborgen depressie.
Je kunt verstrikt raken in een slachtoffergevoel waardoor je in een verbitterd of rancuneus persoon verandert. Of je sluit je, in een poging om nieuwe pijn te vermijden, zodanig af voor het leven, dat een nieuwe werkelijkheid onmogelijk kan binnendringen. Het is verleidelijk en ook erg begrijpelijk om je op dat moment door een figuurlijke helikopter te willen laten redden uit de woestijn, door je bijvoorbeeld dempende medicatie te laten voorschrijven door je huisarts, of door op zoek te gaan naar een of andere spirituele methode die een quick fix of een shortcut belooft.
Wegwijzers uit de woestijn
Zelf ondervond ik dat een vorm van meditatie waar ik heel snel een positief effect van ervaarde, achteraf een bypass bleek te zijn geweest van mijn ware gevoelens die mij iets heel belangrijks trachtten duidelijk te maken over de situatie waarin ik mij op dat moment bevond. Ik kan niet genoeg benadrukken hoe essentieel het is om je gevoelens te blijven voelen, hoe pijnlijk ze ook zijn. Emoties brengen je informatie, zetten je in beweging, zijn de sleutel tot verandering. Ze vormen wegwijzers naar de uitgang van de woestijn.
Een existentiële crisis betekent een ontzagwekkende en ingrijpende ervaring die ons als mens voorgoed verandert. Als we er uitkomen is dat niet met hetzelfde bewustzijn waarmee we er zijn ingegaan. Er vond gaandeweg een proces van geestelijke of psychologische volwassenwording plaats. Tijdens de existentiële crisis worden we omgevormd tot rijpere mensen. Eén van de manieren waaraan je het rijpingsproces in jezelf kunt herkennen is aan je groter geworden gevoeligheid. Hoewel velen dit als hinderlijk beschouwen is het in wezen een belangrijk vermogen dat in jezelf tot bloei komt. Je gevoeligheid zorgt er immers voor dat je intuïtie en je innerlijke leiding sterker tot je kunnen doordringen. En dat is nodig om de nieuwe visie voor je leven te kunnen ontvangen.
De volgende stap openbaart zich
Hoe dichter je de grens van het woestijngebied nadert en dus hoe dichter je komt bij de nieuwe werkelijkheid, hoe duidelijker je zult gaan voelen wat je volgende stap is. Dit openbaart zich in jou als een groeiend verlangen, een wezenlijk inzicht, een nieuw perspectief, een inspirerend idee, een helder weten… iets wat je vervolgens niet meer kunt loslaten.
Voor ieder van ons betekent ‘die volgende stap’ iets anders. Het is de stap die past binnen jouw leven, de stap die jij nodig hebt om het potentieel dat je in je draagt verder te ontwikkelen. Er is echter één grote rode draad: het is een stap in het onbekende, in het ‘niet-weten’, de stap vraagt om het oude vertrouwde los te laten.
Nu verwacht je natuurlijk dat mensen die net een existentiële crisis hebben doorgemaakt zodanig ‘wakker zijn geschud’ dat ze voluit ja zeggen tegen deze duidelijk voelbare volgende stap. Toch zie je vaker wel dan niet dat het leven van deze mensen na verloop van tijd min of meer weer hetzelfde is als voor de crisis.
Dit wijst erop dat zij niet voorbij de drempelwachter zijn gekomen. Ze hadden onvoldoende vertrouwen om de stap in het onbekende te nemen en konden daardoor niet toetreden tot de realiteit achter de drempel.
Fragment uit: Crisis als drempelervaring
Crisis als drempelervaring
Het is aan jou om jouw drempelervaring om te zetten in iets positiefs. Mieke Lannoey laat in 'Crisis als drempelervaring' zien dat elke persoonlijke crisis een drempelervaring kan betekenen op de moderne inwijdingsweg. Haar helende woorden helpen je op weg.
Lees ook deze artikelen van Mieke Lannoey:
- Fawning: verlies jij energie door jouw sociale overlevingsstrategie?
- Waarom het soms niet erg is om jezelf te verliezen
- Burn-on: de weigering om je zielspad te volgen (negeer jij de fluisteringen van je ziel?)
Schrijven is voor mij een manier om ervaringen te verwerken, verbanden te ontdekken, processen te duiden en inzichten te delen. Niet als coach, therapeut of academicus, wel als Mieke. Een mens die zich al (onder)zoekend een weg door het leven baant.
