Overprikkeling: zo herken je wanneer je overprikkeld bent (3 stadia)
Door Merel Boogaard
Overprikkeld zijn heb je niet altijd door, vooral niet wanneer je vaak overprikkeld bent en het bijna jouw normale staat van zijn is. Dit gebeurt vooral veel bij mensen met hooggevoeligheid, autisme en/of ADHD. “Er zijn kleine aanwijzingen die laten zien dat iemand aan zijn taks begint te raken en er zijn genoeg maatregelen om de stress op zo’n moment even te laten zakken,” zegt Merel Boogaard, auteur van Anders kijken naar autisme. In dit artikel legt ze uit wat de drie stadia van overprikkeling zijn en wat je kunt doen om te ontspannen.
Onze maatschappij wordt geteisterd door een ware epidemie van overprikkeling.
Overal overprikkeling
Onze maatschappij wordt geteisterd door een ware epidemie van overprikkeling. We zijn daar zo aan gewend geraakt dat we vinden dat we daar niet over moeten zeuren. Het hoort erbij. Het is bijna een soort statussymbool geworden: als je het druk hebt, dan zal het wel goed met je gaan. Dit is natuurlijk niet het geval. Overprikkeling is niet gezond.
De 3 stadia van overprikkeling
Overprikkeling ontstaat niet van het ene op het andere moment. Er zijn kleine aanwijzingen die laten zien dat iemand aan zijn taks begint te raken en er zijn genoeg maatregelen om de stress op zo’n moment even te laten zakken. Dit zijn de drie stadia van overprikkeling:
1. Beginnende overprikkeling
Vanbinnen ervaar je een ongedurig gevoel, een ‘vol hoofd’, een doof gevoel in het hoofd, ‘jeukende’ spieren, zin om te rennen, black-outs.
Voor neurotypicals zijn deze symptomen ook heel herkenbaar: het is wat er gebeurt als je al een uur of drie op hebt zitten letten en snakt naar een pauze. Houd er rekening mee dat de aandachtsboog van mensen op het autismespectrum korter is. Zij krijgen hier na zo’n anderhalf uur al mee te maken en als er veel mensen zijn nog eerder. In deze fase van overprikkeling is een korte pauze met wat eten en drinken, toiletgang en buitenlucht meestal genoeg om de overprikkeling te stoppen.
2. Ernstige overprikkeling
Je hoofd neemt niets meer op, je komt in een suffe staat van zijn terecht, geluid neem je niet meer bewust waar of als met je hoofd in een vissenkom, er zit een seconde vertraging tussen ‘iets willen’ en ‘iets doen’. Je snakt naar je comfortzone. Iemand die te dicht bij je komt, zou je het liefst wegduwen of afsnauwen. Als iemand je aanraakt, irriteert dat. Mensen die wat beter geaard zijn, kunnen in deze fase ook hyperactief worden. Als je dan bijvoorbeeld gaat hardlopen, loop je met gemak twee keer zo ver of zo hard dan je normaal gesproken doet.
In deze fase ben je eigenlijk al over je grenzen heen gegaan. Je hebt enkele uren totale rust, stilte en je lievelingsbezigheden nodig in je comfortzone. Een ‘natuurkuur’ doet ook wonderen: ga naar buiten, voel de blaadjes, snuif de lucht op, knuffel een dier, verkruimel grond, streel de bast van een boom, voel met je hand in het water, luister naar de vogels …
3, Extreme overprikkeling
Extreme overprikkeling is ernstig en het kost meestal een etmaal om daar echt van te herstellen. Eigenlijk is het zaak om dit helemaal niet te laten gebeuren, maar je hebt het niet altijd voor het zeggen.
De beste oplossing is om zo snel mogelijk naar huis te gaan. Spreek desnoods van tevoren af wie je naar huis brengt als het te gek wordt met prikkels. Thuis moet er dan absolute stilte heersen en de volgende dag zou in het beste geval vrij gepland moeten zijn, desnoods alleen de ochtend. En dan komt het grote probleem van deze maatschappij om de hoek kijken: op school en werk wordt het meestal niet geaccepteerd dat iemand verzuimt omdat het gisteren zo druk was.
Fragment uit: Anders kijken naar autisme
Anders kijken naar autisme
Overprikkeld zijn gebeurt vaak bij mensen met autisme maar wordt niet altijd opgemerkt.
Anders kijken naar autisme van Merel Boogaard is een bijzonder waardevol boek over autisme, vol eye-openers en met speciale aandacht voor autisme bij vrouwen.
Lees verder over overprikkeling:
- Leven of overleven: is jouw zenuwstelsel chronisch overprikkeld zonder dat je het door hebt?
- Overprikkeld? Zo maak je van je huis een energetische oplaadplek
- Blijf je maar eten? Misschien is je nervus vagus overprikkeld
