10 redenen waarom afvallen niet draait om minder eten en meer bewegen
Door Marjolein Dubbers
Het tellen van calorieën om af te vallen is zo’n beetje de grootste onzin die we met elkaar zijn gaan geloven de afgelopen jaren. Als er één mythe is die ik heel graag de wereld uit zou willen hebben dan is het deze. Het is de oorzaak van ongelooflijk veel pijn, verdriet, frustraties, gebrek aan zelfvertrouwen en verlies van vertrouwen in ons eigen lichaam. Een zachtgekookt ei en een eierkoek hebben evenveel calorieën, maar het gaat erom wat die calorieën DOEN in je lichaam. Een eitje doet iets heel anders in je lichaam dan een eierkoek en dáár gaat het om.
Welke calorieën je eet maakt een wereld van verschil. Kan je lichaam er iets nuttigs mee, zitten er voedingsstoffen in, dan is het voeding en zal het een bijdrage leveren aan je gezondheid en daarmee ook een gezond gewicht. Kan je lichaam er niks mee omdat er geen of nauwelijks voedingsstoffen inzitten, dan is het vulling. Met vulling is het onmogelijk om langdurig een gezond gewicht te krijgen en te behouden.
De meeste diëten betekenen oorlog voeren met je lichaam
Uit onderzoek blijkt dat als mensen op dieet gaan, 98% na een jaar alweer terug is op het oude gewicht of zelfs zwaarder is geworden. Iedere industrie met dergelijk dramatische cijfers zou allang failliet zijn gegaan. Je stapt in het vliegtuig naar Rome maar je komt uit in Helsinki. Dat probeer je dan misschien hooguit nog één keer, maar dan zoek je toch een andere manier om in Rome te komen, of niet dan? Waarom stappen toch zoveel vrouwen in het voorjaar steeds weer vol hoop in dat vliegtuig? Wanneer gaat dat lampje branden dat een ander vervoermiddel waarschijnlijk geschikter is om in Rome te komen?
Er zijn tientallen verschillende diëten in omloop en de meeste ervan zijn ronduit ongezond. Ze komen meestal neer op oorlog voeren tegen je lichaam in plaats van ermee samen te werken en dat is een strijd die je altijd zult verliezen. De meeste diëten strijden tegen het krachtige overlevingsmechanisme van je lichaam en die strijd win je nooit.
25 Procent van al je energie gaat naar je hersenen
Als je op dieet gaat en calorieën gaat tellen, draait het meestal om minder eten of vermijden van voeding die veel calorieën bevat. Veel vetten worden geschrapt terwijl dié nou juist je belangrijkste energieleveranciers zijn! Dat is één belangrijke reden waarom afvallen op de langere termijn niet lukt: gezonde vetten heeft je lichaam zo hard nodig. Maar als we gaan lijnen stappen we over op light-producten, magere producten en proberen een tijdje te overleven op calorie-arme ingrediënten. Maar waarschijnlijk wil je wel dat je hart blijft slaan, je bloeddruk op peil blijft en je hersenen blijven functioneren. Wist je dat 25% van al je energie naar je hersenen gaat? Kortom: je lichaam heeft tóch energie nodig en je overlevingsmechanisme zal ervoor zorgen dat dat er komt. Koste wat het kost.
Je overlevingsmechanisme gaat op de spaarstand
Als er onvoldoende energie uit je voeding kan worden gehaald, zal je overlevingsmechanisme die energie eerst uit je glycogeenvoorraad halen: het overschot aan glucose dat opgeslagen ligt in de cellen van je spieren en lever. Ten opzichte van iedere gram glycogeen heeft je lichaam 4 gram vocht opgeslagen. Daarom val je de eerste week het meest af: die eerste kilo’s zijn 80% vocht en 20% glycogeen. Krijgt je lichaam nog steeds onvoldoende voeding dan worden eerst nog de eiwitten in je spieren aangesproken en tot slot pas je vetopslag.
Ondertussen heeft je overlevingsmechanisme gesignaleerd dat er blijkbaar hongersnood heerst, dus is je lichaam overgeschakeld op de spaarstand. Je lichaam kan namelijk prima overweg met schaarste; daar hebben je genen eeuwenlang ervaring mee. Je lichaam gaat steeds spaarzamer en efficiënter om met alle beetjes energie (lees voeding) die het krijgt. Dit betekent minder gewichtsverlies terwijl je nog steeds op dieet bent. En als je hersenen en de rest van je lichaam op een gegeven moment snákken naar energie uit voeding is er geen houden meer aan: dan ga je door de knieën. Helaas is dat nooit voor een pond broccoli maar voor de familiezak M&M’s waarvan Linda droomde.
10 redenen waarom je niet blijvend afvalt ondanks minder eten
Ik ken enkele vrouwen die zwaarder zijn dan ik en aanzienlijk minder eten. In ieder geval minder calorieën want ik eet volop gezonde vetten dus veel calorieën. Ken jij ook zo’n vrouw in jouw omgeving? Ik heb een periode gehad dat ik jaloers was op slanke vriendinnen die alles leken te kunnen eten. Nu begrijp ik hoe het werkt en kan ik het zelf ook, al ben ik inmiddels boven de 50.
Hoe werkt dat dan? Je gewicht wordt voor een belangrijk deel door andere zaken bepaald dan hoeveel je eet en beweegt. Ik beschrijf in mijn boek Het Energieke Vrouwen VoedingsKompas tien redenen waarom het kan zijn dat je niet afvalt ondanks dat je minder eet en meer beweegt. Ik noem ze hier kort:
- De allerbelangrijkste: je darmflora werkt niet zoals het zou moeten; slechte bacteriën hebben de overhand gekregen en zorgen voor hardnekkig overgewicht.
- Je schildklier besluit om te vertragen omdat je bijnieren overbelast zijn door stress. Hierdoor wordt afvallen heel moeilijk.
- Als je veel stress hebt waardoor je hormoonbalans wordt verstoord; je bijnieren maken vanwege de stress te veel cortisol aan.
- Je lichaam maak continu te veel insuline aan omdat je cellen ongevoelig zijn geworden voor insuline. Met insuline in je bloed is het onmogelijk om vet te verbranden.
- Je lever heeft moeite met het ontgiften en afvoeren van hormoonverstorende stoffen en omdat deze schade kunnen toebrengen, besluit je lichaam ze op te slaan op een veilige plek: in je vetcellen. Dit is vet dat je lichaam hardnekkig vasthoudt.
- Hoe minder spieren, hoe trager je stofwisseling, hoe moeilijker afvallen wordt. Spieren moet je je leven lang blijven gebruiken anders raak je ze kwijt.
- Je stofwisseling staat als gevolg van jarenlange (crash)diëten in de overlevingsstand. Je lichaam gaat dan heel efficiënt om met iedere kruimel voedsel en een beetje overschot wordt direct opgeslagen als vet.
- Als je lichaam een aantal belangrijke voedingsstoffen mist zoals magnesium, zink of de B-vitamines om vet te kunnen verbranden.
- Je gebruikt medicijnen die als bijwerking hebben dat je moeilijk kunt afvallen. Let op: de pil is ook een medicijn.
- Je stofwisseling vertraagt omdat je ouder wordt. Je lichaam heeft minder voedsel nodig dan het altijd gewend is geweest.
Afvallen draait om eten, niet om diëten
Ik zou zo ontzettend graag willen dat ik dit tussen de oren van alle vrouwen zou kunnen krijgen: focus op gezond worden, dan volgt een gezond gewicht bijna altijd als vanzelf. Het mooie is dat je daarbij geen wilskracht nodig hebt, omdat je niet strijdt tegen het overlevingsmechanisme van je lichaam. Je zendt geen signalen uit dat er hongersnood heerst want je EET namelijk: afvallen draait om eten, niet om diëten!
Het grootste obstakel naar succes, en onderschat dit vooral niet, is dat je daarbij zal moeten leren wat nou echt gezonde voeding is en wat niet. En let op: 80% van wat in de supermarkt ligt is dat niet. Alle bewerkte voeding, zeg maar bijna alles waar een verpakking omheen zit, betekent doorgaans een belasting voor je lichaam, omdat er veel te weinig voedingsstoffen inzitten en vaak wel belastende stoffen waarmee je het je lichaam moeilijk maakt. Het is vulling, geen voeding. Voor een optimale gezondheid en veel energie heeft je lichaam heel veel verschillende voedingsstoffen nodig en die zitten alleen in onbewerkte voeding. Mijn motto: als je al iets wilt tellen, tel dan de verschillende voedingsstoffen die je binnen krijgt, niet de calorieën.
Voeg tot slot een sausje humor toe
Mijn advies voor alle vrouwen die gezond(er) willen worden en daarbij willen afvallen is het volgende: eet zoveel mogelijk onbewerkte voeding in een grote variatie, eet voornamelijk plantaardig, leer wat gezonde vetten zijn en eet ze, en verminder drastisch alles waar suikers, zuivel of gluten inzitten. Daarbij: wees vooral niet te perfectionistisch, leer luisteren naar wat je lichaam nodig heeft, heb daarbij een grote dosis geduld en overgiet alles met een sausje humor. Blijf vooral lachen om al je geworstel met het leven, dat houd het luchtig.
By the way: voor mij is een gezond gewicht maat 38 maar voor jou kan dat anders zijn. Doe de weegschaal de deur uit, koop een spiegel en glimlach wat vaker naar jezelf, hoe je er ook uitziet. Glimlachen naar jezelf doet wonderen voor je gezondheid. Ik beloof het je!
Eet meer energie
In ‘Eet meer energie’ van bestsellerauteur Marjolein Dubbers staan 30 heerlijke recepten uit de energieke keuken. Voor een vitaal, vrolijk en energiek leven!
Lees ook deze artikelen over afvallen:
Darmflora-deskundige: 3 eetgewoontes die je spijsvertering én je gewicht negatief beïnvloeden
Spiritueel afvallen: zo kun je overgewicht kwijtraken
Hoe kan het dat het zo lastig is om blijvend gewicht te verliezen? Deze tips kunnen je hierbij helpen
De website van Marjolein Dubbers, energiekevrouwenacademie.nl, wordt jaarlijks door meer dan 2 miljoen bezoekers bezocht. Marjolein is food- en lifestylecoach en heeft een passie voor de gezondheid van vrouwen.
Mooi geschreven Marjolein! En een waarheid als een koe. Het rustig houden van je hormonen is, i.m.h.o., het beste wat je kunt doen voor je lichaam en dat bereik je door gezonde vetten en veel verschillende soorten (blad)groente te eten. Ik had mijn hormonen flink uit het lood de laatste jaren. Mijn zoektocht leidde mij naar de ontdekking dat ik oestrogeen-dominant ben. Het aantal nadelen daarvan is zo lang als m'n arm en ik kon ze bijna allemaal aanvinken als zijnde dat ik er last van had. Nu eet ik heel vetrijk met gezonde vetten, veel verschillende soorten groenten waarvan veel bladgroente en voel dat mijn hormonen veel stabieler zijn geworden de laatste maanden. Het belangrijkste is wel, ik zie het niet als een dieet, maar als een leefwijze. Een leefwijze die mij heel goed bevalt :)
Intressant, Ik heb een dochter van 15 jaar, al va haar geboorte darmproblemen en va de start van haar pubertijd last van hormoonschommelingen. Als je ziet wat haar vriendinnen eten en drinken, koek als ontbijt, chips als lunch en de hele dag frisdrank maar ze blijven slank. Terwijl zij 4 boterhammen met beleg eet, fruit, komkommer en tomaat als tussendoortje, water drinkt, 2 bekers melk en avond eten. (Ze krijgt wel een koekje of snoepje als ze uit school komt en (light) fris) maar zij weegt 100kg (1.80m lang) Werkt dit dan ook voor haar, of alleen bij 40+
Ik zou adviseren om de frisdrank te laten vervallen en te vervangen door thee zonder suiker en te gaan sporten. Ze moet haar verbranding opschroeven. Op haar leeftijd fietste ik 15 km naar school, zat op volleybal en tennis en ik at 1,5 x zoveel als mijn vader. Probeer alle suiker te vermijden!
Zeker, het werkt ook voor je dochter!
Vanwaar minder je zuivel? Ik begin mijn dag met kwark, muesli en bosbessen.
Misschien de lactose, melk heb je eigenlijk niet nodig, beter voor je darmen.
Kefir in plaats van kwark, voor je darmen
Hallo, mooi geschreven maar ik zie het niet gebeuren binnen dit lijf. Ik ben 59 niet, vanaf mijn9de misbruikt, op mijn 14 de verkracht. Op mijn 22ste werd mijn baarmoeder en eierstokken verwijderd. In 2004 1 niet verwijderd. Er is hier geen eer te behalen. Ik leef koolhydraatarm en eet veel groente, en blijf nu op gewicht(100 kg) de dokter zegt proberen daar te blijven.
Fijn artikel! Heb al sinds mijn 13de overgewicht wat na de bevalling van mijn dochter alleen maar opliep. Bij 139 kilo vond ik het genoeg. Ben daarna zelf 32 kilo afgevallen in 2 jaar met resistentzetmeel. Gewoon eten, niet dieten! Suiker minderen, alcohol minderen, veel groenten en fruit eten. Water drinken en meer bewegen. Het gaat langszaam maar het blijft er af! Nog minimaal 20 kilo te gaan!
Je lichaam in balans houden is lijkt me het sleutelwoord. Daarbij luisteren waar je lichaam om vraagt en voldoende fruit en groente eten. Het eten van 2 stuks fruit per dag is een minimum maar als we bespoten voeding eten of fruit met onvoldoende vitamines bouwt het lichaam een tekort op. Een groot deel van de bevolking heeft een tekort aan omega vetzuren of vitamines zonder dat te weten.
Hoe kom je daar achter dat je insuline resistent bent of oestrogeen dominant ?
Ik ben het helemaal eens met dit stuk. En toch wil ik er ook iets aan toevoegen. Want hoe zit het dan met die mensen (zoals ikzelf) de wel al heel gezond eten en toch nog een paar kilo willen afvallen? Kan het tellen van calorieën dan niet een handig hulpmiddel zijn? Want het zou kunnen dat ik bijv. net iets te veel avocados of noten eet waardoor ik niet afval. Alleen het tellen van calorieën kan mijn totale energieinname inzichtelijk maken.