Chinese Geneeskunde: stress verlagen en je weerstand verhogen in een stressvolle periode

Hoe zorg je goed voor jezelf in een stressvolle periode? Iedereen maakt stressvolle periodes mee in het leven. Soms duren ze lang en soms zijn ze heel kort. Het is zaak om zo snel mogelijk houvast te krijgen en veiligheid te voelen in zo’n periode. In dit artikel legt Sandra Voetelink uit hoe je goed voor jezelf kunt zorgen tijdens stressvolle tijden.

“Laat los waar je geen invloed op hebt en doe wat binnen jouw mogelijkheden ligt.”

Onzekerheid

Het leven bevat stressvolle periodes. Onszelf aanpassen aan de nieuwe situatie, stress verlagen en je weerstand verhogen hebben prioriteit. In de prehistorie was de mate van jouw aanpassingsvermogen zelfs een zaak van leven of dood. De rust bewaren en de juiste aanpak hanteren om deze situatie te doorstaan, vergt goed leiderschap. Openheid en duidelijkheid geven vertrouwen en veiligheid.

Hoe zit het met jouw aanpassingsvermogen? Wat doet deze situatie met je? Blijf je stug doorgaan wat je altijd deed? Komen er gevoelens van onzekerheid en/of angst naar boven? Onzekerheid over het verloop van het leven en niet weten wat er gaat komen doet met iedereen iets.

Structuur en duidelijkheid geven veiligheid en houvast. Zorg eerst voor jouw structuur en richt je dan op de groep mensen om jou heen. Stel jezelf de volgende vragen: Wat doet dit met mij? En wat kan ik doen?

“ Jouw kracht ontwikkelt de kracht van de ander”

Wat doet stress met je lichaam?

Vanuit de Westerse visie en Chinese geneeskunde geef ik een korte uitleg wat stress met je lichaam doet en wat we kunnen doen om onze weerstand te verhogen.

Stress en emoties

Wanneer je te lang teveel stressstoffen aanmaakt, kan je lichaam uiteindelijk onvoldoende ontspannen. De fysiologie van je lichaam raakt uit balans. Je bent continu alert, waardoor je energie uitgeput raakt. De balans tussen de onderling verbonden systemen in je lichaam raakt verstoord. Lange tijd teveel stress ervaren zorgt voor lichamelijke slijtage die uiteindelijk schadelijk kan zijn. Gelukkig is dit proces nog heel lang omkeerbaar en kun je zorgen dat je lichaam weer in balans komt.

Dagelijkse stress versus Chronische stress

Dagelijkse stress activeert je sympathische zenuwstelsel. Je lichaam is alert. Wat geen enkel probleem is, als je maar de tijd neemt om weer tot rust te komen.

Bij chronische stress staat je sympathische zenuwstelsel continu aan. Hierdoor blijft je cortisolspiegel* verhoogd. Dit heeft invloed op je lichamelijke fitheid, je voelt je gespannen, rusteloos en moe. Uiteindelijk vermindert de flexibiliteit van het immuunsysteem en kan je te maken krijgen met infectieziekten en slaapproblemen. Deze reactie moet zo snel mogelijk worden omgekeerd.

* Cortisolspiegel: Cortisol is een hormoon dat gemaakt wordt in de bijnierschors. Het wordt soms het stresshormoon genoemd omdat het vrijkomt bij elke vorm van stress zowel fysiek als psychologisch. Door het vrijkomen van cortisol komt er een proces op gang waarbij energie vrijkomt. Deze energie wordt gebruikt om het lichaam weer terug te brengen in homeostase (optimale stabiliteit)

Je begrijpt dat, wanneer het lichaam niet in optimale stabiliteit wordt teruggebracht, het blijft doorrazen met alle gevolgen van dien. Kenmerkende emoties zijn: angst, bezorgdheid, boosheid, vijandigheid en depressieve gevoelens. Met als mogelijk gevolg chronische vermoeidheid, burn-out en/of depressie.

Lees ook: Hoe langdurige stress je energetische lichaam beschadigt (en wat je ertegen kunt doen!)

Sympathische en parasympathische zenuwstelsel

Het sympathische zenuwstelsel zorgt ervoor dat je lichaam in actie komt. Het parasympathische zenuwstelsel zorgt dat het lichaam weer in rust komt en kan herstellen. Dat kun je vergelijken met een gaspedaal en een rempedaal in de auto.

Deze twee systemen houden elkaar in balans, zoals yin en yang. Evenwicht in deze processen zorgt dat je gezond bent en blijft. Teveel yang zal je uiteindelijk uitputten en teveel yin zorgt dat je niet tot actie komt. Yang is naar buiten gekeerd, actiegericht, yin is naar binnen gekeerd en zorgt voor rust. De afwisseling in deze twee factoren is het evenwicht waar de Chinese geneeskunde over spreekt. In wezen kun je in de westerse visie hetzelfde vinden, het is alleen wat langer zoeken. Binnen de Chinese geneeskunde is deze visie geïntegreerd tot één geheel, een holistische visie.

Tekst gaat verder onder de boekentip

Boekentip: De Tao van gezondheid

Wil jij leren hoe je verbanden en relaties kunt zien tussen je lichaam, ziel en psyche? Wil jij je ‘lichaam leren lezen’? Ga dan aan de slag met ‘De Tao van gezondheid’. Veel dingen krijgen een diepere zin en betekenis.

Bestel jouw exemplaar voor €23.50 met gratis verzending Bestel nu

Je bestelt bij

Westerse visie

Stress en ademhaling zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Al jaren verdiep ik mij in de invloed van de ademhaling op stress en verschillende processen in je lichaam. Vanuit wetenschappelijke én spiritueel oogpunt wordt het belang van een goede ademhaling onderschreven. De methode van Wim Hof (Iceman), het HearthMath instituut of de methode van Stans van der Poel, allemaal zijn ze het ermee eens dat een juiste ademhaling leidend is voor de gezondheid.

Hoewel de ademhaling autonoom verloopt, is hij ook te sturen. We kunnen door middel van onze ademhaling invloed uitoefenen op ons stressniveau en daarmee onze gezondheid.

Oefening: Ademhaling en ontspanning

1. Ga rustig zitten op een stoel. Zorg dat je rechtop zit met je voeten plat op de grond. Sluit je ogen en ga met je aandacht naar je voeten. Wiebel je tenen en ga langzaam met je aandacht naar boven. Via je benen naar je billen op de stoel. Wees je bewust van je lichaam. Ben je ontspannen?
2. Ga met je aandacht naar je buik. Is je buik ontspannen? Laat je spieren los. Ga nu naar boven naar je borst en schouders. Trek je schouders even op en laat ze los. Ga met je aandacht naar je hoofd en kaakspieren. Laat alles los.
3. Ga nu met je aandacht naar je ademhaling. Adem rustig in en rustig uit. Twee tellen in, twee tellen uit en even een rust moment. Zonder kracht en alles relaxed. Het rust moment zorgt voor de uitwisseling van O2 en CO2 en is dus een heel belangrijk moment. In tijden van stress gaan je spieren zich meer aanspannen. Deze verhoogde spierspanning zorgt vaak voor een verkeerde ademhaling.

Door aanspanning van je bekken- en buikspieren ontstaat er een borstademhaling. Je gaat hoger en sneller ademhalen. Gaat dit lang door dan kan je het gevoel krijgen dat je lucht tekort komt. Regelmatig zuchten is een manier om dit op te vangen.

Een andere ademhalingspatroon dat kan ontstaan in tijden van stress, is een te diepe inademing. Dit zorgt ook voor een disbalans in je lichaam en verstoort de fysiologie en de O2-CO2-balans.

Wanneer je ademhalingspatroon langere tijd verkeerd is, is het een patroon geworden. Vaak zelfs zonder dat je het door hebt. Aandacht geven aan jezelf en opnieuw rustig leren ademen is het enige wat helpt.

Chinese geneeskunde

Ook vanuit de Chinese geneeskunde is een goede ademhaling erg belangrijk. Voeding en ademhaling zijn bronnen van energietoevoer (Qi) voor jouw lichaam. Het verschil in het Chinese denken is dat lichamelijke, geestelijke en emotionele aspecten meegenomen worden in de kijk naar gezondheid. Alles is één geheel.

Vanuit de Westerse visie beïnvloeden gevoelens bepaalde gebieden in de hersenen. Van daaruit gaan zenuwimpulsen naar organen. De gevoelens zelf worden echter buiten beschouwing gelaten en hebben in de Westerse visie een ondergeschikte rol.

De Chinese geneeskunde ziet dit anders. Daar zijn emoties de verwekkers van ziekten. Gevoelens zijn daarbij niet te scheiden van organen maar vormen samen één geheel. Het doel is om te leren deze gevoelens in balans te brengen: alle uitersten geven problematiek. Vandaar dat de balans in yin en yang zo belangrijk is binnen de Chinese geneeskunde: alles draait om het juiste evenwicht en behoud van energie.

Angst (=stress)

Vanuit de Chinese geneeskunde kun je twee soorten angsten onderscheiden. Er is een angst om vooruit te zien, dat is het yang-aspect van angst (toekomstgericht/actie). En er is een angst om terug te blikken in het verleden. Dat is het yin-aspect (verwerken van emoties/naar binnen keren). Paniekaanvallen worden gezien als yin-aspect en hebben te maken met het verleden. Door bepaalde acupunctuur punten op de niermeridiaan te prikken kan er een snelle afname komen. De nierorganen zijn verbonden aan de emotie angst en behoren bij het waterelement.

Afweer Chi – Wei chi

Binnen de Chinese geneeskunde is de Wei-chi een belangrijke laag waar we aandacht aan moeten besteden. De Wei-chi is verantwoordelijk voor het reguleren van de poriën, zweet en lichaamstemperatuur. Wei-chi wordt beheerst door de longen (adem). De long-chi op peil houden is dus heel belangrijk.

Hoe blijf je in balans?

Leefstijl

Houd ritme in je dag. Zorg voor een goede afwisseling in actie en ontspanning en denk aan je dag- en nachtritme. De ochtend en dag is yang en vanaf de middag en avond gaat dit over in yin. Pas je gedrag en voeding/drank hierop aan. Zo ga je mee met het natuurlijke ritme van dag en nacht.

Emoties en gedachten

Luister naar jezelf. Wat raakt je en wat voel je allemaal? Is het je niet duidelijk praat er dan met iemand over of schrijf het op. Zo krijg je inzicht in jezelf en raak je spanning kwijt omdat je het kan delen. Probeer om emoties te herkennen en te erkennen en daarnaast je gedachten zo positief mogelijk te houden. Zonder onder te doen aan de werkelijkheid. Loslaten waar je geen invloed op hebt en datgene doen waar je wel invloed op hebt.

Ademhaling

Neem de tijd voor jezelf en geef aandacht aan je ademhaling. Stop zeker drie keer per dag even met je activiteiten en ga rustig zitten. Dat hoeft maar drie minuten te zijn, zelfs dat heeft al invloed. Kleine aanpassingen hebben een grote invloed op het geheel.

Voeding en kruiden

Voeding en kruiden hebben invloed op jouw weerstand, maar neem je geen tijd voor jezelf, negeer je jouw emoties en gedachten, dan zal dit lang niet zoveel verschil kunnen maken. Een lichaam wat in balans is neemt namelijk veel beter voedingsstoffen op. Een lichaam in stress is met hele andere dingen bezig. Het zorgt voor de staat van paraatheid om te kunnen vechten of te vluchten. Die staat van zijn kost veel energie. Je spijsverteringsprocessen zijn dan van ondergeschikt belang. Het gebruik van kruiden kan meehelpen bij het verhogen van jouw weerstand en het verlagen van stress in je lichaam.

Kruidenthee

Er zijn verschillende theeën die helpen bij het verlagen van jouw stressniveau en ondersteunen bij het verhogen van jouw weerstand. Natuurlijk is het nooit alleen de thee, maar is jouw hele levensstijl bepalend. Een aantal kruiden die ik zelf ook regelmatig gebruik, noem ik hieronder.

Rustgevende thee: kamille, citroenmelisse, lavendel, passiebloem.

Weerstandsverhogende thee: gember (eventueel met kaneel en citroen), paardenbloem, mariadistel, vlierbloesem

Antimicrobiele thee: dille, goudsbloem, salie en tijm.

Twee bijzondere Zuid-Amerikaanse kruiden: Pau d’Arco en Yerba maté

Verder is het gebruik van Echinacea aan te raden als tinctuur. Eventueel aangevuld met extra supplementen zoals, vitamine C, magnesium, vitamine D of een goede multivitamine.

Tincturen: Echinacea

Een stressloze dag

Start van de dag

Start de dag met Oil pulling

Via het mondslijmvlies worden stoffen snel in het bloed opgenomen, ook schadelijke stoffen. Door Oil pulling hechten de schadelijke stoffen en bacteriën aan het vet. Wat je doet is het volgende: spoel je mond met een olie (kokosolie, van goede kwaliteit, is het lekkerste). Neem een kleine hoeveelheid en laat dit door je mond gaan. Na enige tijd, tussen de twee en tien minuten, spuug je het uit.

Drink een glaasje water, niet te koud (afgekoeld gekookt water) met Echinacea en neem extra vitamine C.

Neem een lekker en gezond ontbijt, bijvoorbeeld een ontbijt met havermout, yoghurt, fruit, of een groen sapje. Een warm ontbijt zoals een soep is ook heel gezond, doe wat bij je past.

Doe daarna wat oefeningen zoals yoga of tai chi. Zelf doe ik een mengeling van wat yoga- en sportoefeningen: rekken, opdrukken, squats en buikspieroefeningen. Natuurlijk kun je dit ook voor je ontbijt doen.

Ochtend

Ga aan het werk, maar voordat je begint doe je drie minuten een ademhalingsoefening (zoals hierboven omschreven). Let op je houding als je achter de computer zit en blijf gedurende de dag ontspannen ademen. Zit rechtop zodat je ademhaling op een natuurlijke manier kan verlopen. Rechtop zitten zorgt gelijk voor een lichte training van de houdingsspieren in je lichaam.

Drink tussendoor koffie en/of thee: drank die jouw yang activeert, je wilt immers alert zijn. Activerende thee kan bijvoorbeeld Yerba maté of gemberthee zijn.

Middag

Voor de lunch neem je een soepje, omelet of iets anders wat bij jou past. Neem daarna even pauze en ga wandelen of neem even rust.

Doe eerst drie minuten een ademhalingsoefening voordat je begint met je werk. Ga weer aan het werk tot een uur of vijf. Eet tussendoor een appel of nootjes en drink thee of water. Doe elk uur een oefening, loop een rondje, ga opdrukken of doe iets anders wat je actief houdt. Zorg ervoor dat de energie naar je hersenen blijft stromen.

Avond

Stop op tijd, ga opruimen, koken en afwassen. Eet lekker en gezond. Niet te zwaar, zeker niet als je na acht uur eet. Tussen 6 en 8 avondeten is het meest optimaal.

In de avond ga je terug naar de rust modus, yin. Drink rustgevende thee zoals kamille, verveine of citroenmelisse. Muntthee is natuurlijk ook heel geschikt. Vermijd zwaar eten, koffie en andere dranken. Dit geeft actie en is yang.

Ga na het eten niet meer aan het werk maar ontspan, bereid je voor op de nacht. Kom langzaam terug in rustmodus, zorg dat je lichaam weer in balans komt. Doe voor het slapen gaan nog drie minuten een ademhalingsoefening.

Ben je een piekeraar? Ga dan schrijven of praat met anderen. Het delen van je emoties helpt om deze te ordenen en inzicht te krijgen in jezelf. Heb vertrouwen en laat los wat buiten jezelf omgaat. Doe alleen wat binnen je invloedssfeer ligt.

Slaap lekker!

Geen artikel meer missen?

Volg mij dan op https://www.facebook.com/Hartkracht

Bronnen:
Traditionele Chinese geneeskunde, Dr. Michael Grandjean-Dr. Klaus Birker, 2004
Handboek Kruidengeneeskunde, Anne McIntyre, 2010
Totalhealth Academy, opleiding kruidengeneeskunde, Chinherbs