Onbegrepen pijn: hoe onderliggende emoties in je lichaam kunnen vastzitten
Door Saskia de Bruin
Saskia de Bruin schreef eerder al het bijzondere boek Weg van de pijn over het herstellen van de mind-body connectie om onbegrepen pijnklachten op te lossen. Ze verdiepte zich verder in het onderwerp ‘onverklaarbare pijn’ en schreef daarover een verdiepend boek: Solk.
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten
Solk staat voor somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten. Solk kan zich uiten in pijn, vermoeidheid, stemmingsproblemen en andere meer algemene klachten. Allemaal klachten waardoor we werkelijk lijden, waarvoor vaak geen duidelijke oorzaak gevonden wordt en die vaak chronisch worden. En al kennen we het woord solk niet, veel mensen lijden iedere dag en soms jarenlang aan chronische en onbegrepen klachten.
Ik heb zelf veel ervaring met onbegrepen klachten. Ik heb bijna dertig jaar in vele gradaties pijn en andere klachten ervaren. Toen ik heel jong was begon dat met chronische verkoudheid, hoesten en bronchitis. Later had ik veel last van angsten. Toen ontwikkelde ik een overgeeffobie. Ik kreeg anorexia. Daarna kreeg ik chronische pijn in mijn nek, schouders, rug en later bijna mijn hele lijf. Uiteindelijk liep ik zo vast dat ik reuma kreeg, een evenwichtsprobleem ontwikkelde en een kaakgewricht helemaal op slot zat. Dat was mijn dieptepunt. Tollend zat ik op de bank, mijn mond kon niet meer open om te eten, mijn gewrichten waren gezwollen door een reuma-aanval, mijn hele lijf deed zeer en ik was doodsbang. Ik doorliep alle stadia van de worsteling met chronische, onbegrepen klachten.
Ik heb veel therapeuten en artsen bezocht en geen van hen kon me vertellen dat er voor mijn probleem een naam, een heldere verklaring en een oplossing bestaan. Daarom ging ik op onderzoek uit. Eerst dacht ik dat ik ‘stuk’ was, ziek, iets had waar niets aan te doen was. Ik las boeken, onderzocht honderd en één methoden en schreef in mijn dagboek.
Zoektocht naar betekenis
Onderweg leerde ik enorm veel. Ik ontdekte hoeveel verschillende visies er zijn. Ik kon door de bomen het bos niet meer zien. Mijn zoektocht naar de betekenis van die klachten duurde lang, maar ik kreeg inzichten die langzaam een beeld vormden. Ik begon steeds meer te vermoeden dat mijn klachten te maken hadden met mijn zoekgeraakte gevoel, mijn verstilde tranen en de innerlijke spagaat tussen wie ik werkelijk ben en hoe ik dacht te moeten zijn. Dat ik niet stuk of ziek was, maar in de knoop was geraakt door een combinatie van mijn karakter, mijn aanleg, mijn geschiedenis, onze tijdgeest en hoe ik daarin probeerde overeind te blijven. Ik ontdekte dat het allemaal over gevoel gaat. Mijn klachten waren een uitnodiging om terug te keren naar het voelen.
Ooit had ik voelen ongemerkt afgezworen. Mijn gevoelens had ik naar een onbereikbare diepte verbannen. Voelen kon niet, er was in mijn jeugd te veel in mijn leven aan de hand. Voelen leek gevaarlijk, ik was bang dat mijn gevoelens me zouden overspoelen, dat ik eraan ten onder zou gaan. Ook had ik niet goed geleerd te voelen. Mijn ouders waren geen openlijke ‘voelers’. Mijn vader hield alles binnen en mijn moeder was altijd flink en stoer. Ik volgde als het ware hun voorbeeld en zwoer het voelen af, onbewust. De leegte die ontstond vulde ik op met denken. Er is niets mis met denken, maar we kunnen niet leven in ons hoofd alleen. Het kan tijdelijk een oplossing lijken, maar na een poos begint alles te piepen en te kraken. Dat deed mijn lijf.
Pas toen alles vastliep en ik niet meer voorwaarts kon, gaf ik de vlucht in het denken op. Een queeste ving aan: de weg terugvinden naar mijn gevoel. Ik opende de deur naar binnen, doodsbang en aarzelend. Daarbij kreeg ik hulp van alle kanten, van mensen die me waren voorgegaan, die inzicht hadden en me bij de hand namen. Als Alice in Wonderland begaf ik me in mijn binnenwereld, een wereld waar ik niets van snapte.
Van begrijpen naar voelen
Steeds weer probeerde ik te begrijpen, maar ik moest voelen. Soms groeide ik, soms kromp ik. Soms vond ik ruimte, soms zat ik weer klem. Maar ik kwam steeds dichter bij het inzicht: ‘ik was het zelf die ik zocht’. In Weg van de pijn beschrijf ik uitgebreid mijn zoektocht naar de betekenis van de klachten.
Ook ontmoette ik onderweg Marten Klaver. Voor zijn pensionering was hij zenuwarts en neuroloog en zijn warme hart gaat helemaal uit naar mensen met solk. Marten Klaver ontwikkelde een theorie over de samenhang tussen de psychische beleving, hersenfuncties en onbegrepen lichamelijke klachten. Hij werkte daar jarenlang aan en ontdekte dat mensen met behulp van zijn inzichten in de oorzaken van deze klachten vaak verbetering ervoeren of zelfs van de klachten konden afkomen. De theorie die hij ontwikkelde noemt hij ‘de Limbische Verklaring’, naar de naam van het betrokken hersengebied (zie voor een uitgebreide toelichting het boek SOLK.).
Het limbisch systeem is een groep structuren die betrokken zijn bij onder andere emotie, motivatie, genot en het emotioneel geheugen. Kort gezegd komt de Limbische Verklaring erop neer dat onbegrepen klachten kunnen worden veroorzaakt door onbewuste, verdrongen, ongekende emoties. Emoties die niet op natuurlijke wijze geuit worden, kunnen werkelijke lichamelijke klachten veroorzaken. Klachten die pijnlijk, akelig, beangstigend, hardnekkig en ontwrichtend kunnen zijn. De klachten zijn geen aanstellerij, ze zijn werkelijk en verdienen kundige behandeling. Mijn vermoeden dat de oorzaak van mijn pijn zich in mijn zoekgeraakte gevoel bevond klopte. Er ging een wereld voor me open. Ik ontdekte dat er veel vormen van solk bestaan.
De klachten kunnen voorkomen in verschillende lichaamsgebieden:
- Buik: pijn, kramp, diarree, obstipatie, misselijkheid, opgeblazen gevoel, prikkelbare darm, maagklachten
- Hart en ademhaling: pijn in de borst, hartkloppingen, benauwdheid
- Bewegingsapparaat: spier-/gewrichtspijn, stijfheid, krachtverlies, vaak lage rugpijn, nek- en schouderklachten, fibromyalgie, post-whiplashsyndroom, hoofdpijn (TMS-klachten)
- Algemeen: vermoeidheid, duizeligheid, oorsuizen en hyperacusis (overgevoeligheid voor geluid), flauwvallen, hoofdpijn, wazig zien, concentratiezwakte, overprikkeldheid, slaapproblemen, libidoverlies, stemmingsstoornissen met angst, depressie, somberheid, angst en paniek
Er kunnen allerlei oorzaken en flarden van gevoel tevoorschijn komen wanneer je op zoek gaat naar de oorzaken van solk, zoals:
- Trauma (in alle vormen en maten van ernst)
- Verlies (onverwerkte rouw)
- Ongekende, niet-gevoelde, ongeuite emoties: angst, boosheid, schaamte, schuld, boosheid, verdriet
- Armoedige affectieve omstandigheden in de jeugd en/of de rest van je leven
- Onzekerheid
- Negatief zelfbeeld
- Verborgen frustratie
- Verdrongen woede
- Angst die we niet kunnen plaatsen
- Verborgen kwetsbaarheid
Emoties die we niet gewaar zijn
In dit boek beschrijf ik hoe deze onverklaarde klachten kunnen ontstaan door emoties die we niet kennen, niet gewaar zijn, niet konden uiten en niet durfden te voelen, kortom emoties die er niet mochten zijn. Ik beschrijf visies op het ontstaan van deze klachten en hoe een weg naar herstel gevonden kan worden. Voormalig neuroloog Marten Klaver staat me hierbij terzijde met de inzichten die hij ontwikkelde op basis van diepgaande literatuurstudie en zijn ervaringen met patiënten in de praktijk. Ook put ik uit mijn eigen ervaring en beschrijf ik wat ik ontdekte tijdens mijn weg naar een nieuwe manier van leven: een gevoelvoller leven.
Jezelf leren omhelzen
Ik herstelde. Ik oefen nog steeds, met vallen en opstaan. Soms is mijn lijf licht, voelend, losjes en zorgeloos. Soms beland ik weer in de valkuil van vluchten en denken. Ik probeer alles te omhelzen. Want als ik mezelf kan omhelzen, met mijn talenten en mijn kreukels, raak ik weer uit de knoop en vind ik weer een deur naar binnen, naar heelheid en herstel. Ik blijf levenslang een leerling, een onderzoeker, een beoefenaar van het terugkeren naar mijn gevoel. Stapje voor stapje, dat is goed genoeg.
Het is mijn diepe wens je het gevoel te kunnen geven dat je niet langer alleen bent, dat er nog nieuwe wegen zijn die je kunt bewandelen en dat je helemaal geen schuld hebt aan je klachten, maar dat je wel kunt bijdragen aan dieper inzicht en je herstel kunt bevorderen.
SOLK
In SOLK van Saskia de Bruin krijgen somatische klachten een naam en krijg je inzichten om een gevoelvoller leven te leiden. Veel mensen hebben last van lichamelijke klachten waarvoor artsen geen lichamelijke oorzaak kunnen vinden. Patiënten voelen zich vaak niet serieus genomen, maar tobben wel degelijk met deze klachten. Op basis van de baanbrekende inzichten van voormalig neuroloog Marten Klaver legt Saskia de Bruin uit wat SOLK is en hoe deze klachten kunnen ontstaan. Ze is pleitbezorger van een gevoelvoller leven als oplossing voor onze klachten.
Lees ook deze artikelen van Saskia de Bruin over onbegrepen klachten:
Heb je geleerd om je emoties te onderdrukken als kind? Zo kun je ze weer leren voelen
Hoe oude pijn in je lichaam zich kan uitspreken: leren luisteren naar je lichaam
Heb je chronische en onbegrepen klachten? Dit kan helpen bij heling
Saskia de Bruin is eigenaar en oprichter van De GeluksOnderneming. Ze begeleidt mensen in hun zoektocht naar een creatief, bezield en liefdevol leven. Ze houdt zich bezig met biodanza, ontspanning door middel van lichaamsgewaarzijn, mindfulness, dance for health en ze geeft regelmatig schrijfworkshops. Ze schreef diverse boeken, waaronder 'Weg van de pijn' en 'SOLK' In deze boeken laat ze zien dat pijn vaak een verborgen agenda heeft. Ze ontdekte dat ons lichaam pijn en andere klachten kan gebruiken om ons te beschermen tegen emoties die we als bedreigend, onacceptabel of overweldigend ervaren. Ook wel SOLK genoemd: somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten.
Ik kan zeker het boek gaan lezen. Staat daar ook in hoe ik van mijn klachten af kom. Ben ten einde raad. Mijn draaiduizeligheid neemt de overhand. Wordt ik gek?
Ik heb al zoveel therapie achter de rug maar mijn problemen zijn nog altijd niet opgelost en de pijn blijft. Wat kan ik nog doen? Ik ben eigenlijk altijd down, somber en verdraag niet lang mensen om me heen. Ook geen dieren terwijl ik dol op honden ben maar ik ben zo ba ng dat het beest een keer een schop krijgt dat durf ik niet aan.