Vier vormen van verwaarlozing (in je kindertijd) en wat voor effect ze op jou hebben
Door Jonice Webb
Je kunt veel dingen in je drukke leven verwaarlozen. Zoals je huis, tuin, auto of zelfs je eigen lichaam door er simpelweg niet goed genoeg voor te zorgen. Veel mensen verwaarlozen een of zelfs meerdere van deze dingen. Maar er is geen enkele vorm van verwaarlozing die zo persoonlijk, krachtig of kwetsend is dan de verwaarlozing van een kind. Er zijn verschillende manieren waarop een ouder een kind kan verwaarlozen en daar gaan we het zo over hebben. Maar laten we eerst eens kijken naar de factoren die ertoe kunnen leiden dat zelfs de zorgzaamste ouders hun kind verwaarlozen.
Verwaarlozing: Niet voldoende zorg bieden.
Waarom verwaarlozing plaatsvindt
- Geld: Hierbij kunnen ouders moeite hebben om financieel rond te komen, drie banen tegelijk of lange werkdagen hebben, of ze kunnen verslaafd zijn aan het werken en daarom hun baan de hoogste prioriteit geven.
- Kennis: Sommige ouders weten niet goed wat hun kinderen nodig hebben. Waarom weten ze dat niet? De verklaring hiervoor is hieronder terug te vinden.
- De invloeden van hun eigen jeugd: We leren allemaal hoe we voor onze kinderen moeten zorgen door onze eigen ouders. Bijna iedereen maakt gebruik van hun eigen jeugdervaring om hun kinderen op te voeden. Zo kunnen mensen de fouten van hun ouders herhalen en doorgeven aan de volgende generatie. Hoe weet je wat je kind nodig heeft als jij niet alles hebt gekregen wat jij nodig had van jouw ouders? Dat gebrek aan kennis van jouw ouders, wordt doorgegeven aan jouw kinderen tenzij je ontdekt wat je gemist hebt en besluit om daar iets mee te doen.
- Persoonlijke problemen: Er zijn ouders die zoveel tijd steken in hun eigen problemen dat ze geen energie meer over hebben voor hun kinderen. Ze zijn misschien depressief, zorgen voor een ziek familielid, zijn verslaafd of zijn zelf ziek. Ouders die moeite hebben om hun eigen hoofd boven water te houden, laten zo onbewust (of bewust) hun eigen kinderen met hun problemen zitten.
De wereld kan een harde plek zijn voor ouders
Als ouders een nieuw kind de wereld in brengen, dan zijn ze biologisch verplicht om zo goed mogelijk voor dat kind te zorgen. De bovenstaande redenen zouden dus nooit als een excuus gezien moeten worden. Zo werkt het simpelweg niet. Maar mensen maken nu eenmaal wel fouten en de wereld kan een harde plek zijn voor ouders. Verlies, pijn, gezondheidsproblemen en andere zaken kunnen schadelijk zijn voor ouders en ervoor zorgen dat ze hun kinderen niet kunnen bieden wat ze nodig hebben.
Niet alle vormen van verwaarlozing zijn hetzelfde en helaas wordt het woord ‘verwaarlozing’ wel gebruikt om al die vormen te benoemen. De term ‘misbruik’ wordt ook vaak genoemd samen met verwaarlozing, om de termen maar op één hoopje te gooien. Deze overhaaste generalisatie zorgt ervoor dat er niet wordt gepraat over wat iemand precies miste in zijn jeugd.
Iets wat wel heel belangrijk is. En ik wil je helpen je bewust te maken over wat je zelf hebt gedaan en niet hebt gekregen. Terwijl je de lijst hieronder bekijkt, wil ik je vragen om na te denken over jouw eigen jeugd en of er iets is wat er ontbrak.
De vier vormen van verwaarlozing van een kind
- Fysieke behoeften: Deze categorie omschrijft de concrete dingen die je nodig hebt om te overleven en je te ontwikkelen. De behoefte aan een gezond eetpatroon, water, een dak boven je hoofd, comfort en warmte. Aangezien deze vorm van verwaarlozing zichtbaar is, kan die gespot worden door iemand buiten de familie, zoals een leraar, maatschappelijk werker of kinderarts. Zo iemand besluit misschien om zich ermee te bemoeien en het kind te helpen.
- Fysieke druk: Denk maar eens aan een kind met een huissleutel. Bij deze vorm van verwaarlozing zijn de ouders simpelweg niet fysiek genoeg aanwezig. Een kind dat alleen is, moet voor zichzelf zorgen en dus leren hoe het in zijn eigen behoeften moet voorzien. Als het kind is opgegroeid, voelt het zich misschien alleen en afgezonderd of is het bang om iemand om hulp te vragen of om hulp te accepteren.
- Verbale interactie: Uit een onderzoek in 2019 door d’Apice, Latham en Von Stumm in Developmental Psychology is gebleken dat kinderen van ouders die veel met ze praten, erg cognitief ontwikkeld waren en weinig rusteloos, agressief of ongehoorzaam gedrag toonden. Als jouw ouders niet genoeg met je gepraat hebben in je jeugd, voel je je nu misschien eenzaam, minder gemotiveerd of heb je moeite om je gevoelens te uiten.
- Emotionele verwaarlozing: Emotionele verwaarlozing is precies wat het lijkt. De emoties van een kind die verwaarloosd zijn. Ouders die aan deze vorm van verwaarlozing doen, zijn misschien wel liefdevol en zorgzaam, maar ze erkennen de emoties van hun kinderen simpelweg niet of reageren er niet op. Als jouw emoties in je jeugd zijn genegeerd, dan sluit je jezelf af voor die gevoelens en zijn ze uiteindelijk onbereikbaar. Vervolgens kan deze verwaarlozing tot meerdere dingen leiden, zoals het gevoel hebben dat je anders bent, alleen en niet tevreden met je leven.
De meeste mensen die terugblikken op hun jeugd, zien alleen maar dat er aan al hun fysieke behoeften is voldaan en snappen dus niet op wat voor een manier ze verwaarloosd kunnen zijn geweest. Maar ‘verwaarlozing’ ligt veel ingewikkelder.
Jouw thuisblijfmoeder kan misschien wel vaak thuis zijn en je overal naartoe brengen, maar toch je gevoelens niet erkennen of erop reageren (emotionele verwaarlozing). Je vader, die veel praat, heeft het misschien alleen maar over feiten en logica en negeert daarmee alsnog jouw gevoelens. Het tegenovergestelde kan ook gebeuren. Je ouders, die bijna niet thuis zijn en het lastig hebben, bieden misschien wel emotionele zorg en luisteren oprecht naar je, waardoor je je begrepen en geliefd voelt. In dit geval kan zulke fysieke verwaarlozing veel minder schade aanrichten.
Denk hier maar eens over na. Wat kreeg jij wel in je jeugd en wat ontbrak er? Ontbreekt dat nog steeds in je leven? Als je zelf kinderen hebt of op een dag wilt, weet je dan zeker dat je wat er in jouw jeugd ontbrak, wel aan je kinderen kunt geven Het is mogelijk om te begrijpen wat je zelf niet hebt gekregen, wat jouw ouders jou niet gaven bewust of onbewust, en dat alsnog aan jezelf te geven. Het is een proces waarbij je jezelf de fysieke en emotionele steun geeft die je nooit hebt gehad. Zodra je dit is gelukt, kun je hetzelfde voor anderen doen. En dan met name voor je eigen kinderen. Er is niets zo belangrijk als dat.
Ongekende gevoelens
In ‘Ongekende gevoelens’ van Jonice Webb leer je de emotionele bagage vanuit je relatie met je ouders (en hun relatie met hun ouders) te herkennen en het patroon van ongekende emoties te doorbreken. Wanneer er in je kindertijd weinig aandacht was voor jouw gevoelens, dan kun je daar in je latere leven behoorlijk mee worstelen.
Emotionele bagage en familiepatronen: zo ziet emotionele verwaarlozing er uit
Waarom je je zo leeg kunt voelen: tekens en signalen van leegte (en hoe dit in je kindertijd kan zijn ontstaan)
7 tekenen dat je emotioneel verwaarloosd bent als kind (en hoe het nu invloed op je heeft)
Emotionele verwaarlozing: zo herken je een narcistische ouder
Jonice Webb is gepromoveerd in de klinische psychologie, was directeur van een aantal poliklinieken en voert inmiddels dertig jaar haar eigen psychotherapiepraktijk. Ze heeft zich gespecialiseerd in het werken met jongeren en relatietherapie.
Heel herkenbaar, ik geef nu mijn zoontje juist extra liefde en begrip mee en ik vertel hem nu al dat hij goed genoeg is om wie hij is en dat ik trots op hem ben en motiveer hem juist met dingen die hij heel goed doet. (: