Kinderen van narcistische ouders vinden het vaak lastig om zichzelf als slachtoffer te zien. Er werd toch goed voor ze gezorgd? Psycholoog Jonice Webb, auteur van Ongekende gevoelens, ziet het absoluut anders. “Er is sprake van emotionele verwaarlozing als je ouders niet genoeg voldoen aan je emotionele behoeftes. En geen enkele ouder doet dat slechter dan een narcist.”
Alle ouders moeten beslissingen nemen voor hun kinderen. Een narcist neemt zo’n beslissing door zich af te vragen wat het beste is voor hem of haar niet en niet voor het kind.
Narcisme
Narcisme kan het best omschreven worden als een excessieve focus op je eigen behoeftes, geluk en gevoelens, boven die van anderen. Een ware narcist kan zelfs aardig tegen je zijn op zo’n manier dat hij daar zelf van profiteert. Het is over het algemeen geen goed idee om een narcist te vertrouwen. Narcisten denken eerst aan hun eigen belangen en zijn misschien bereid om van jou op verschillende manieren gebruik te maken om hun doelen te bereiken.
Verschillende vormen
Het is wel belangrijk om te onthouden dat er verschillende vormen van narcisme bestaan. Sommige narcisten zijn zo egocentrisch dat ze niet geven om de gezondheid of geluk van anderen. Anderen kunnen mildere vormen van narcisme hebben, waarbij ze in de ene situatie meer narcistische trekken tonen dan in de andere.
De laatste tijd wordt er steeds meer over narcisme gesproken. Het is algemeen bekend wat narcisme is en hoe narcisten zich kunnen gedragen. Hoe meer je echter afweet van narcisme, hoe meer vragen er misschien in je opkomen. Die kennis brengt je misschien aan het twijfelen wat betreft sommige mensen in je leven, of iemand nou een narcist is of niet en wat je kunt of moet doen.
Narcistische ouder
Niemand heeft echter meer recht op het hebben van zulke vragen dan het kind van een narcist. Als je bent opgevoed door een narcistische ouder, dan is dat erg lastig te begrijpen of om mee om te gaan. Zoiets wordt nog ingewikkelder als het kind van een narcistische ouder gelooft dat de aandacht die hij of zij krijgt, wat eigenlijk een reflectie is, liefde is.
Als je bent opgevoed door een narcist
Het is vaak zo dat het lijkt dat het kind van een narcist het ene leven leidt, maar in werkelijkheid een ander leven leidt. Dit gebeurt doordat het kind op een misleidende manier wordt opgevoed. Alle kinderen komen vanuit een plek van vertrouwen. Baby’s worden geboren met een brein dat al is ingesteld op de ervaring van liefde en zorg van hun ouders, daarom zien ze de acties van hun ouders van nature op die manier.
Alle ouders moeten beslissingen nemen voor hun kinderen. Maar de meeste ouders nemen die beslissingen door zich af te vragen wat het beste is voor hun kind. Een narcist neemt zo’n beslissing door zich af te vragen wat het beste is voor hem of haar niet en niet voor het kind. Kinderen weten natuurlijk niets af van egoïsme of narcisme, dus geloven ze dat hun ouders dingen doen uit liefde voor hen.
Reflectie van zichzelf
Narcistische ouders zien of horen hun kind niet en voelen geen connectie ermee. Zij zien hun kind namelijk als een verlenging en reflectie van zichzelf en focussen zich alleen maar op het feit of het kind ze een goed of slecht gevoel geeft. Als je jouw narcistische ouder blij maakt, voel je die gloed van ‘liefde’. Maar dat is geen liefde voor jouw ware zelf. Het is een tevreden gevoel met het positieve beeld dat je je ouder hebt gegeven.
Zo komt een kind terecht op een school die hij niet zelf heeft uitgekozen, of bespeelt het kind een instrument dat hem geen voldoening geeft. Op deze manier voelt een kind van een narcist zich eenzaam en niet geliefd. Een kind van een narcist voelt zich op de ene dag misschien gekoesterd door zijn ouders en op de andere dag iets waar hij zich voor moet schamen. Het kind van een narcist krijgt zo het gevoel dat hij er niet toe doet, niet gehoord of gezien wordt zonder te weten waarom. En zo groeit het kind van een narcist alleen op, leeg en verloren als een volwassene. Ondanks de warme gloed van de onoprechte liefde van de narcist, voelt het kind de rest van zijn leven zich verwaarloosd.
Onbewust ben je continu het slachtoffer van de behoeftes van je ouders. Door onregelmatig of onoprechte liefde te krijgen, vraagt het kind zich af: ‘Verdien ik die liefde wel?’
Ben jij opgevoed door een narcist? Hoe komt het dat je het gevoel hebt je hele leven al verwaarloosd te zijn?
Het korte en simpele antwoord daarop is het volgende: Je voelt je verwaarloosd, omdat je ook echt verwaarloosd bent. Ja, je bent een slachtoffer van emotionele verwaarlozing. Dit is vrij duidelijk als je ouders afwezig waren, niet goed voor je zorgden of vanwege egoïstische redenen niet genoeg luisterden naar je fysieke of educatieve behoeftes.
Maar veel slachtoffers van narcistische ouders vinden het lastig te begrijpen of te accepteren dat ze überhaupt een slachtoffer zijn. Want stel dat je ouders wel goed voor je hebben gezorgd, liefdevol overkwamen en wel luisterden naar je essentiële behoeftes? In dat geval vind je het misschien lastig te erkennen dat je bent verwaarloosd.
Emotioneel verwaarloosd
Maar dat ben je wel. Je bent emotioneel verwaarloosd. Je bent opgegroeid met emotionele verwaarlozing, ook wel Childhood Emotional Neglect (CEN) genoemd. Emotionele verwaarlozing komt voor als je ouders niet genoeg voldoen aan je emotionele behoeftes. En geen enkele ouder doet dat slechter dan een narcist.
Je bent opgegroeid terwijl je persoonlijkste, biologische uiting van wie je bent, je gevoelens en emoties, genegeerd werden. Jouw narcistische ouder ervaarde jouw gevoelens als een last (als hij je gevoelens überhaupt al opmerkte). Hierdoor heb jij iets geleerd wat waarschijnlijk je hele leven bij je zal blijven: ‘Jouw gevoelens zijn een last.’
Wat jouw ouders je hebben gegeven in je jeugd, blijft je hele leven bij je. Je bent opgegroeid met emotionele verwaarlozing. En je hebt geleerd hoe je jezelf moet verwaarlozen. Maar het goede nieuws is het volgende: Als volwassene kun je hier iets aandoen. Je kunt de schade die je narcistische ouder heeft aangericht, ongedaan maken door met jezelf op tegenovergestelde wijze om te gaan.
Bovendien moet je het volgende nooit vergeten: als je bent opgevoed door een narcist, is het niet vreemd dat jij je verwaarloosd voelt.
Ongekende gevoelens
Dit artikel is geschreven door Jonice Webb, auteur van Ongekende gevoelens. Herken je iets in het verhaal hierboven, of ben je benieuwd welke andere types ouders er nog meer zijn? Ongekende gevoelens helpt je om de oude pijn te herkennen, erkennen, omarmen en een plekje te geven. Zonder schuld aan te wijzen, maar met begrip voor hoe het was.
Lees ook deze artikelen over narcisme in het gezin:
Narcisme binnen het gezin: een litteken voor het leven
Emotionele verwaarlozing: zo herken je een narcistische ouder
Narcistische ouders: onzichtbare mishandeling
Jonice Webb is gepromoveerd in de klinische psychologie, was directeur van een aantal poliklinieken en voert inmiddels dertig jaar haar eigen psychotherapiepraktijk. Ze heeft zich gespecialiseerd in het werken met jongeren en relatietherapie.
