Holistisch afvallen: 3 oorzaken van emotioneel overgewicht (en dit kun je ertegen doen)
Door Anita Mulderij
Wat is de eerste stap richting afvallen? Het antwoord verbaast je misschien: emotioneel helen. Vaak zorgen onverwerkte emoties ervoor dat je te veel eet. “Het is belangrijk om ruimte vrij te maken voor voelen. Om te leren herkennen waar jij gevoelens dempt met eten,” zegt holistisch voedingscoach Anita Mulderij. Ze laat in dit artikel zien wat jij kunt doen tegen emotioneel overgewicht.
Door de emoties te voelen en te onderzoeken, leer jij jezelf dat ze er mogen zijn.
Oorzaken van emotioneel overgewicht
Elke dag opstaan met allerlei negatieve gedachten over je lichaam. Geobsedeerd bezig zijn met wat je eet. Graag lichter willen zijn, maar het lukt niet. Het is een strijd die veel energie kost. Het goede nieuws is: je kunt jezelf emotioneel helen. Dit is de eerste stap richting holistisch afvallen! Er zijn enkele emotionele problemen die overgewicht tot gevolg kunnen hebben. Je kunt onderzoeken of jij jezelf in één of meerdere herkent. Zo ja, dan kun je ermee aan de slag gaan en zo de échte oorzaak van je gewicht of ongezonde relatie met eten aanpakken.
Onvervulde emotionele behoeften
Alles wat je meemaakt, vormt je tot wie je nu bent. Je krijgt in je jeugd te maken met onvervulde emotionele behoeften, want ouders kunnen hun kind onmogelijk álles geven wat het nodig heeft. Je hebt dus altijd te maken met je innerlijk kind dat niet alle liefde en zorg heeft gekregen die het nodig had om zich veilig en gedragen te voelen. En om op een fijne manier volwassen te worden. Het kan zijn dat in het verleden jouw emotionele behoeften langdurig niet zijn vervuld. Misschien ben je daarin helemaal niet gezien door je ouders. In sommige gevallen komt er nog een trauma bovenop.
Je hebt jezelf aangeleerd om ermee te dealen. Het kan zelfs zijn dat jij jezelf verantwoordelijk hebt gemaakt voor het gedrag van je ouders. Dat je zorg bent gaan dragen voor hen en dat je hun vertelde dat het wel goed kwam. De rollen waren dus omgekeerd, terwijl jij je ouders zo nodig had. De kans is groot dat jij op die momenten gevoelens van machteloosheid, angst, onrust, teleurstelling of spanning hebt ervaren, waar je niet op een gezonde manier mee hebt leren omgaan.
Eten als beste vriend
Als jij als volwassene geen contact maakt met de emotionele behoeften die vroeger niet gezien zijn, dan zit het kind in jou op de momenten waarop je die emoties ervaart aan het roer. Je weet niet hoe je kunt omgaan met deze emoties, omdat er nooit aandacht voor is geweest. Voedsel lijkt op deze momenten een comfortabele oplossing. Het wordt jouw beste vriend. Het is er altijd en het dempt wat jij niet wilt voelen.
Maar wat je eigenlijk wilt, is emotionele vervulling. En steun om je emoties te ontmoeten. Je wilt je emoties voelen, er contact mee maken, ze uitdrukken en ze aan anderen laten zien, zodat je omgeving jou kan steunen. Als je veel cravings hebt naar zoete voeding of zelfs suiker-verslaafd bent, dan is de kans groot dat jij zachtheid, support en liefde nodig hebt in je leven. Om jezelf te accepteren zoals je bent, met alle emoties die je voelt. Als ongezonde eetpatronen de controle over jou hebben, kunnen er steeds meer (gezondheids)problemen ontstaan.
Contact maken met je gewonde delen
Jouw innerlijk kind heeft continu eten nodig om met z’n emoties te kunnen zijn. Maar eten lost het probleem elke keer maar heel even op. Je volwassen Jij voelt dat het niet goed gaat. Je weet dat de manier waarop jij met eten omgaat, niet klopt. Misschien voel je zelfs wel dat het gewicht dat je opbouwt een bescherming vormt. Een buffer om niet écht te hoeven voelen. Het zorgt ervoor dat jij je veilig voelt.
De oplossing ligt dus in het leren contact maken met die emotionele behoeften in jezelf die niet zijn ontmoet. En deze gewonde delen in jezelf alle liefde en zorg te geven die ze nodig hebben om zich veilig te voelen en volwassen te worden.
Stressgerelateerde emoties
Je kunt nog zo gezond eten en voldoende bewegen, maar als jij continu in de overlevingsmodus staat, dan wordt het lastig om af te vallen en lekker in je vel te zitten. Stress kan onder andere tot onrust, moeheid en somberheid leiden. De emoties rondom stress ervaart iedereen op een andere plek in z’n lichaam. Vaak voelen ze erg ongemakkelijk; je wilt ze liever niet voelen. We krijgen vooral stress door deze externe zaken:
- Grote veranderingen
- Werken en vooral overwerken
- Het eten van voedsel waar je lichaam niet goed tegen kan
- Relatie- en familieproblemen
- Te veel willen, te druk zijn
- Financiële problemen
Maar we ervaren ook stress door interne zaken zoals:
- Perfectionisme
- Zelfkritiek
- Pessimisme
- Het niet accepteren van onzekerheid
- Het ‘alles of niets’-principe
- Onrealistische verwachtingen
- Geen duidelijke grenzen stellen
Je bouwt emoties op die je vervolgens onderdrukt. Ook blijft er cortisol in je lichaam circuleren, wat ervoor kan zorgen dat je fysieke en geestelijke klachten krijgt, de vetverbranding wordt stopgezet en je eetlust verstoord raakt. Als je niet kunt omgaan met stress en daardoor meer gaat eten, kom je sneller aan en wordt afvallen lastig. Elke dag ruimte maken voor ontspanning is noodzakelijk om te kunnen afvallen. Evenals het doorvoelen van je emoties.
Angst voor verandering
Misschien besluit je regelmatig: ‘Ik ga geen ongezonde vetten meer eten’ of ‘Ik stop met suiker’. Maar als jij jezelf iets ontzegt, heeft dat als gevolg dat je overlevingsmechanisme wordt aangezet. Het deel van de hersenen dat geprogrammeerd is om jou te helpen overleven, wordt op dat moment geactiveerd. Ook een ander deel van je hersenen (de frontale kwabben) wordt geactiveerd. Dit geeft aan dat het weglaten van dat specifieke eten niet zo’n goed idee is. Je komt dus in een tweestrijd terecht. Als je op dieet gaat, moet je continu denken aan ‘het verboden voedsel’.
Hoe dat kan? Dat deel in jezelf dat wil overleven, zegt: het is niet veilig om die verandering door te voeren. Het wil jou in leven houden en denkt dat dit alleen kan door dingen te eten die jij al kent. Dit zorgt er dus voor dat je geobsedeerd raakt door eten dat je eigenlijk niet wilt eten, maar toch ook weer wel.
De angst voor verandering kan heel groot zijn. Jezelf bepaalde voeding ontzeggen, is dus in de meeste gevallen niet constructief. Stap voor stap je eetgewoonten aanpassen, werkt meestal beter. Gun jezelf de tijd om op een gezonde manier nieuw gedrag aan te leren.
5 tips: holistisch afvallen doe je zo!
Op dieet gaan en vervolgens heel weinig eten of jezelf allerlei voeding ontzeggen, is achterhaald. Het zorgt ervoor dat je in een vicieuze cirkel komt. Wat je beter kunt doen: onderzoek of je overgewicht of verstoorde relatie met voeding wordt veroorzaakt door bovengenoemde emotionele problemen. Daarna kun je deze 5 holistische tips toepassen om op een gezonde manier het gewicht te krijgen dat echt bij je past.
1. Vertraag en voel
We gunnen onszelf vaak geen tijd om te vertragen en te voelen. We gaan heel snel voorbij aan wat er emotioneel speelt. Druk zijn, veel werken of vaak online zijn, werkt verdovend. We dempen onze emoties. Als je op een gezonde manier wilt afvallen, is het belangrijk om ruimte vrij te maken voor voelen. Om te leren herkennen waar je gevoelens dempt met eten. Dit kan op verschillende manieren; zoek een manier die bij jou past. Zorg in elk geval voor (meer) lege ruimte in je agenda. Haal een aantal keer per uur diep adem naar je buik en onderzoek wat jij nodig hebt om langzamer te gaan.
2. Leer omgaan met je emoties
Als je emoties dempt met eten en daardoor regelmatig te veel eet, is het belangrijk om je emoties te observeren. Om te leren om welke emoties het gaat. Stel jezelf de volgende vragen:
Welke emoties ervaar je op de momenten dat je wilt eten, terwijl je geen honger hebt?
Wat zijn de triggers die deze emoties veroorzaken?
Herken je deze emoties van vroeger? Op welke momenten waren ze er?
Waar in je lichaam ervaar je ze? Kun je zijn met de sensaties in je lijf?
Wat gebeurt er als jij deze emoties voelt?
Word je bewust van je emoties en de patronen die eruit voortkomen. Hoe meer je ze leert (her)kennen en de sensaties in je lichaam er kunt laten zijn, des te makkelijker wordt het om niet naar eten te grijpen. Als je merkt dat de emoties te groot zijn, neem dan afstand van de situatie waarin je bent. Ga naar een plek waar je alleen bent en oefen met het voelen van wat er speelt. Het kan een kamer zijn waar jij je fijn en veilig voelt, maar je kunt bijvoorbeeld ook een wandeling maken.
Als het om eten gaat, spelen vaak angst, ongemak, wanhoop, teleurstelling, verdriet, spanning of afwijzing een rol, maar zeker ook positieve emoties als gezelligheid en blijdschap. Ze kunnen allemaal tot gevolg hebben dat jij ongezond gaat eten. Door de emoties te voelen en te onderzoeken, leer jij jezelf dat ze er mogen zijn en dat je er verder niets mee hoeft te doen.
3. Maak contact met je innerlijk kind
Denk terug aan je jeugd en stel jouw innerlijk kind de volgende vragen:
Wat zijn momenten waarop je het moeilijk had?
Waar heb jij je eenzaam gevoeld of weinig support ontvangen?
Maak contact met dat deel in jezelf en vertel het alles wat het toen had willen horen: dat het veilig is, dat jij er bent… Visualiseer dat je het alles geeft en vertelt wat het nodig heeft.
4. Neem de tijd om te veranderen
Er bestaat geen quick fix voor overgewicht. Gun jezelf de tijd om in kleine stapjes de patronen te ontgroeien die jij jezelf hebt aangeleerd. Geef jezelf bijvoorbeeld een jaar om veranderingen door te voeren. Evalueer elke maand hoe het gaat: wat gaat goed en waar mag ik nog extra aandacht aan besteden?
5. Geef jezelf echte voedingsstoffen
Suikers zorgen ervoor dat je lichaam onrustig wordt en je negatieve gedachten krijgt. Hoe stabieler je bloedsuikerspiegel, hoe prettiger jij je voelt en hoe minder groot de fysieke behoefte aan eten is. Minimaliseer het gebruik van suikers en focus je op voedsel dat rijk is aan voedingsstoffen en jou een verzadigd gevoel geeft. Denk aan groenten, eieren, vis, noten, zaden, pitten, fruit, peulvruchten en producten met langzame koolhydraten zoals havermout, zoete aardappelen en quinoa. En vergeet niet voldoende water te drinken.
Anita Mulderij is Body confidence- en voedingscoach. Ze helpt vrouwen om een gezonde relatie met hun lichaam én met voeding te krijgen. Informatie: www.anitamulderij.nl
Uit de ban van emotie-eten
Wil je meer weten over hoe je een evenwichtige relatie met eten kunt krijgen? Dan raden we je Uit de ban van emotie-eten van Joanna Kortink en Greta Noordenbos aan. Dit boek biedt een krachtige oplossing om de haat-liefdeverhouding met eten te doorbreken. Met veel praktijkvoorbeelden en duidelijke stap-voor-staprichtlijnen.
Misschien vind je deze artikelen ook interessant:
Hoe kan het dat het zo lastig is om blijvend gewicht te verliezen? Deze tips kunnen je hierbij helpen
Emotie eten: waar komt het door en hoe kom je er vanaf?
Darmflora-deskundige: 3 eetgewoontes die je spijsvertering én je gewicht negatief beïnvloeden
Als Body Confidence- en Voedingscoach begeleid ik je bij het herstellen van je relatie met eten en je lichaam zodat jij nooit meer op dieet hoeft, rust in je hoofd ervaart en vol vertrouwen van je eigen lichaam kunt genieten.
