Wat zijn de gevolgen van een ‘uitgeputte’ psoas? (wat je kunt doen om dit te herstellen)
Door Liz Koch
Taoïstische healers noemen de psoas de spier van de ziel. De psoas kan opdrogen en krimpen door stress, angst, gehaast leven en dergelijken. Een uitgeputte psoas kan vervolgens weer allerlei problemen in het onderlichaam veroorzaken. In dit artikel lees je wat je de gevolgen zijn van een uitgeputte psoas en een oefening om de psoas te ontspannen en te helen.
De psoas, die onze emoties ten diepste tot uitdrukking brengt, is een grondende kracht waardoor we subtiele energie die door de middellijn heen gaat kunnen ontvangen en overdragen.
Wat is de psoas?
De psoas is onderdeel van onze kern, in het Engels en tijdens sportlessen ook wel de core genoemd. Als we ons bewust zijn van onze kern, kan dat een gevoel van intimiteit met het hele leven opwekken. Zoals Alice in het verhaal Alice in Wonderland in het konijnenhol valt naar het centrum van de aarde en een deur vindt naar een andere wereld, zo wordt als we ons verbinden met onze persoonlijke kern een deur naar een innerlijke wereld geopend die even wonderlijk en uitgebreid is als het universum. Als we onze aandacht richten op sensaties en de reis naar binnen maken, is het ons kernbewustzijn dat ons begrip van het leven verdiept en betekenis geeft aan onze beweging.
Angst en de psoas
Ons aangeboren primitieve overlevingsinstinct activeert de vecht-, vlucht- of bevriesreactie. Angst is een gezonde overlevingsreactie die ons helpt passend te reageren als we gevaar voelen. Als we in gevaar zijn, zorgt onze psoas ervoor dat we heel goed gaan opletten, zodat we er vlug vandoor kunnen gaan, blijven waar we zijn of beschutting kunnen zoeken. In afstemming met de grote strekspieren bereidt de psoas ons voor op wegrennen of schoppen, en in samenspraak met de grote buigspieren beschermt hij ons doordat we ons opkrullen en oprollen.
Een uitgedroogde, uitgeputte en/of gekrompen psoas
Niet-verteerde gevoelens van angst of woede kunnen en zullen somatische heelheid fragmenteren. Wanneer je je gedraagt of je in een voortdurende overlevingsstand staat (oftewel gehaast leeft), wordt het sympathisch zenuwstelsel gewaarschuwd en dus zal de overbelasting de bijnieren en het immuunsysteem nog verder uitputten. Als je voortdurend een defensieve houding aanneemt en alert bent, houd je ter compensatie pantsering in stand. Instabiliteit van het skelet zorgt ervoor dat er steeds meer inzet van de spieren wordt gevraagd.
De gevolgen ervan
Emotionele spierspanning is een vorm van pantsering die het potentieel van de psoas uitput.
Als de psoas te veel of verkeerd gebruikt wordt, of wordt misbruikt (door zijn signalen te negeren), verliest hij uiteindelijk soepelheid en begint hij uit te drogen, en zal uiteindelijk krimpen. Als het bekken structureel niet in staat is tot het overdragen van gewicht, wordt een appèl gedaan op de (overbelaste) psoas om steun te bieden. Daartegenover staat dat (verkeerd gebruikte) chronische angst de psoas inschakelt, waardoor bekkenstabiliteit wordt aangetast.
Uitgerekte banden, peesontstekingen, ischias, ontwrichtingen, samengedrukte schijven, lage rugklachten, knie-, enkel- en heupproblemenkunnen allemaal teruggevoerd worden naar een disbalans die weerspiegeld wordt in een uitgeputte, overmatig gebruikte (of misbruikte) psoas.
Zodra de psoas weer soepel is geworden en het bekken opnieuw is gecentreerd, wordt harmonie in de kern hersteld, waardoor de spieren aan de buitenzijde hun bewegingsvrijheid weer terugveroveren.
Oefening: de psoas ontspannen
Deze houding is heel nuttig om spanningspatronen vanuit de kern naar buiten toe te ontwarren, de proprioceptie te vergroten en oude conditioneringen los te laten.
Bedoeling: sensaties, gevoelens, gedachten en beelden verkennen en overtollige spanning in de psoasspier loslaten.
De constructieve rusthouding (hierna: crh) is comfortabel en veilig. De crh is een neutrale houding en daardoor een geschikt beginpunt voor het ontwarren van allerlei vormen van spanning ergens in je lichaam.
In de crh komen:
In de crh zorgt de zwaartekracht ervoor dat psoas zich ontspant, wat als resultaat heeft dat de uitlijning van het skelet verbetert.
Wat heb je nodig: een veilige en prettige plek. Kies een plek waar geen andere mensen langskomen en waar je niet zomaar gestoord wordt. Zet je telefoon uit, doe de deur dicht, en dim het licht (doe alle grote lampen uit). Leg een opgevouwen deken of mat plat op de vloer.
- Ga op je rug liggen met je romp en hoofd plat op de vloer.
- Je hoofd is uitgelijnd met je hele rug (niet voorwaarts gekanteld naar de borst of achterwaarts naar de vloer) terwijl je bekken, lendenwervels en nekwervels neutraal zijn en in een voortdurende relatie met de rest van de ruggengraat (niet ingetrokken, vastgehouden of in elkaar gedrukt)
- Je knieën zijn gebogen en je voeten staan naast elkaar op heupbreedte (even ver uit elkaar als de voorkant van de heupkom), met de hielen 30 à 40 centimeter voor je billen. Druk je rug niet tegen de grond. Als je in de crh ligt zal je onderrug van nature contact maken omdat de psoas ontspant en de ruggengraat zich ontvouwt.
- Laat je armen op de grond, op je borst of op je bekken rusten. Til je armen niet boven je schouders, omdat je dan je zwaartepunt verplaatst en je houding verandert.
- Je kunt je ogen sluiten of openhouden, zolang ze maar zacht in de oogkassen rusten. Als je zachte ogen hebt, kan het licht naar binnenkomen zonder dat je aandacht buiten jezelf wordt getrokken.
- Blijf rustig tien à twintig minuten in de crh liggen.
Tips om de psoas in crh meer te ontspannen
- Merk op wat er gebeurt als je in de crh ligt.
- Druk je rug niet naar beneden. De constructieve rusthouding is een houding waarin je niets doet. Het is eenzijns-houding, een rusthouding. De zwaartekracht laat overbodige energetische zenuwspanning los uit de psoas, wat de houding heel constructief maakt.
- Als je je aandacht bewust richt op je sensaties als je in deze houding ligt, zul je je nog meer ontspannen voelen en het helpt je zenuwstelsel rijpen. Hoewel je misschien automatisch begint te denken over alles wat nog gedaan moet worden, maak je je geest toch rustig door je sensaties te volgen. Simpelweg getuige zijn van allerlei normale gevoelens, gedachten en beelden maakt energie vrij zodat je ware authenticiteit naar voren kan komen.
- Gebruik geen kracht en probeer niet overhaast te ontspannen. Terwijl je aandacht dieper naar binnen gaat, richt je je bewustzijn op je psoas, die nu zachter wordt aan de voorkant van de heupkommen.
- Nestel je in je botten. Er ontstaat een verschuiving van spierspanning naar skeletsteun als de botten uitgelijnd worden en ze de opgetrokken benen in die positie kunnen houden. Net als bij een knipzakmes met het scharnier als het gebogen kniegewricht kunnen je benen moeiteloos in evenwicht blijven. De juiste skeletrelatie zorgt er in combinatie met losgelaten spierspanning voor dat het evenwicht van de benen toeneemt als je in de crh ligt.
Hulp bij een oncomfortabele crh
Als je een holle rug hebt, laat dat dan gewoon zoals het is. Als je in de crh ligt zal je ruggengraat vanzelf meer gewicht krijgen en langzaamaan langer worden naar de vloer toe. Dit langer worden komt doordat de psoasspier neuromusculaire spanning loslaat. Als je merkt dat je je benen met uitzonderlijk veel spierspanning omhooghoudt of dat je benen naar elkaar toe of naar buiten willen vallen, overweeg dan de volgende drie opties:
- Gebruik een zachte bal van 18 à 25 centimeter doorsnee, een ballon of yogablok (de breedte van je heupgewrichten) tussen je benen. De bal of het blok helpt om de juiste skeletuitlijning voor de benen en voeten te handhaven.
- Gebruik een stoel om de benen te ondersteunen. Met de stoelversie van de crh hoef je je voeten niet te positioneren.
Eruit komen:
Bij iedere terugkeer wordt je bewustzijn breder en dieper en meer gevoed.
Laat gewicht je beweging initiëren als je uit de crh rolt. Als je zover bent om uit de crh te komen, laat je dan leiden door je knieën terwijl je naar één kant rolt. Je hele lichaam volgt. Rust even. In plaats van je op te trekken met je hoofd en nek kom je langzaam omhoog door je hand tegen de vloer te drukken. Ga op handen en knieën zitten en zet je daarna met je handen en voeten af van de vloer om op te staan. Zodra je overeind staat neem je de tijd om je sensaties, gevoelens en algehele bewustzijn te observeren.
Kernbewustzijn
In dit boek neemt Liz Koch je mee in nog meer variaties en oefeningen om je psoas gezond, soepel en vitaal te houden. Dit is het praktische antwoord op de verrassende bestseller Psoas, de spier van de ziel. Het boek is geschreven voor mensen die op zoek zijn naar authentieke beweging. Het is voor hen die beseffen hoe belangrijk het is om in harmonie te zijn met het ritme van Moeder Aarde.
Lees meer over de psoas:
Psoas: de spier van de ziel en het loslaten van angst en spanning
De psoas en het chakrasysteem: hoe staat het in verbinding met elkaar?
Chinese Geneeskunde over lage rugpijn: de ‘spier van de ziel’ vraagt om aandacht (de remedie is rust!)
Psoas & een goede houding: hoe zit jij achter je computer? (Dit is dé checklist)
Liz Koch werkt al meer dan veertig jaar met de psoas en core-awareness, waar ze diverse boeken over publiceerde. Ze reist de hele wereld over om workshops te geven om ons lichaamsbewustzijn te vergroten en zo ons welzijn en menselijk potentieel te stimuleren.
