Waarom het belangrijk is om grenzen te stellen als je empathisch begaafd bent
Door Langston Kahn
Hoe is het met jouw grenzen gesteld? Ben je empathisch begaafd en merk je op wat anderen van je willen maar vergeet je hierbij jezelf? Dan is het tijd voor jou om te leren wat de eigenschappen van gezonde grenzen zijn zodat je goed geïnformeerd je grenzen aan kunt geven. Langston Kahn, auteur van Radicale transformatie, helpt je op weg.
Mensen die compassie kennen vragen om wat ze nodig hebben. Ze zeggen ‘nee’ als dat nodig is en als ze ‘ja’ zeggen, menen ze het ook. Ze hebben compassie, omdat hun grenzen voorkomen dat ze wrokgevoelens krijgen.
– Brené Brown
Teveel aanpassen is een probleem
Toen ik (Langston Kahn) opgroeide was het heel slecht gesteld met mijn persoonlijke grenzen. Ik was mij er in het begin ook helemaal niet van bewust dat ik geen grenzen had. Deels omdat ik een onervaren maar begaafd empathisch iemand was en deels vanwege een paar ongelukkige gebeurtenissen zat ik met allerlei emotionele, spirituele en gezondheidsproblemen. Dit leidde ertoe dat ik hulp zocht bij een sjamaan.
De sjamaan zag ik mijn energie gebruikte om voortdurend hyperalert te blijven op wat er in mijn omgeving gebeurde en om mezelf aan te passen. Dit zodat ik conflicten kon vermijden, in plaats van mijn eigen grenzen te vormen. Vanwege mijn empathische eigenschappen had ik mij afgestemd op de versie van mezelf die mensen graag wilden zien en ik had een versie van mezelf laten zien die hen op dat moment het meest aanstond. Het resultaat hiervan was dat ik voorbijging aan het proces dat ontstaat in de omgang tussen twee mensen: hun gezonde grenzen botsen en zorgen voor een bepaalde frictie, waarna ze op een gegeven moment een patroon vinden dat voor beiden prettig voelt (of ze kiezen ervoor om niet met elkaar om te gaan).
Wat zijn gezonde grenzen?
Je hebt grenzen nodig. […] Zelfs in de stoffelijke wereld zijn grenzen de mooiste plaatsen, zoals tussen de oceaan en de kust, of tussen bergen en de vlakte, waar de rotskloof en de rivier elkaar tegenkomen.
– William Paul Young, De uitnodiging
Onze grenzen geven de scheiding aan tussen waar onze invloedssfeer ophoudt en de energie van anderen begint. De eerste stap op weg naar gezonde grenzen is inzicht krijgen in de manier waarop onze grenzen nu functioneren en hoe ze zouden moeten functioneren als ze ons ten volle ondersteunen in de verwerkelijking van het doel van onze ziel.
Eigenschappen van gezonde grenzen
Wij hebben allemaal andere eisen als het om grenzen gaat. De volgende eigenschappen van gezonde grenzen gelden echter altijd:
Gezonde grenzen zijn intelligent, flexibel en plooibaar, en passen bij de situatie
Grenzen moeten intelligent kunnen reageren op wat er op een bepaald moment gebeurt. In een drukke metrowagon omsluiten je grenzen je lichaam waarschijnlijk heel nauw. Vandaar dat mensen in de metro ook als haringen in een ton tegen elkaar aan kunnen staan en zich tegelijk volkomen los van elkaar voelen. In de metro pik je toeristen er altijd uit, want hun grenzen hebben zich nog niet aangepast aan die van de gemiddelde stadsbewoner. Als je in een bos loopt, kunnen je grenzen veel opener en ruimer voelen.
Gezonde grenzen geven je informatie
Als je een kamer binnenkomt, kun je opeens een slecht gevoel krijgen. Dat wijst er doorgaans op dat je grenzen, als je hiervoor openstaat, je informatie geven over de omgeving waarin je bent terechtgekomen. Een tamelijk bekend voorbeeld van deze functie van grenzen is iemand die naar je staart; voordat je die persoon feitelijk ziet, hebben je grenzen zijn aanwezigheid al opgepikt.
Gezonde grenzen zijn doorlaatbaar
Net als de wanden van lichaamscellen moeten grenzen de energie die je ontvangt en die je uitzendt kunnen filteren. Ze moeten in staat zijn om jou te leiden naar dat wat je voedt en het kunnen binnenlaten, terwijl ze moeten uitstoten wat in je blijft hangen, je schade toebrengt of afgevoerd moet worden.
Gezonde grenzen omgeven je hele lichaam
Eigenlijk moeten grenzen je hele lichaam als een eierschaal omhullen. Door de omgeving waarin je verkeert of door familiepatronen kunnen je grenzen op sommige plaatsen zwakker zijn of zelfs ontbreken. Een probleemgebied dat ik wat dit betreft vaak bij cliënten waarneem is de rug, met name de bovenrug en de nek. Dit kan het gevolg zijn van langdurige concentratie op het scherm van een smartphone of computer.
Gezonde grenzen reageren op jouw behoeften, niet op die van anderen
Je grenzen moeten de vorm en de eigenschappen hebben die jou het best ondersteunen in de verwerkelijking van het doel van je ziel en in het dagelijks gebruik van je vermogens. In een relatie is het normaal dat jij en de ander zoeken naar passende grenzen, maar jouw grenzen zijn er in de eerste plaats om jou in elke situatie te ondersteunen. Pas in tweede instantie houd je rekening met de behoeften van anderen, als dat nodig is.
De kracht van ‘nee’
‘Nee’ is een complete zin.
– Anne Lamott
Een van de belangrijkste hulpmiddelen als het gaat om gezonde grenzen creëren, maar misschien ook een van de moeilijkste om regelmatig gebruik van te maken, is ‘nee’ zeggen’. Vaak vergissen we ons en denken we dat ‘nee’ zeggen een waardeoordeel inhoudt, dat ‘nee’ mislukking, afwijzing, niet gewenst zijn of afkeer betekent. Dit kan ertoe leiden dat we toezeggingen doen waarvan we later spijt hebben.
We negeren namelijk onze grenzen als we geen ‘nee’ zeggen uit angst dat we iemands gevoelens kwetsen. Het kan ook zijn dat we niet durven vragen om iemands toestemming, omdat we bang zijn voor wat we voelen als we ‘nee’ te horen krijgen. Met andere woorden, onze angst voor het woord ‘nee’ en het emotionele drama dat we ermee in verband brengen kan ons in hoge mater hinderen bij de instandhouding van gezonde grenzen.
Oefenen met ‘nee’
Er zijn twee oefeningen die ik erg zinvol vind om de kracht van het woord ‘nee’ toe te voegen aan je hulpmiddelen:
• Voordat je iemand die je ergens om vraagt antwoord geeft, haal je drie keer diep adem. In de ruimte die je jezelf daarmee geeft, stel je je voor dat je doet wat de ander van je vraagt. Je kijkt vervolgens hoe dit in je lichaam voelt. Geef vooral aandacht aan je onderbuik, aan je instinctieve ja-of-nee-respons. Neem wat je lichaam je over het verzoek vertelt mee in je antwoord.
• Experimenteer met het principe dat je niets toezegt tenzij je 24 uur de tijd krijgt om erover na te denken. Probeer dit een week lang vol te houden en kijk dan hoe dit voelt. Je neemt dus een hele dag de tijd om over een verzoek na te denken. Deze oefening kan je verlossen van de druk om ‘ja’ te zeggen en je de gelegenheid geven om je ‘nee’ los te koppelen van wat je op het moment van het verzoek emotioneel projecteert.
Dit is een fragment uit Radicale transformatie van Langston Kahn, een sjamaan uit New York.
Radicale transformatie
Tijdens het krachtige Deep Liberation Process, vol sjamanistische tools, laat de auteur ons definitief afstand te doen van ingesleten patronen, triggers en overtuigingen. Het is de weg naar spirituele volwassenheid en een radicaal nieuw verhaal over wie wij ten diepste zijn. In dit boek vind je ook een fijn stappenplan om de gewonde delen van je zelf te helen.
Lees verder over het stellen van grenzen:
Zonnevlechtchakra & grenzen stellen: kom in balans door je derde chakra te versterken
Zo bewaak je als lichtwerker je grenzen: wanneer stap je uit je rol al heler?
Ben jij een empaat? Dit is de reden waarom het zo belangrijk is om grenzen te stellen
Waarom je als pleaser moeite hebt met grenzen en hoe je ze leert aanvoelen
Langston Kahn is een zwarte queer sjamaan uit New York en is gespecialiseerd in emotionele bevrijding en radicale transformatie. Hij studeerde bij de sjamanistische lerares Christina Pratt en verweeft in zijn praktijk spirituele tradities uit het westen en de Afrikaanse diaspora.
