Word je genoeg aangeraakt? Te weinig aangeraakt worden heeft een grote impact op je geestelijke en lichamelijke gezondheid. In dit artikel lees je waarom aanraking goed voor je is en leer je meer over het knuffelhormoon oxytocine.
Waarschijnlijk worden de meeste mensen te weinig aangeraakt. Hoeveel mensen zouden ziek worden door een gebrek aan lichamelijk contact? Het is niet te tellen en niet te onderzoeken met dubbelblind placebo gecontroleerd onderzoek. Maar soms wordt iemand zich bewust van een onvervuld verlangen naar fysieke aanraking en dat is meestal maar al te herkenbaar.
Alles onder controle
Velen van ons zijn hebberig of nerveus aangeraakt in hun leven, als kind of later. Dan wordt het veiliger om afstand te houden van grijpgrage handen. ‘I am a rock,’ zongen Simon & Garfunkel, ‘I am an island… And a rock feels no pain. An island never cries.’ Op afstand van elkaar kunnen we het droog houden, ons gevoel afsluiten, geloven in de mogelijkheid van een pijnvrij bestaan, van alles onder controle hebben.
‘Alles onder controle’ is een wetenschappelijk ideaal: in een laboratorium wil je alle omstandigheden naar je hand kunnen zetten, om zuivere proeven te doen. Maar met die houding kun je niet het echte leven in. Afstand en een verbod op elkaar aanraken doet het leven verstarren, verstrakken en verarmen. Daardoor worden we niet gezonder, alleen maar eenzamer en angstiger.
Wat we de wetenschap kunnen verwijten is precies dit: dat wetenschappers al te vaak hun laboratoriumresultaten klakkeloos op het echte leven buiten het lab willen plakken. Want controle is het tegenovergestelde van ontspanning en aandacht. Controle bevriest en verstijft het complexe, gevoelige leven, het gevoel zelf. Als je strak van de spanning de boel volledig onder controle hebt, hoef je geen aandacht meer te geven.
Aanraking is goed voor de mens
Gelukkig is er genoeg wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het nut van aanraking om onomstotelijk te kunnen vaststellen: aanraking is goed voor een mens. Sterker nog, het is onontbeerlijk voor het menselijk bestaan. Ons tastorgaan is wat ons menselijk maakt, schrijft David Linden, hoogleraar Neurowetenschappen aan de Johns Hopkins University School of Medicine, in zijn boek Touch.
In onze huid zit een enorm aantal zenuwuiteinden, in allerlei vormen en maten en soorten, allemaal subtiel afgesteld om verschillende soorten informatie uit de buitenwereld op te vangen en door te sturen naar de hersenen. Zo hebben we aparte zenuwen voor ruwe oppervlakken, vibratie of het gevoel van strekking, maar ook voor streling of jeuk. Vooral elkaar aanraken is cruciaal, stelt Linden, omdat aangeraakt worden vertrouwen wekt en uitnodigt tot samenwerking, waardoor we elkaar anders gaan zien. Beter.
Het knuffelhormoon
Aanraking wekt namelijk feel good-hormonen op in ons lichaam, zoals oxytocine. Oxytocine, geproduceerd door onze hypothalamus, wordt wel het knuffelhormoon genoemd omdat het vrijkomt bij vriendelijk contact, bij aanraking, massage, knuffelen en vrijen en omdat het sociale banden versterkt. Het ontspant en geeft een veilig gevoel.
Hoe krijg je er meer van in je bloed? Door liefdevolle verbindingen, vooral fysiek contact. Door een ander te knuffelen, bijvoorbeeld, of door een massage te ontvangen of te geven; de masseur produceert zelfs meer oxytocine in zijn eigen lichaam dan de ontvanger van de massage. En gewoon door jezelf en anderen zoveel mogelijk aan te raken. Een aai over de bol, een schouderklopje, een steuntje in de rug, een arm om je heen – het zijn allemaal manieren waarop wij elkaar ook letterlijk, fysiek, een gevoel van veiligheid bezorgen.
Uit een grappig onderzoek bleek dat mensen die een boek kwamen lenen in een ouderwetse bibliotheek met een bibliothecaresse, drie keer zo vaak het boek netjes op tijd terugbrachten als de bibliothecaresse hun arm even had aangeraakt bij het overhandigen van het boek. Oxytocine heet ook wel het ontspan- en herstelhormoon, omdat het je lichaam ontspant en helpt genezen, van wat dan ook. Daarom word je beter van aanraking: rustiger, gezonder en vrediger. Op voorwaarde dat het een prettige aanraking is.
Prettige aanrakingen
Wanneer is een aanraking prettig? Als de persoon die je aanraakt, niet grijpt of graait of hebberig tast. Niet nerveus, angstig of behoeftig is of op zoek naar bevestiging. Niet bezig met een of ander ego-plannetje. Het is heerlijk om aangeraakt te worden door handen die ontspannen zijn en niets van je willen, alleen maar aandachtig contact maken. Met open, vrijlatende handen gemasseerd worden, voelt heel anders dan gemasseerd worden door een therapeut-met-een-missie. Niet spannend maar geruststellend, niet alarmerend maar helend. Het ontspant diep, zo diep dat allerlei ver weggestopte gevoelens vanzelf omhoog kunnen komen. Maar omdat het je lichaam zelf is dat het doet, is het nooit meer dan je kunt verdragen.
Spanning ontstaat door iets te willen of niet te willen, dus hoe meer je van mensen nodig hebt, wilt of verlangt, hoe minder prettig je aanraking is. En hoe vrijer je bent, hoe beter gegrond en tevreden met jezelf, hoe minder gehecht aan het oordeel van anderen, des te prettiger het is om door jou te worden gemasseerd. In onze grijperige, hebberige, materialistische cultuur is dat niet zo normaal. We vertrouwen het niet meteen, we lezen en horen en zien zulke andere verhalen over aanraking, we hebben er zulke andere ervaringen mee.
Aanraken is een directe weg naar voelen
‘Aanraken is een directe weg naar voelen,’ zegt rebalancer Emile Buring. Laat je aanraken, dus. Maar raak ook vooral jezelf aan. Je kunt een hand op je hart leggen, je ogen uitwrijven, je nek masseren, jezelf bekloppen, jezelf beetpakken en aaien. Ook jezelf moet je natuurlijk aanraken met ontspannen handen, met aandacht, zonder doel en zonder hebberigheid. Er zijn talloze manieren waarop je je eigen lichaam het gevoel kunt geven dat het veilig, gekoesterd, gevoeld en verzorgd is. Dat geeft een gevoel van verbinding met jezelf. Dus als je handen hebt, gebruik ze om je lichaam mee aan te raken en jezelf vertrouwen en gezondheid te geven.
Er is zoveel dat je kunt doen om jezelf vertrouwen en gezondheid te geven door middel van aanraking. Lisette Thooft, auteur van Vrienden worden met je lijf geeft je tips om oxytocine bij jezelf op te roepen:
Aanraking met positieve uitspraken
‘Nogal wat therapeutische technieken werken met het aanraken van jezelf gecombineerd met positieve uitspraken. Dat is een winnende combi, jezelf aanraken en intussen jezelf toespreken, omdat je met de aanraking van je lichaam ook je onderbewuste aanraakt en je innerlijke kind. Die luisteren bij wijze van spreken mee. ‘Laat je hele lichaam het horen,’ zei mijn spirituele leraar Barry Long wel eens.
Dat geldt voor alles wat belangrijk is voor je ziel, dus ook bijvoorbeeld voor de vluchtige gewaarwording: wat voel ik me toch prettig vandaag. Zeg het hardop. Voor de spiegel of in jezelf. Let maar op: je lichaam ontspant een beetje als je dat doet, het wordt er blij van.’
De MIR-methode
‘Zo is er de bekende MIR-methode van Mireille Mettes, die ik al jaren elke dag doe, maar dan aangepast aan mijn enthousiasme voor aanraking. Wat Mireille aanraadt, is om met je ene hand over de andere te aaien en intussen in woorden opdrachten aan je lichaam te geven: ‘Zuurgraad regelen, meridianen zuiveren, hormoonstelsel in evenwicht brengen…’ Op haar website vind je instructiefilmpjes.’
De manier van Lisette
‘Voor mij klopt het beter als ik mezelf veel uitgebreider aanraak dan alleen maar door over een hand te aaien. Daarmee begin en eindig ik wel, maar daartussen heb ik zo mijn eigen ritueel ontwikkeld. Bij ‘detox alle toxische belasting’ bijvoorbeeld wrijf ik dankbaar over de plek in mijn lichaam waar ik mijn lever vermoed, rechts onder mijn ribbenkast, want die doet toch het meeste ontgiftingswerk.
Bij ‘vader loskoppelen’ wrijf ik liefdevol over mijn nek en bij ‘moeder loskoppelen’ over mijn borstbeen. Zo heb ik bij alle opdrachten een andere plaats op mijn lijf die ik passend vind, en dat bevalt me nog steeds prima. Denk nu alsjeblieft niet dat het zó moet als ik nu zeg. Ik geloof juist dat we allemaal uniek zijn en onze eigen oefeningen moeten creëren met gebruikmaking van het overvloedige aanbod aan voorbeelden.’
Vrienden worden met je lijf
Dit is een fragment uit het boek Vrienden worden met je lijf van Lisette Thooft. Van je lichaam houden, ontspannen en genieten: dat kan niet zonder pijn en ongemak te accepteren. Van lichaamsbewustzijn word je niet alleen mooier en gezonder, maar ook meer in staat om te genieten van het leven. Het verbetert je immuunsysteem, zorgt dat je begrijpt wat je lichaam wil en geeft je een basaal gevoel van liefde. Dit boek helpt je daarbij, met heldere en praktische informatie, simpele oefeningen en boeiende verhalen. Een boek dat je leest voor je plezier, en waar je lijf je dankbaar voor is.
Doe meer voor je lichaam met aanraking en goede zorgen:
Verhoog je oxytocine: je favoriete hormoon tegen een overdosis stress
Huidhonger: wat kun je zelf doen om het op te lossen?
Huidhonger en huidgenoten: waarom we nu meer dan ooit hunkeren naar aanraking
Inspirerend leven werkt samen met experts om je te inspireren. Gastauteurs bieden ons hun verhalen aan om met jou te delen.
