Acné terwijl je als vrouw al boven de 25 bent? Of ouder dan 30 en opeens weer puistjes? Alsof je een tiener bent? Of zie je plotseling kale plekken op je hoofd? Heb je daarbij misschien ook last van menstruatieproblemen, stemmingswisselingen of zelfs depressieve gevoelens? Lees dan vooral door want dan wil je echt weten wat PCOS is.
Acné door PCOS: Polycysteus Ovarium Syndroom
PCOS staat voor Polycysteus Ovarium Syndroom. Letterlijk vertaald betekent dit veel (poly) follikels (cysten) in de eierstok (ovarium). Het is een steeds vaker voorkomende hormonale stoornis bij vrouwen en een belangrijke oorzaak van acné bij vrouwen.
Naar schatting 5 tot 10 procent van de vrouwen krijgt last van PCOS, vaak zonder zich hiervan bewust te zijn. Dit percentage is groeiende.
PCOS kan zich uiten in een verzameling van diverse symptomen. De reguliere geneeskunde stelt PCOS vast als er wordt voldaan aan 2 van de 3 onderstaande symptomen:
Overmatige aanmaak van het mannelijk hormoon testosteron.
De symptomen die hierbij horen zijn een mannelijke beharing op het lichaam en gezicht (een snorretje dus) en juist haarverlies op het hoofd. Wees ook gewaarschuwd bij regelmatig last van puistjes. Dit kan zich zelfs ontwikkelen tot zware acné zoals bij pubers. Een teveel aan testosteron kan door middel van een bloedtest worden vastgesteld.
Weinig of geen menstruaties
Grote tussenpozen tussen de menstruaties wijzen ook in de richting van PCOS. Gebruik je de pil, wees je er dan van bewust dat je maandelijkse bloeding géén echte menstruatie is. De pil legt je eisprong stil. Met de kunstmatige hormonen in de pil wordt iedere maand een onttrekkingsbloeding opgewekt.
Of je een regelmatige cyclus hebt kan je dus alléén vaststellen als je stopt met de pil.
Meer dan twaalf eiblaasjes (follikels) aan de rand van je eierstokken.
Deze follikels kunnen door middel van een echoscopie worden vastgesteld.
Acné en moeilijk zwanger worden? Denk aan PCOS
In de praktijk blijkt echter dat er meer symptomen dan bovengenoemde zijn waar vrouwen last van krijgen als ze PCOS hebben. Overvloedige menstruaties, plotseling aankomen in gewicht, grote moeite hebben met afvallen, andere huidproblemen behalve acné en niet zwanger kunnen worden. Dit laatste ontdek je natuurlijk alleen maar als je probeert om zwanger te worden.
De meeste vrouwen ontdekken pas dat zij PCOS hebben als ze stoppen met de pil omdat ze zwanger willen worden.
Zwanger worden heeft natuurlijk alles te maken met onze hormonen. Zoals zoveel andere klachten en ziektes die te maken hebben met onze hormonen komt ook PCOS en moeilijk zwanger kunnen worden tegenwoordig veel meer voor dan 30 jaar geleden. De schattingen zijn dat het voorkomt bij 5 tot 10 procent van alle vrouwen.
Wat is PCOS precies?
In de eierstokken bevinden zich veel onrijpe eicellen. Normaal gesproken komen na iedere menstruatie enkele eiblaasjes (follikels) tot ontwikkeling. Slechts één van die eiblaasjes ontwikkelt zich tot een rijp eitje waarna een eisprong of ovulatie plaatsvindt. Wordt dit rijpe eitje bevrucht door een spermazaadje dan ontstaat er een zwangerschap.
Het lichaam van een vrouw met PCOS maakt te veel oestrogenen aan. Hierdoor worden in de eierstok meerdere kleine follikels gevormd die door de verstoring van de natuurlijke hormoonbalans moeilijk tot ontwikkeling en rijpheid kunnen komen. Doordat er geen rijp eitje wordt gevormd, vindt er geen ovulatie plaats en kan de vrouw niet zwanger worden. Ook vindt er geen menstruatie plaats omdat er ook geen sprake was van opbouw van het baarmoederslijmvlies.
PCOS begint met een teveel aan oestrogenen in het vrouwenlichaam.
In de eierstok blijft het follikel intact en vormt een kleine cyste. Op den duur zijn deze cysten op een echoscopie te zien als een ‘kralensnoer’.
Hoe ontstaat PCOS?
Men weet niet precies hoe PCOS ontstaat. Er zijn meerdere hormonen bij betrokken en er kunnen dus ook meerdere oorzaken voor zijn. Blootstelling aan chemische stoffen die een oestrogene werking hebben op het vrouwenlichaam is een belangrijke oorzaak. Een andere belangrijke oorzaak is echter insulineresistentie en het daarmee gepaard gaande overgewicht.
Zo’n 90 procent van de vrouwen met PCOS is insulineresistent, waarvan 80 procent last heeft van hardnekkig overgewicht.
Dit hoeft ons niet te verbazen want deze twee symptomen zijn vrijwel onlosmakelijk met elkaar verbonden. Met insuline in het bloed is het onmogelijk om af te vallen. Ik noem insuline dan ook wel het houd-je-vet-vast-hormoon. En in je vetcellen wordt nog eens een extra portie oestrogeen geproduceerd. Vlek op vlek dus.
Vetweefsel is actief weefsel; het produceert oestrogeen.
Nu we globaal een indruk hebben hoe PCOS kan ontstaan, weten we ook hoe we dit mogelijk kunnen verminderen. Afvallen wordt dan ook vaak geadviseerd. Maar dat is veel makkelijker gezegd dan gedaan.
Acné? Focus op verminderen van insulineresistentie
Afvallen terwijl je insulineresistent bent is bijna onmogelijk tenzij je jezelf uithongert, maar dit is het slechtste advies dat ik je zou kunnen geven. Focussen op het verminderen van insulineresistentie is dan ook het beste advies dat ik je kan geven. Voor de meeste vrouwen met PCOS komt dit neer op het aanzienlijk veranderen van hun voedingspatroon.
Als je keurig eet volgens de schijf van 5 van het Nederlands Voedingscentrum haal je meer de 50 tot 70% van je dagelijkse calorieën uit koolhydraten. Ik heb veel over de hele wereld mogen reizen: geen enkel land ter wereld eet zoveel brood als wij! Tel daarbij alle pasta’s, pizza’s, aardappelen, rijst, pannenkoeken, zuivel en alle zoetige dranken bij op en je komt misschien wel tot de conclusie dat het verbazingwekkend is dat niet heel Nederland insulineresistent is.
Vervang koolhydraten door groenten en gezonde vetten en er kunnen wonderen gebeuren met je lichaam.
Lees in dit artikel hoe je je cellen weer gevoelig kunt maken voor insuline: Insulineresistentie: sleutel tot meer energie en minder overgewicht. Geloof me als ik zeg dat je echt geen honger hoeft te lijden en dat de kans heel groot is dat je er ook door zult afvallen. De eerste week is het moeilijkst, daarna wordt het zoveel makkelijker.
Door 5 tot 10 procent af te vallen worden veel vrouwen met PCOS (met een BMI boven de 25) weer vaker ongesteld en nemen ook andere klachten af.
Supplementen en kruiden
Een supplement dat goed werkzaam is bij PCOS is vitamine D3; hier is behoorlijk wat wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. D3 is een vitamine die de meeste mensen tekort komen. Het is eigenlijk een oeroud hormoon dat vele functies heeft in ons lichaam.
Je kunt D3 het hele jaar door als supplement gebruiken, neem 50 microgram (2000 IE) per dag.
Er is ook onderzoek gedaan naar PCOS en het supplement inositol of een variant hiervan D-Chiro-Inositol (DCI).(1) (2) Het bleek werkzaam te zijn bij vrouwen met PCOS en een kinderwens. Het grote voordeel van inositol is dat het een belangrijke rol speelt bij onze insulinehuishouding. Het zorgt ervoor dat de cellen weer gevoeliger worden voor insuline en levert dus een bijdrage aan een stabiele bloedglucose. Vooral vrouwen met PCOS en insulineresistentie kunnen hier baat bij hebben. De algemene adviesdosering is 1 tot 4 gram per dag.
Overmatige aanmaak van testosteron bij PCOS ontstaat door een te hoog niveau van insuline of een teveel van het luteïniserend hormoon. Bij een teveel aan testosteron zou je lijnzaad kunnen proberen. Het eiwit SHBG hierin zorgt ervoor dat niet alleen xeno-oestrogenen maar ook een teveel aan testosteron zich in je bloed bindt. Een gebonden hormoon is niet meer werkzaam.
Ook broccoli en broccolikiemen kunnen, dankzij het aanwezige DIM (Di-indolylmethaan) helpen om de afbraak van gebruikte hormonen af te voeren. Zet ze vaak op je menu. Broccolikiem-extract en DIM zijn overigens als supplement verkrijgbaar.
Als voeding (nog) niet voldoende werkt
Voeding zal niet altijd voldoende werkzaam zijn, zeker niet bij serieuze PCOS-klachten. Vrouwen die niet zwanger willen worden krijgen vaak het advies om de pil te gebruiken. Helaas wordt hiermee de oorzaak van PCOS niet weggenomen, alleen verbloemd. Wees je ervan bewust dat hoe langer een hormonale disbalans duurt, hoe lastiger het wordt om hiervan te herstellen.
Pak je klachten bij de wortel aan en verander je voedingspatroon. Deze acné is prima te bestrijden met voeding.
Vrouwen die zwanger willen worden kunnen een behandeling krijgen waarbij hormonen worden ingezet. Ik ken echter jonge vrouwen die zichzelf met hun voedingspatroon geheel hebben genezen, zwanger zijn geworden en zonder medicatie kinderen hebben gekregen. Voeding is werkelijk je eerste medicijn.
Bronnen:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27898267
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4989075/
https://www.orthokennis.nl/nutrienten/inositol
Eet meer energie
Wil je meer handige tips voor je gezondheid? Eet meer energie is de ultieme gids voor voor iedereen die op zoek is naar meer energie om zo een vrolijk en vitaal leven te leiden.
Lees ook deze artikelen:
6 drankjes die je kunt drinken om je hormonen in balans te houden (inclusief recepten!)
Vijf signalen dat je hormonen uit balans zijn (+ 5 tips)
Snel geïrriteerd of boos zonder enige aanleiding? Geef je feelgood-hormonen een boost
De website van Marjolein Dubbers, energiekevrouwenacademie.nl, wordt jaarlijks door meer dan 2 miljoen bezoekers bezocht. Marjolein is food- en lifestylecoach en heeft een passie voor de gezondheid van vrouwen.
