Vind jij het egoïstisch om voor jezelf te kiezen? Jouw antwoord verraadt veel over hoe je in het leven staat. Wanneer jij je verlangens vaak wegcijfert, mag je dit artikel van psycholoog Margaret Rutherford, auteur van Perfect verborgen depressie, zeker niet missen. “Je leerde als kind dat jouw behoeften ná die van anderen komen. Maar jij bent net zo belangrijk als anderen!”
Jouw behoeften zijn niet altijd belangrijker dan die van anderen, maar soms wel.
Grote verwarring
Er zijn veel misvattingen over wat het betekent om egoïstisch, egocentrisch of zelfbewust te zijn, wat zorgt voor verwarring en tegenstrijdigheden. Als je vraagt om iets wat je wilt, vind je dan dat je egoïstisch bent? Of als je iemands verzoek afwijst, ben je dan egocentrisch? En weet je wat het inhoudt om zelfbewust te zijn?
Egocentrisme: de aandacht op jezelf richten
Misschien ben je niet bekend met deze drie termen of weet je niet dat ze van elkaar verschillen. Laten we eerst eens kijken naar egocentrisme. Een egocentrisch persoon kan zeggen: ‘Ik vind het zo erg dat je moeder kanker heeft. Je hebt het vast druk met haar naar het ziekenhuis brengen. Maar misschien heb je nog wel tijd om te blijven carpoolen?’ Of degene zegt dit: ‘Gefeliciteerd met je zwangerschap! Ik ben zo blij voor jullie. Het kostte ons jaren en zoveel geld voor behandelingen. Ik zou echt niet weten hoe het voelt om het op een natuurlijke manier te doen.’
Egocentrische personen richten de aandacht op zichzelf zonder erover na te denken en zonder rekening te houden met anderen. Je vraagt je af waarom je een gesprek met hen bent aangegaan. Of je voelt je plotseling beschaamd dat je deze informatie met hen deelt, alsof jouw zorgen of geluksmomenten er niet mogen zijn.
Egoïsme: jouw behoeften op nummer één
En dan is er nog puur egoïsme. Egoïsme is jouw eigen behoeften en verlangens boven die van anderen plaatsen, vaak of altijd. Als er taart is, dan grijpt de egoïst het laatste stuk. Je kunt worstelen met het idee egoïstisch over te komen en daarom besluiten niet je eigen waarheid of waarden uit te drukken. Anderen raken er zo aan gewend dat jij weinig in te brengen hebt. Op de lange termijn kan jouw stilzwijgen misbruikt worden of zelfs als vanzelfsprekend worden gezien. En dat kan tot diepe eenzaamheid leiden.
Zelfbewustzijn: oog voor jezelf én anderen
Zelfbewust zijn is een heel andere keuze. Mijn definitie is simpel: je houdt je eigen behoeften en verlangens in gedachten en behandelt ze met net zoveel achting als de behoeften en verlangens van anderen. Jouw behoeften zijn niet altijd belangrijker dan die van anderen, maar soms wel. Net als dat de behoeften van anderen soms belangrijker zijn dan die van jou.
Het belangrijkste woord hier is ‘genoeg’. Soms is dat niet veel, omdat de behoeften van een ander prioriteit hebben, en niet voor niets. Maar als je zelf in een pijnlijke, angstige of verwarrende situatie zit, hebben jij en jouw behoeften alle aandacht en ondersteuning nodig.
Heb jij een perfect verborgen depressie?
Als je worstelt met een perfect verborgen depressie, ben jij je waarschijnlijk niet bewust van het verschil tussen egoïsme en zelfbewustzijn. Je bent vroeger misschien niet zo behandeld of hebt niet geleerd dat jouw kinderlijke behoeften en verlangens belangrijk waren. Misschien heb je zelfs wel het volgende gehoord van de mensen die voor jou moesten zorgen:
‘Niemand heeft jou iets gevraagd.’
‘Bel je vrienden maar om te vertellen dat je verjaardagsfeestje niet doorgaat. Mama is moe.’
‘Je weet toch dat je vader zijn geduld verliest als je te laat bent.’
Deze uitspraken zijn vaak te horen in gezinnen waarin verwaarlozing en misbruik voorkomen, waarin ouders een rigide en autoritaire opvoedmethode hanteren of waarin een vader of moeder ‘stiekem’ verslaafd was. Jou werd regelmatig op subtiele en minder subtiele manieren verteld dat je behoeften en verlangens er niet toe deden. Je leerde dat jouw behoeften ná die van anderen komen. En als volwassene ben je dat blijven geloven. Maar jij bent net zo belangrijk als anderen!
Adviezen: zo kies je voor jezelf!
Vind je het lastig om voor jezelf te kiezen? Voel jij je egoïstisch als je luistert naar je eigen behoeften? Dan zijn deze 3 adviezen voor jou.
1. Ga de confrontatie aan met jouw idee van egoïsme
Stel jezelf de volgende vraag: noem je iemand die besluit een lange wandeling te maken in plaats van de was te doen een egoïst? Nee, natuurlijk niet. Je zult zien dat als je tegen jezelf zegt wat je tegen een ander zou zeggen, je moet lachen om de onredelijkheid van je eigen gedachten.
2. Begrijp dat een groter zelfbewustzijn een groter gevoel van kwetsbaarheid creëert
Op het moment dat je de aandacht op jezelf richt, bijvoorbeeld door kalme overpeinzingen, meditatie of selfcare, kan er veel pijn naar boven komen. Je geeft jezelf de boodschap dat jij ertoe doet. Een boodschap die je misschien nog nooit of niet in de juiste vorm hebt ontvangen. En je kunt je misschien ongemakkelijk voelen bij zoveel kwetsbaarheid. Of verdrietig of zelfs boos.
3. Plan elke week een moment voor jezelf
Maak tijd voor jezelf. Zelfs al is het iets kleins, zoals een halfuurtje in je favoriete stoel een boek lezen, een wandeling maken in het bos of een vriendin bellen. Cadeautjes aan jezelf hoeven niet groot te zijn om een verschil te maken. In het begin kan het een beetje ongemakkelijk voelen, maar het is het echt waard. Want jij bent het waard!
Perfect verborgen depressie
In Perfect verborgen depressie laat Margaret Robinson Rutherford zien dat perfectionisme heel gevaarlijk kan zijn voor je welzijn, ook al zien anderen er aan de buitenkant niets van – en heb je zelf misschien ook niet door hebt hoe erg je er aan toe bent.
Lees verder over de perfect verborgen depressie:
Perfect verborgen depressie: verstop jij jouw ware gevoelens?
De vijf fasen van heling bij een perfect verborgen depressie
Op trauma gebaseerd perfectionisme: verstop jij een deel van jezelf?
Als het leven niet gaat zoals je verwacht had – hoe kun je hiermee omgaan?
Margaret Robinson Rutherford voert haar eigen psychologiepraktijk en pleit in toonaangevende media voor meer aandacht voor onze mentale gezondheid. Ze deed jarenlang onderzoek naar de samenhang tussen perfectionisme en depressie en de verstrekkende gevolgen daarvan.
