Alcohol; waarom kost het vooral vrouwen zoveel energie de dag erna?
Door Marjolein Dubbers
Food- en lifestylecoach Marjolein Dubbers is auteur van de besteller ‘Het Energieke Vrouwen Voedingskompas’ en ‘Eet meer energie’. Ze heeft al meer dan tienduizenden vrouwen geïnspireerd hun voedingspatroon te veranderen. Marjolein Dubbers schrijft artikelen voor Inspirerend Leven en pakt iedere keer een probleem aan. Vandaag: Alcohol; waarom kost het vooral vrouwen zoveel energie de dag erna?
Afgelopen zomer kwamen er veel zonnige terrasjes op mijn pad waar ik eind van de dag graag een glas witte wijn drink in goed gezelschap. Ook bij een lekker etentje drink ik graag een glas wijn. Alcoholische dranken horen er helemaal bij in onze Westerse samenleving. Natuurlijk weten we allemaal wel dat je er niet te veel van moet drinken. Naast het vervelende gevoel dat een kater je kan geven na iets te veel te hebben gedronken, ervaren veel vrouwen ook andere nare gevolgen van alcohol, vaak eerder dan mannen. Ze komen sneller aan van alcohol, kunnen er niet goed van slapen en krijgen meer last van cellulite of van meer menstruatieklachten en -pijn. Ik merk zelf na één glas al, dat ik me de dag erna niet top voel. Wat zijn eigenlijk de gevolgen van regelmatig een glas alcohol voor vrouwen? Ik besloot het afgelopen week eens te onderzoeken.
Een paar feiten over alcoholische drank
Eerst even een paar weetjes over alcoholische drank. Een standaard drankje bevat rond de 10 gram alcohol. Standaard wil zeggen: als je wijn netjes uit een wijnglas drinkt (ongeveer 100 ml met 10% alcohol), bier uit een bierglas (250 ml bij 5% alcohol) en sterke drank uit een borrelglaasje (35 ml met 35%), krijg je steeds ongeveer die 10 gram binnen.
Alcohol wordt in het bloed gemeten in promillage: na een glas drank zoals hierboven genoemd zal het promillage in het bloed van een vrouw ongeveer 0,3 zijn en bij een man iets lager, 0,2. Mannen kunnen alcohol namelijk beter en sneller verwerken in hun lichaam dan vrouwen. Hieronder kun je lezen hoe dat komt. Deelname aan het verkeer is strafbaar vanaf een promillage van 0,5. Voor een vrouw dus niet meer dan anderhalf glaasje wijn.
Hoeveel alcohol kun je veilig drinken?
In Nederland is de officiële, nieuwste richtlijn van de Gezondheidsraad (Richtlijnen Goede Voeding 2015) dat je het best helemaal geen alcohol kunt drinken en als je dat wel doet, dan niet meer dan een glas per dag, voor zowel vrouwen als mannen. Bovendien is het aan te raden daarnaast ook een paar dagen per week helemaal niet drinken. Interessant is, dat de richtlijn voor mannen is verlaagd sinds 2006: toen werd voor mannen nog twee glazen per dag aangehouden. Door nieuwe bevindingen uit onderzoek is dit dus naar beneden bijgesteld.
Dat betekent dat één wijntje je al op de limiet brengt! Veel van ons zullen al snel te veel drinken bij een gezellig etentje als je je daaraan wilt houden. Ik ook, vrees ik.
Wat doet alcohol in ons lichaam?
Eén glas per dag en enkele dagen per week niet drinken betekent een limiet van 2 tot 3 glazen per week. Waarom is het eigenlijk zo slecht? Dit komt doordat ons lichaam alcohol niet kan uitscheiden. Het is een giftig stofje dat door de lever moet worden omgezet in acetaldehyde, het akelige stofje dat ons onder andere de hoofdpijn bezorgt na een avondje te veel drinken. Acetaldehyde is voor ons lichaam zelf ook weer een giftige stof dus ook die moet ook weer worden afgebroken en verwijderd. Hiervoor zijn stofjes nodig zoals enzymen (alcohol dehydrogenase en acetaldehyde dehydrogenase) en co-enzymen (vooral niacine, vitamine B3).
In de lever bevinden zich de benodigde enzymen die de klus van omzetting kunnen klaren met een snelheid van ongeveer 1 glas drank per uur. Hoe snel het precies gaat is onder andere afhankelijk van je lichaamsomvang, je eetgedrag en je algehele gezondheid. Dus drink je sneller dan je lever kan werken dan geeft dat al meteen problemen, want dan word je niet alleen dronken maar blijven de vele andere belangrijke taken die de lever heeft ook liggen.
Waarom hebben vrouwen meer last van alcohol?
Vrouwen breken alcohol minder snel af dan mannen omdat ze nu eenmaal minder van het enzym alcohol dehydrogenase aanmaken dan mannen. Daardoor kan er meer alcohol in de bloedbaan komen. Bij dezelfde hoeveelheid drank nemen vrouwen dus meer alcohol op dan mannen van gelijke lengte en gelijk gewicht. Omdat vrouwen gemiddeld ook nog kleiner en lichter zijn dan mannen ervaren zij nog meer de nadelige gevolgen. Wat zijn deze gevolgen dan?
Overbelasting van de lever
Zoals hierboven gezegd zorgt de lever er dus voor dat de alcohol als allereerste zo snel mogelijk wordt verwerkt. Je lichaam wil dit giftige goedje zo snel mogelijk kwijt. Alle andere belangrijke processen waar de lever zich mee moet bezighouden, zoals de energiestofwisseling in je cellen, worden stopgezet om eerst de alcohol kwijt te raken. Dit kan de lever behoorlijk overbelasten. Zet je schrap voor de gevolgen…
Leververvetting
Als je lever veel of vaak alcohol moet verwerken, kan dit er onder andere toe leiden – via ingewikkelde processen die ik je hier zal besparen – dat zich in de lever een overmaat aan vetzuren ophoopt. Je lever heeft het zo druk met verwerking van de alcohol dat de vetzuren niet meer op de juiste manier worden omgezet en afgevoerd. De ophoping van vetzuren kan uiteindelijk leiden tot de zogenaamde leververvetting. Dit is een ernstige aandoening die vooral bij alcoholisten veelvuldig voorkomt. Leververvetting kan overigens ook ‘non-alcoholisch’ zijn, dan heeft het andere oorzaken. In mijn blog over leververvetting kun je hierover meer lezen.
Alcohol verstoort energieaanmaak
Bij de processen die plaatsvinden om alcohol te verwijderen zijn stofjes nodig die ook heel belangrijk zijn voor het maken van energie (ATP) in de cellen van ons lichaam, vooral het co-enzym niacine ofwel vitamine B3. Het komt erop neer dat alle niacine wordt gebruikt in de alcoholstofwisseling. De aanmaak van energie, ofwel de energiestofwisseling, die plaatsvindt in de mitochondriën van onze cellen, wordt vertraagd en verstoord door de voorrang die de alcoholstofwisseling krijgt. Het superbelangrijke proces van energie-aanmaak wordt dus verstoord door alcohol. Alcohol drinken kost je letterlijk energie! Ook al heb je geen kater, je voelt je de dag erna nooit helemaal optimaal.
Verhoging cholesterol en oestrogeen
Ook stoffen als oestrogenen en cholesterol krijgen geen aandacht van de lever als die druk is met de alcohol. Dat leidt ertoe dat deze stoffen, in plaats van na gebruik te worden afgebroken zoals het hoort, opnieuw worden opgenomen in ons lichaam. Dit leidt tot verhoogde cholesterolniveaus en ook tot een hoog oestrogeenniveau, met als gevolg meer oestrogeendominantie. Een teveel aan bepaalde soorten oestrogenen kan onder andere een factor zijn bij het ontstaan van borstkanker. Er is ook bewijs dat alcohol een factor kan zijn bij het ontstaan van andere soorten kanker. Over oestrogeendominantie schrijf ik uitgebreid in mijn eerste boek Het Voedingskompas en in blogs, zoals hier en hier.
En zo nog wat nadelen
En dat is nog lang niet alles. Ook vele andere lichaamsprocessen kunnen worden verstoord door alcohol. Het leidt bijvoorbeeld tot een tragere gluconeogenese, wat betekent dat er minder glucose kan worden gemaakt uit andere stoffen in het lichaam. Dit kan leiden tot een te laag bloedglucosegehalte met als gevolg onder andere schade aan het zenuwstelsel. Ook de aanmaak van eiwitten en aminozuren wordt verstoord door alcohol, waardoor er minder spieropbouw kan plaatsvinden.
Zijn er ook voordelen?
Tja, het beste lijkt het dus om helemaal geen alcohol te drinken als je het bovenstaande leest. Toch staat in het rapport Richtlijnen voor Goede Voeding 2015 van de Gezondheidsraad ook, dat uit ander onderzoek blijkt dat een matige consumptie van 1 glas alcoholische drank per dag juist kan leiden tot een verlaging van het risico op een aantal chronische ziektes, zoals hart- en vaatziektes, dementie en diabetes 2. Het schijnt volgens dit rapport dat alcohol ook een gunstig effect heeft op de werking van insuline. Maar of dit opweegt tegen alle nadelen….De wetenschap is er nog niet uit. Jij mag kiezen.
Nooit meer drinken?
Alles afwegend denk ik dat het goed is om zeer matig te zijn met alcohol. We hebben het in ieder geval niet nodig als voedingsstof, integendeel! Drink je toch graag nu en dan een glaasje, zorg er dan voor dat je dat niet doet op een lege maag, want dat versnelt opname van alcohol en vertraagt juist de verwerking ervan. Koolhydraten vertragen de opname van alcohol en vetrijke snacks zorgen voor een langzamere darmperistaltiek; allebei zorgen ze ervoor dat je minder last krijgt van de gevolgen van alcohol drinken. Als je maag vol voedsel zit kan de alcohol minder makkelijk de darmwand bereiken en erdoorheen passeren, waardoor het iets minder snel invloed op de hersenen krijgt. En drink er vooral ook water bij.
Waarom drink je eigenlijk?
Je kunt voor jezelf ook eens nagaan of je nu echt trek hebt in dat wijntje, of dat het je meer gaat om een moment van ontspanning of gezelligheid met anderen. Veel vrouwen drinken alcohol om zich makkelijker te kunnen ontspannen. Ben je moe? Ga dan vaker vroeg naar bed zonder alcohol of zoek andere manieren om je te ontspannen. Gaat het je om de gezelligheid? Focus dan op de mensen om je heen en ervaar het plezier dat je met ze hebt. Blijf er bewust bij en geniet van hun gezelschap met een alcoholvrij drankje. Drink je iedere dag uit gewoonte? Dat is aangeleerd gedrag dat je ook weer kunt afleren. Blijkt dat je daar veel moeite mee hebt? Zie dit dan onder ogen en zoek hulp. Verborgen alcoholverslaving onder vrouwen is een groeiend verschijnsel. Alcohol maakt echt meer kapot dan je lief is. Hou het stuur van je leven in handen. Je kunt ieder moment van je leven besluiten een andere weg in te slaan. Echt, ieder moment!
Eet meer energie
Vind je dit interessant? Lees nog veel meer hierover, inclusief allerlei waardevolle tips en slimme adviezen, in mijn boek Eet meer Energie. Als je zorgt dat je een eerste druk in handen krijgt, ontvang je ook nog eens toegang tot de Masterclass Energieboost waarin je nog méér praktische handvatten krijgt aangereikt. Wacht dus niet te lang met bestellen!
De website van Marjolein Dubbers, energiekevrouwenacademie.nl, wordt jaarlijks door meer dan 2 miljoen bezoekers bezocht. Marjolein is food- en lifestylecoach en heeft een passie voor de gezondheid van vrouwen.
Dank je wel voor deze interessante en nuttige informatie!