Velen van ons willen zich het liefst bevrijden van lastige emoties als woede, angst en verdriet. We streven naar prettigere emoties zoals blijdschap en vrolijkheid en proberen gelukkiger te zijn door negatieve emoties te verdringen of te uiten, in de hoop ze uit het zicht te werken of ervan verlost te zijn. Helaas is geen van beide strategieën een afspiegeling van het ware zelf, een roerloze zuiverheid van zijn die dieper gaat dan welke emotie ook. Maar er bestaat nog een andere mogelijkheid, waarbij je de emotie verdringt noch uit, namelijk rechtstreeks ervaren.
Emoties rechtstreeks ervaren
Je emoties rechtstreeks ervaren houdt in dat je ze niet ontkent of verdringt, maar je er ook niet in rondwentelt. Dat wil zeggen dat je er geen verhaal aan hangt. Je haalt er geen verhaal bij over wie dit overkomt, waarom het gebeurt, waarom het niet zou mogen gebeuren, wie er verantwoordelijk voor is of wie het te verwijten valt.
Je kunt, in welke emotie dan ook – de zogenaamde ‘positieve’ én de ‘negatieve’ – de kern ontdekken. In feite is het zo dat elke negatieve emotie verdwijnt wanneer je deze werkelijk ervaart, haar echt voelt en tot je door laat dringen. En positieve emoties die je werkelijk ervaart worden groter, sterker, eindeloos. Dus relatief gezien bestaan er positieve en negatieve emoties, maar als je het onderzoekt zijn er, alleen maar positieve emoties, namelijk de positiviteit van absoluut bewustzijn.
Wat gaat er schuil onder onze emoties?
Wanneer je een negatieve emotie werkelijk en ten volle ervaart, zonder verhaal of gedachten, houdt deze ogenblikkelijk op te bestaan. Wanneer je denkt dat je een emotie echt ten volle ervaart en deze blijft intens, zie dan in dat er nog steeds een verhaal aan vastzit: dat het zo’n hevige emotie is, dat je er nooit van af zult komen, dat die emotie altijd terug zal komen, en hoe gevaarlijk het is om dit te voelen. Hoe het verhaal op dat moment ook mag luiden, je kunt de rechtstreekse ervaring ervan op talloze manieren uitstellen.
Over het algemeen blijkt er – wanneer je een emotie rechtstreeks ervaart – vaak iets anders onder schuil te gaan. Zo is irritatie misschien slechts een oppervlakkige rimpeling. Daaronder kan woede of angst zitten. En dan is het wederom niet de bedoeling je van de woede of de angst te ontdoen, of die te analyseren, maar gaat het erom die rechtstreeks te ervaren. Wanneer er onder de irritatie angst of woede blijkt te zitten, ga dan dieper met je aandacht: geef jezelf de ruimte absoluut en helemaal boos of bang te zijn, zonder je gevoelens te onderdrukken of naar buiten te brengen.
Angst: een grote uitdaging
Angst is meestal de grootste uitdaging, want gewoonlijk proberen de meeste mensen die op afstand te houden. En natuurlijk wordt de angst als je probeert die op afstand te houden, alleen maar groter en dreigender. Je kunt je in feite ook voor de angst openstellen en bang zijn zonder te hoeven zeggen dat je bang bent of zonder gevolg te geven aan gedachten over wat bang zijn inhoudt. Je kunt simpelweg de angst zelf ervaren.
Er kan een diep verdriet of grote gekwetstheid onder de angst liggen. En ook die kun je rechtstreeks en volledig ervaren zonder dat het een verhaal hoeft te worden. Wanneer je bereid bent al die emotionele lagen helemaal te doorvoelen, kom je uiteindelijk bij wat eruitziet als een peilloze afgrond. Die afgrond ervaar je als het niets, de leegte, het niemand-zijn. Dit is een belangrijk moment, want wie absoluut niets durft te zijn, niemand durft te zijn, durft vrij te zijn.
Het niets-zijn onder ogen komen
Zodra je de wapens hebt neergelegd, zodra de deur open is, kun je het niets-zijn dat je vreesde ten volle onder ogen zien en ontmoeten. En die confrontatie is de grote openbaring van het ware zelfonderzoek, want daarin openbaart zich de geheime parel van waarheid die al die tijd al in het diepst van je eigen hart verborgen was. Jij bent de diamant die je ontdekt.
Elke emotie die er in je bewustzijn opkomt, kun je met je volle bewustzijn tegemoet treden, zonder je te hoeven verstoppen in verhalen of analyses. Wanneer je bereid bent geen gevolg te geven aan de werking van je denken maar alleen stil durft te zijn en de emotie volledig durft te voelen, zul je zien dat het niets is. Emoties worden slechts bij elkaar gehouden door gedachten, of het nu om bewuste of onderbewuste gedachten gaat.
Doordringen tot de kern van zuiver zijn
Wanneer je jezelf niet laat bepalen door een gemoedstoestand, kunnen de emoties vrijelijk in je opkomen, want ze zeggen niets over wie je bent. Je weet uit de eerste hand dat die gevoelens simpelweg door je heen gaan, door de ruimte die je ware aard is. Probeer helemaal tot de kern van zuiver zijn door te dringen, je van geen enkele emotie te ontdoen en ze niet te dramatiseren of verheerlijken, maar datgene te ontdekken waar elke emotie toe oproept: dat je wie je denkt te zijn dood laat gaan vóór de dood van wie je denkt te zijn.
Boekentip: Nooit meer bang voor angst
Angst openbaart zich vaak als chronisch gepieker, paniekaanvallen, obsessies, dwangneurosen, in de vorm van slapeloosheid of lichamelijke klachten. Angst is op hol geslagen gevoeligheid. Sheryl Paul neemt je mee naar de bron van je angsten en laat je compassie met jezelf voelen. In dit diepgaande en tegelijkertijd praktische boek geeft ze oefeningen bij acute angst en oefeningen die je helpen diepere lagen van angst te ontcijferen en te helen.
Lees ook deze artikelen:
Hoe oude pijn zich manifesteert in je lichaam
Hoe emotionele pijn zich nestelt in je geest en lichaam en hoe je dit kunt loslaten
Sheryl Paul is psychotherapeut, opgeleid in Jungiaanse dieptepsychologie en heeft een master in counselling. Ze is geïnspireerd door o.a. Robert Johnson, Marion Woodman, Joseph Campbell en Carl Jung.
