Houd me vast is een boek over liefde als doorgaand proces binnen relaties, over het zoeken naar en het verliezen van emotionele verbinding en elkaar de hand reiken om weer verbinding te maken, over de kracht van liefde om te helen, als basis voor een echt barmhartige en beschaafde samenleving, maar ook over toegankelijkheid, ontvankelijkheid en betrokkenheid.
Praktisch werkboek
Sue Johnson heeft EFT (Emotionally Focused Therapy) ontwikkeld en vertaald in een praktisch werkboek, volgens haar toepasbaar op alle soorten relaties. Het boek is herkenbaar (voor mij) door de voorbeelden en praktisch door de vragenlijsten en de oefeningen. In dit boek vertelt ze bijvoorbeeld hoe de therapie ontstond in haar jeugd kijkend naar haar ouders, oom en tante, en in de kroeg waar het hele dorp kwam. Hoe later in haar eigen praktijk helder werd welke patronen er spelen tussen mensen die een relatie met elkaar hebben. Hoe emotionele ritmes klinken, wat sleutelmomenten zijn in een relatie. En hoe je een nieuw relatie-verhaal, nieuw weefsel kunt creëren door ánders te gaan handelen.
Liefde wordt door Johnson beschreven als het meest dwingende overlevingsmechanisme van de menselijke soort. Even belangrijk als de behoefte aan voedsel, geborgenheid en seksualiteit.
Onafhankelijk en onkwetsbaar ‘moeten’ zijn
Ze plaatst die oerbehoefte aan liefde tegen het decor van de 21e eeuw waar in de rijkste landen een epidemie van angst en depressie heerst.Waar we door conflicten met en vijandige kritiek van dierbaren steeds meer aan onszelf gaan twijfelen . Ons soms hulpeloos voelen door de westerse cultuur die van volwassenen vraagt om onafhankelijk en onkwetsbaar te zijn. Ze stelt vast dat een liefdesrelatie dé centrale emotionele relatie is geworden in het leven van de meeste mensen ,omdat we steeds meer in een sociaal isolement leven. Wat je vroeger van een heel dorp kon verwachten vragen we nu van één partner. En ze concludeert dat die cultuur op gespannen voet staat met onze biologische aard.
Effectieve afhankelijkheid
Op basis van eigen onderzoek en dat van (veel) anderen stelt ze vast dat de hechtingstheorie van Bowlby van toepassing is voor volwassenen. Hechting is het fundament waarop andere elementen ( liefde, zorg en seksualiteit) gebaseerd zijn. Effectieve afhankelijkheid is een teken én bron van kracht als je in staat bent om je tot anderen te wenden voor emotionele steun. Heftige emoties ( gevoelens) zijn niet irrationeel maar begrijpelijk. Ze zijn een teken van oerpaniek ( doodsangst) bij isolement en verlies van emotionele verbinding. We vallen op gedrag terug dat we vroeger als kind hebben ‘geleerd’. Vaak weten we niet wat we moeten doen of voelen, hebben we geen voorbeeld gehad om op een effectieve manier te reageren op pijnlijke momenten. EFT is in de praktijk ontwikkeld om die effectieve manieren te ontdekken en te hanteren.
Hoe het hechtingssyteem werkt
Via onderzoek laat Johnson stap voor stap zien hoe het hechtingssysteem neurologische én fysiek in ons werkt én dat onze mentale modellen kunnen veranderen. Een hechtingskwetsuur is een relatietrauma , dat heftige angst en hulpeloosheid veroorzaakt en onze ideeën over voorspelbaarheid onderuit haalt. Door onze reactie kan dan een vicieuze cirkel van ‘duivelse dialogen’ ontstaan. Johnson onderscheidt er drie:
- zoek de boef: aanvallen, beschuldigen, veroordelen
- de protestpolka: uitreiken, achteruit stappen, protesteren etc
- verstijf en vlucht: dodelijke stilte, de dansvloer is verlaten
In 7 stappen (gesprekken) naar meer emotionele verbinding
Sue Johnson laat zien hoe je die patronen kunt veranderen:
- Herkennen van de dans, je concentreren op de dáns en niet op de partner.
- Pijnplekken herkennen: of wanneer gaat bij jou/jullie het hechtingsalarm af?
- De emotionele verbinding herstellen door het conflict te de-escaleren door kennis van sleutelmomenten, weet hebben van reacties bij hechtingsangst. Zelf verantwoordelijk te zijn voor je eigen gevoelens en acties én voor het letsel dat je hebt toe gebracht.
- ‘Houd me vast’: angst en verlangen onder woorden/in beeld brengen. Dit is de fase van resonantie*.
- Een moment van diepe emotionele verbondenheid op een ander dan cognitief niveau.
- De band versterken via seks en aanraking. Geregelde, veilige, troostrijke aanraking* is de meest basale manier om verbondenheid te creëren. Johnson noemt bij deze stap drie soorten seks en hoe ze de mate van veiligheid van onze emotionele verbondenheid weerspiegelen.
- Een wegenkaart ontwikkelen die helpt om je liefde naar de toekomst te voeren. De contouren van de kaart zij: in kaart brengen van je dans, positieve momenten vieren, rituelen ontwerpen voor het dagelijkse leven, hét verhaal over je relatie schrijven .
De 7 stappen vragen in de praktijk (ik heb ze zelf uit geprobeerd) hard werken, veel lachen (tjonge, jonge, wat kan een mens toch vast zitten in z’n patroon…) en geregeld stappen over doen.
Conclusie: een goede én zinvolle ‘relatie APK’ voor privé en werk!!
*Boekentips:
Over resonantie
Marja de Vries: De hele olifant in beeld – Inzicht in het bestaan en de werking van de Universele Wetten en de Gulden Snede
Hans Andeweg : Scheppend leven – over de grondbeginselen van energetisch beheer.
Over het effect van nabijheid en aanraking:
Kirstin Uvnäs Moberg : De oxytocine factor
David Schnarch : Passionate Marriage – Keeping Love & Intimacy Alive in Committed Relationships vooral H 6 : Hugging till relaxed
Houd me vast
Op basis van de Emotionally Focused Couple Therapy geeft dr. Sue Johnson tips voor een veilige en hechte relatie. Dat willen we toch allemaal?
De natuur boeit me in al haar gedaantes. Mensen, van jong tot oud, hoe ze samen leven en werken fascineert me. De alledaagse dingen, verbinding met elkaar, en de omgeving. Breder: Cultuur/kunst en alles omvattend : de kosmos met haar energie. Met de vraag : 'wat en hoe kan ik bijdragen ? '
