De 15 waarschuwingssignalen: zo herken je op tijd een ongezonde relatie
Door Mjon van Oers
Allemaal kunnen we het slachtoffer worden van een ongezonde relatie. Het is dan ook belangrijk dat je weet op welke waarschuwingssignalen je bij een (nieuwe) geliefde moet letten. Mjon van Oers, auteur van Detox je liefdesleven, zet er 15 op een rij. “Misbruikers kunnen zeer sluw, bedrieglijk en manipulatief zijn. Ze lijken vaak de meest romantische en attente partners.”
Misbruik is een keuze die de gewelddadige partner maakte, niet iets wat je verdiende omdat je de signalen hebt gemist.
Pas op: je relatie gaat veel te snel!
Natuurlijk begin je geen relatie in de verwachting dat deze nieuwe romantische partner potentieel dominant of obsessief jaloers is. Of een voorliefde heeft voor psychische manipulatie of geweld. Toch zijn er veel mensen die ongemerkt in giftige relaties vol misbruik terechtkomen. Is het mogelijk om een misbruiker te herkennen vóórdat je een relatie met hem aangaat?
Wees voorzichtig als iemand al na de tweede date zijn eeuwige liefde voor je bekent, je zéér snel vraagt om te gaan samenwonen of meteen iets zegt als ‘je bent mijn grote liefde’ of ‘ik heb nog nooit zoveel van iemand gehouden als van jou’.
Het kunnen rode vlaggen zijn. Want doorgaans kijken mensen eerst even de kat uit de boom voordat ze dit soort opmerkingen maken en naar een volgend niveau in de relatie gaan.
Sluw en manipulatief
Voorzichtigheid is nuttig voor iedereen die een relatie aangaat. Maar misbruikers kunnen zeer sluw, bedrieglijk en manipulatief zijn. Ze lijken vaak de meest romantische en attente partners. Hun tactieken van macht en controle beginnen met het winnen van het vertrouwen van hun slachtoffer. Dat vertrouwen hollen ze vervolgens langzaam uit door psychologische, verbale en zelfs fysieke mishandeling.
Lees hier meer over de 7 verschillen tussen een gezonde en een ongezonde relatie…
Kort gezegd: als je al eens slachtoffer van misbruik bent geweest, dan was dat niet jouw schuld. Veel overlevenden zijn het erover eens dat ze, als ze terugkijken, misschien sommige van de vroege tekenen van misbruik hadden kunnen zien.
Misschien waren er rode vlaggen, misschien ook niet. Maar ze zagen de waarschuwingssignalen niet, omdat ze gewoon niet de kennis hadden over het bestaan van dit ‘soort’ mensen. Ze verwachtten daardoor niet dat iemand werkelijk zo kan zijn.
Zo herken je een misbruiker
Gelukkig kun je jezelf beschermen door kennis op te doen. Door zo’n typische misbruiker te profileren voorkom jij dat je (opnieuw) in zijn val trapt. Kijk naar de vroege waarschuwingssignalen en naar de psychologie. En let op eventuele manipulatieve tactieken. Op die manier kun je een profiel van een misbruiker samenstellen.
Hieronder staan waarschuwingssignalen en rode vlaggen van een mogelijk misbruikende partner. Onthoud dat als iemand aan één of meer van deze kenmerken voldoet, hij niet automatisch een misbruiker is. Het zijn puur waarschuwingssignalen die de moeite waard zijn om op te letten.
Dit zijn 15 duidelijke alarmsignalen! Deze rode vlaggen zijn een grote waarschuwing voor jou.
Je partner:
1. Wil snel een vaste relatie aangaan met een onmiddellijke intensieve betrokkenheid.
2. Zet jou onder druk of dringt erop aan om snel de relatie te bevestigen door samen te wonen, te trouwen of kinderen te krijgen.
3. Is dominant en gelooft in verouderde opvattingen over de stereotype genderrollen en mannelijke superioriteit.
4. Is voortdurend jaloers en bezitterig.
5. Isoleert jou van je vrienden en familie.
6. Heeft veel problemen gehad in eerdere relaties.
7. Kan jou privé of publiekelijk vernederen en gênante opmerkingen maken.
8. Heeft twee kanten: anderen zien je partner als een goed en charmant persoon, maar achter gesloten deuren doet hij boos en agressief tegen jou.
9. Beleeft de meeste emoties in de vorm van woede en schelden en heeft moeite met het overbrengen van andere emoties.
10. Heeft een gewelddadig humeur en stemmingswisselingen.
11. Kan wreed zijn tegen dieren en/of kinderen en is ongevoelig voor hun lijden.
12. Heeft extreem controlerend gedrag. Controleert je agenda, je verblijfplaats, activiteiten en uitgaven, je gedragingen en kleding.
13. Luistert niet naar jou als je Nee zegt of grenzen probeert te stellen, bijvoorbeeld als het gaat om seks.
14. Is overgevoelig en raakt gemakkelijk van streek door enig ongemak of elke tegenwerping. Iets zo kleins als een ander restaurant voorstellen, kan worden gezien als een persoonlijke aanval.
15. Is niet bereid naar zichzelf te kijken of om aan de relatie te werken. Geeft altijd jou de schuld van problemen.
Psychische stoornissen spelen soms een rol
Misbruikers kunnen tekenen vertonen van, of gediagnosticeerd zijn met, één of meer van de volgende psychische stoornissen. Houd er rekening mee dat misbruik steeds een keuze is! Misbruik is géén psychische aandoening en wordt ook niet veroorzaakt door een psychische aandoening, hoewel deze wel een drijvende kracht achter het negatieve gedrag kan zijn. Maar veel mensen met andere soorten psychische problemen maken geen misbruik van hun partner.
• Narcistische Persoonlijkheidsstoornis (NPS)
NPS kenmerkt zich door een gebrek aan empathie, constant zoeken naar validatie, arrogantie of grandioos gedrag. Narcisten kleineren jou om superieur te lijken en overdrijven hun talenten en monopoliseren gesprekken, zodat jij je minderwaardig voelt.
• Borderline persoonlijkheidsstoornis
Deze psychische stoornis veroorzaakt op zichzelf geen misbruik, maar door de eigenschappen ervan kunnen verkeerde keuzes gemaakt worden. De Borderline persoonlijkheidsstoornis wordt gedefinieerd door problemen met het zelfbeeld, moeite met het beheersen van emoties of gedrag, een intense angst voor verlating of instabiliteit, frequente stemmingswisselingen, impulsiviteit en ongepaste woede.
• Psychopathie
Een persoon die wordt gedefinieerd als een psychopaat voelt geen schuld, schaamte of wroeging. Zorgwekkend is dat wanneer een psychopaat ziet dat anderen pijn hebben, zijn hersenen een verhoogde respons vertonen in het gebied dat betrokken is bij plezier.
• Antisociale persoonlijkheidsstoornis
Dit wordt soms ook sociopathie genoemd. Deze individuen hebben veel soortgelijke eigenschappen als psychopaten. Ze hebben geen spijt, begrijpen het verschil tussen goed en kwaad niet en houden van het gevoel om anderen te domineren en macht en controle te hebben.
Een (potentiële) partner met een van bovenstaande stoornissen kan een roofdier van je levenskracht zijn. Je kunt je dus ongemakkelijk en uitgeput voelen wanneer je met hem samen bent. Wanneer dit het geval is en jij het gevoel krijgt dat je uit de situatie wilt stappen, ga dan en stel pas later vragen.
De bekende manipulatietactieken
Over het algemeen passen misbruikers manipulatieve tactieken toe om de controle over een partner te krijgen en zo hun persoonlijke voordeel te behouden. Een misbruiker wil dat jij:
• Voldoet aan zijn eisen.
• Voor hem zorgt.
• Onderdanig aan hem bent.
• Onbeperkte toegang tot je tijd en aandacht, je geld en je lichaam geeft.
• Je leven centreert rondom hem.
Het is niet jouw schuld!
Veel overlevenden zeggen dat de rode vlaggen pas zichtbaar waren nadat ze waren ontsnapt aan de toxische relatie. Achteraf is het vaak zoveel duidelijker. Jij kunt je ex-partner nu objectief zien, zonder romantische of obsessieve gevoelens van wat je geloofde dat liefde was en wat je oordeel vertroebelde. Wanneer je afstand hebt genomen, is het ook zoveel gemakkelijker om beledigend gedrag bij je (ex-)partner te herkennen.
Zelfs als je elke waarschuwing miste, langer bleef dan je zou moeten of vaker terugging dan je wilde, dan is het nog steeds niet jouw schuld. Misbruik is een keuze die de gewelddadige partner maakte, niet iets wat je verdiende omdat je de signalen hebt gemist.
Het is verstandig om een pauze te nemen en je relatie te heroverwegen als er kenmerken zijn die overeenkomen met één of meer van deze waarschuwingssignalen. Verdiep je in toxische relaties en praat bij twijfel met een expert. Het kan helpen om te horen wat iemand met jarenlange ervaring denkt. Vooral als je instinct jou vertelt dat er iets niet klopt.
Wil jij meer informatie over toxische mensen of begeleiding? Ga dan naar www.mjon.nl/contact
Detox je liefdesleven
Verandering start van binnenuit bij jezelf. Je moet liefdevolle keuzes voor jezelf gaan maken, waardoor je jezelf echt beter gaat voelen. Daarvoor moet je ook bewuste inspanningen leveren. De 11 sleutels in het boek Detox je liefdesleven van Mjon van Oers zijn ontwikkeld om je daarbij te helpen.
Lees verder over ongezond gedrag herkennen:
Love bombing: zo herken je deze manipulatietechniek in je (toxische) relatie
Relatietherapeut: zo weet je of jouw relatie gezond is (Dit zijn de 3 kenmerken!)
Ware liefde versus narcistische liefde: hoe kun je dit onderscheiden van elkaar?
Zo vind je steun en hulp wanneer je in een zeer ongezonde relatie zit
Twijfel je of het gedrag van je (nieuwe) partner gezond is? Let op deze signalen
Mjon van Oers is een toonaangevende autoriteit op het gebied van narcisme in relaties. Haar pioniersgeest levert transformerende publicaties op, waarmee ze al duizenden vrouwen én mannen geholpen heeft om te herstellen van narcistisch misbruik. Zij is sinds 1992 zelfstandig auteur en schrijft (ook) over bewegen, gezondheid, mens en relaties. Haar publicaties, onder andere over narcisme, verschenen in diverse tijdschriften, online artikelen, e-books en boeken. Mjon schrijft niet alleen, zij geeft ook workshops, lezingen en inspireert als trainer.
Er wordt in dit artikel de "hij" vorm gebruikt. Manipulatie vindt zowel door mannen als door vrouwen plaats. Maar (mijn inschatting) wordt manipulatie door vrouwen anders uitgevoerd. Voor de volledigheid vh artikel had m.i. ook de vrouwelijke manipulatie moeten worden belicht.