Welke spirituele weg bewandel jij? Er zijn 4 verschillende paden die naar vrijheid leiden, zegt Lisa Erickson, auteur van Chakrakracht voor vrouwen. Ze hebben allemaal mooie kanten, maar óók valkuilen. Misschien ben je er wel ingetrapt… “Je krijgt door dit artikel inzicht in je eigen spirituele voorkeuren.”
De vier paden zijn gebaseerd op oude hindoeteksten zoals de Veda’s en de yogasutra’s van Patanjali.
De 4 routes
Ik wil de vier spirituele paden bespreken die overeenkomen met vier soorten mystieke ervaringen. Categoriseren is niet helemaal mijn ding, maar dit keer vind ik het heel handig, omdat je zo religieuze en spirituele tradities van over de hele wereld kunt begrijpen. Ook krijg je inzicht in de verschillende routes naar ‘spirituele’ ervaringen en in je eigen spirituele voorkeuren.
De vier categorieën zijn gebaseerd op oude hindoeteksten zoals de Veda’s en de yogasutra’s van Patanjali. Ik kwam ze voor het eerst tegen in de biografie van Vivekananda, een van de belangrijkste discipelen van Sri Ramakrishna. Hij was de eerste Indiase swami (meester) die naar Europa en de Verenigde Staten reisde. Lang voordat Yogananda, de oprichter van de Self-Realization Fellowship, dat deed.
Wat spirituele ervaringen jou brengen
Vivekananda bestempelt elk pad als een andere vorm van yoga, wat ‘eenheid’ betekent. De wortel van elke ervaring die we ‘spiritueel’ of ‘mystiek’ noemen, is een oplossen van grenzen. We ervaren een gevoel van eenheid met krachten of machten die groter dan wijzelf zijn.
Natuurlijk levert het opdelen van het leven in ‘spirituele’ en ‘niet-spirituele’ momenten problemen op, maar laten we ons daar nu even niet druk om maken. Ik denk dat we allemaal wel erkennen dat we bepaalde momenten of ervaringen hebben gehad die ons spirituele leven hebben gekleurd.
Persoonlijk geef ik de voorkeur aan het woord ‘vrijheid’ boven ‘eenheid’. Daarmee bedoel ik: vrij zijn van de krachten die ons gebonden of gescheiden houden. Vandaar dat ik het Vier Paden naar Vrijheid noem.
Welke traditie spreekt jou het meest aan?
Denk eens na over wat jou het meest aangetrokken heeft. Wat ging er vooraf aan allesbepalende momenten in je leven? Welke van de vier tradities spreekt jou het meest aan? Aan elk pad kleven van oudsher bepaalde risico’s. Ik som ze hieronder op. Sta er ook eens bij stil of je in een of meer valkuilen terecht bent gekomen. Misschien zit je op dit moment wel in eentje.
Dit zijn de Vier Paden naar Vrijheid.
1. Paden van onderzoek (Jnani yoga)
Deze paden draaien om onderzoek naar de aard van de werkelijkheid, de mind, persoonlijke identiteit en God/bron. Hoewel deze paden als intellectuele oefeningen beginnen, beogen ze jou voorbij het intellect te brengen. Totdat het onderscheid tussen subject en object helemaal vervaagd is en eigenlijk alle dualiteiten van de mind ontbonden zijn die jou doen geloven dat we gescheiden zijn van elkaar en van God.
Motto: weten (of nog beter: degene die weet kennen)
Zoeken: waarheid
Voorbeelden van tradities:
- zen (in wezen het hele boeddhisme, maar zen in het bijzonder)
- taoïsme
- vedanta
- chassidische kaballa, denk aan de Talmoedische studie
- spiritueel leraar Eckhart Tolle [Link naar artikel]
- Jungiaanse symboliek en psychologie
- het enneagram
Risico’s van deze paden:
- vast komen te zitten in de mind
- analytische verlamming
- intellectueel begrip verwarren met wijsheid
- zelfbewustzijn verwarren met spirituele realisatie
Tegengif:
Geef je over. Het intellect is je gereedschap, niet je identiteit. Wanneer het jou op het randje brengt, moet je loslaten.
2. Paden van devotie (Bhakti yoga)
Deze paden draaien om toewijding aan een externe vertegenwoordiging van God, bron of liefde. Meestal is dit toewijding aan een leraar, godheid of andere persoon die de bevrijde staat moet vertegenwoordigen. Hoewel dit in eerste instantie gevoelens van liefde voor het object van aanbidding opwekt, is het idee om in de liefde zélf te storten. Waarbij je jezelf herkent als een pure uitdrukking van liefde, niet als een individu dat liefde voelt.
Motto: liefhebben (of nog beter: liefde worden)
Zoeken: verbinding
Voorbeelden van tradities:
- christendom (de toewijding aan Christus)
- tantrisch en vajrayana-boeddhisme
- soefisme
- geritualiseerd hindoeïsme
- goeroe-yoga
Risico’s van deze paden:
- gevangen raken in externe devotie
- nooit de bron in jezelf herkennen
- verslaafd raken aan de ‘gevoelens’ van liefde of gelukzaligheid die devotie teweeg kan brengen, zonder de
- volgende stap te zetten naar liefde worden
- sentimentaliteit
- zelfingenomenheid, wanneer emotie de enige psychologische drijfveer wordt
Tegengif:
Het mentale vermogen om het mes in je ego te zetten, onderscheid te maken tussen de verschillende krachten die daar aan het werk zijn en je emotionele verslavingen chirurgisch te ontleden (wat beschouwd kan worden als een soort Jnani yoga, want onderzoek en toewijding werken samen). Als je in aanbidding gevangen blijft puur voor de emotionele ‘high’, moet je ‘object’ van aanbidding altijd buiten jezelf blijven. Geef het tijdelijk goed voelen op om vrij te zijn.
3. Paden van dienstbaarheid (Karma yoga)
Deze paden draaien om dienstbaarheid aan anderen, als middel om het eigenbelang van het ego te overwinnen. Het doel is om in onbaatzuchtigheid te leven en zodoende alle egoïstische gehechtheden en denkpatronen te overwinnen. Vrijheid ontstaat door iedereen (en jezelf) te herkennen als uitdrukking van dezelfde bron. Dienstbaarheid aan anderen is dienstbaarheid aan jezelf – er is geen onderscheid.
Motto: dienen (of nog beter: dienen als bron)
Zoeken: onbaatzuchtigheid
Voorbeelden van tradities:
- het christendom van Moeder Teresa
- jodendom (volgens het principe van tikkun olam, de wereld ‘heel’ maken door barmhartige actie)
- bodhisattva-beoefening in Mahayana-boeddhisme (dat zen en Tibetaans boeddhisme omvat)
- karma-yoga kloosters zoals die door Vivekananda zelf opgericht zijn
Risico’s van deze paden:
- Gehechtheid aan het resultaat: oordelen over resultaten in plaats van je te richten op je innerlijke relatie tot dienstbaarheid
- martelaarschap of ‘dienstbaar-ego’: gehechtheid aan anderen die jou als een ‘goed persoon’ zien, wat onderliggende onzekerheden maskeert
- compassie-moeheid: je haakt af als gevolg van het te lang en te veel opofferen van je eigen behoeften
Tegengif:
Eenzaamheid. Meditatie. Een tijdje naar binnen gaan in plaats van naar buiten, om je opnieuw te verbinden met je bron en je ware drijfveren te herkennen.
4. Paden van het ongeziene (Raja yoga)
Raja betekent ‘koning’. Deze paden worden zo genoemd, omdat ze aspecten van alle andere paden combineren en er occulte elementen en energieën aan toevoegen. Het idee is om de ongeziene krachten in onze wereld te bestuderen: de patronen van energie en bestaanswetten die bepalen wat we ervaren en hoe de wereld evolueert.
Met andere woorden, de wetten van de schepping. Bevrijding ontstaat door te erkennen dat we de wereld zelf scheppen, in tegenstelling tot de focus op een externe schepper. Elke scheppingsdaad – van de creatieve kunsten tot heling (wat een soort herschepping is), van magie tot manifestatie – kan een oefening op dit pad zijn.
Motto: creëren (of nog beter: creatie worden)
Zoeken: macht, de macht om te creëren en manifesteren
Voorbeelden van tradities:
- tantrisch en vajrayana-boeddhisme
- mystieke kabbala
- kundalini yoga
- siddha yoga
- religieuze wetenschap/new thought
- tradities van energetische heling die beoefend worden als onderdeel van een spiritueel pad
- evolutionaire astrologie
- elke occulte of op energie gebaseerde traditie (magie, waarzeggerij, heling, zelfs vechtkunst) die beoefend wordt als onderdeel van een spirituele reis
Risico’s van deze paden:
- arrogantie
- gehechtheid aan het gebruik van macht als een individu om de verlangens van je ego te vervullen, in plaats van als een middel om jezelf als een kanaal voor creatie te ervaren
- dissociatie, te veel tijd in het ‘ongeziene’ kan je emotioneel loskoppelen van het echte leven
Tegengif:
Mededogen en dienstbaarheid (de Raja- en Karma-paden kunnen elkaar in evenwicht houden, net zoals de Bhakti en Jnani dat kunnen). Focussen op je verbinding met anderen is de beste manier om jezelf verbonden en in balans te houden.
Wat zoek jij in het leven?
Velen bestempelen alleen devotionele of occulte paden als ‘mystiek’; ik gebruik de term veel breder. Wat mijn eigen voorkeuren betreft: ik heb me in mijn leven absoluut het meest gericht op de paden van het ongeziene. Ook de paden van onderzoek spreken me zeer aan. Maar het interessante is dat de focus de laatste jaren (die in het teken van ouderschap staan) op een combinatie van de twee andere paden ligt, op toewijding en dienstbaarheid. Dus ik voel me ertoe aangetrokken om andere aspecten van mezelf, en spiritualiteit, via die wegen te verkennen.
Wat heeft jouw voorkeur? Tot welke paden voel jij je aangetrokken? Wat zoek je het meest? Waarheid? Verbinding? Onbaatzuchtigheid? Of de kracht om te creëren? En welke valkuilen ben je tegengekomen?
Chakrakracht voor vrouwen
Leer hoe je chakra’s je in je vrouwelijke energie en lichaams- en levensfasen kunnen ondersteunen. Leer grenzen stellen, stress managen en je persoonlijke doelen bereiken met behulp van twaalf krachtige tools, speciaal voor vrouwen. Speciale aandacht gaat uit naar wanneer iemand over jouw grenzen is gegaan, en hoe je vanuit je chakra energie je opnieuw kunt versterken.
Wijsheid van Eckhart Tolle: zo vind je de beste oplossingen voor problemen
Draken als gids: zo roep je de eeuwenoude wijsheid van draken op
Wijsheid van de Boeddha en mystici over de waarheid en de sleutel tot innerlijk weten
Ontdek het geheim van de eeuwige jeugd (met dank aan wijze Meesters uit de Himalaya)
Lisa Erickson is chakra-energiewerker, auteur en docent, gespecialiseerd in de energetica van vrouwen en de genezing van seksuele trauma’s. Ze geeft al vijftien jaar les en is gecertificeerd in zowel mindfulness meditatie instructie en trauma sensitiviteit.
