De impact van een ongezonde emotionele relatie: de verbinding met jezelf verliezen
Door Mieke Lannoey
Heb je te maken (gehad) met emotioneel misbruik? Dan kan de impact daarvan enorm zijn. Je kunt aan jezelf twijfelen, je schamen, en denken ‘dat er wel iets mis met je moet zijn’. In dit artikel deelt Mieke Lannoey haar eigen ervaringen met emotioneel misbruik en vertelt ze hoe ze zich hiervan heeft weten te herstellen.
Eén van de meest pijnlijke gevolgen van emotioneel misbruik is het gevoel dat je geen toegang meer hebt tot de persoon die je voor het emotioneel misbruik was.
Enkele jaren geleden had ik te maken met emotioneel misbruik, het is me pas recent duidelijk geworden wat de impact daarvan is geweest op mezelf en op mijn leven.
In tegenstelling tot fysiek misbruik, zoals een aanranding of verkrachting – waarbij het heel duidelijk is dat er een grens werd overschreden -, verloopt emotioneel misbruik veel subtieler. Het is zoals de metafoor van de kikker die in een pot water springt dat langzaam aan de kook wordt gebracht. Vooraleer je goed en wel in de gaten hebt wat er gaande is, is het al te laat.
Doordat emotioneel misbruik in de onderstroom van relaties plaatsvindt en daardoor meestal niet zichtbaar is voor de buitenwereld, gaan heel wat slachtoffers twijfelen aan zichzelf en aan hun (psychische) gezondheid. Schaamte krijgt de overhand en onbewust wordt de schadelijke overtuiging ‘er zal wel iets mis zijn met mij’ geïnstalleerd. Met heel wat bewijsdrang tot gevolg. Zo is het ook bij mij gegaan.
Omdat ik geloof dat ik lang niet de enige ben die met de impact van emotioneel misbruik heeft geworsteld (en met momenten nog steeds worstel, ook al zijn we intussen vijf jaar verder), heb ik besloten om openlijk over dit verborgen leed te schrijven.
Emotionele shock
Wanneer aan het licht komt dat je jarenlang bent bedrogen, belogen, bespeeld en gemanipuleerd door iemand die je vertrouwde en waarvan je hield, stopt je wereld met draaien. Zelf ging ik onbewust in een soort van emotionele shock, ook wel ‘functional freeze‘ genoemd, die ervoor zorgde dat de pijnlijke realiteit – die op dat moment te overweldigend was voor mijn gevoelige systeem – niet helemaal tot mijn bewustzijn doordrong.
Vluchten en afleiding zoeken
Dankzij dit beschermingsmechanisme kon ik blijven functioneren, al was ik eigenlijk alleen nog maar bezig met overleven. Zonder dat ik het zelf in de gaten had zocht ik mijn toevlucht in werk en zelfvernieuwingsprojecten. Zoals ik omschreven heb in mijn boek Burn-on, de functionerende burn-out ging ik mij zodanig focussen op het (online) ondernemerschap dat ik op den duur gewoonweg niet meer kon uitschakelen.
Zolang ik bezig bleef hoefde ik immers niet onder ogen te zien hoe leeg, onvervuld en ver van mezelf ik mij in werkelijkheid voelde. Daarnaast had ik de erkenning en bevestiging uit de buitenwereld nodig om mij toch nog oké te voelen na wat er was gebeurd.
Anderen verliezen zich helemaal in hun focus op ‘de narcist’, wat onbewust vaak een afleidingsmanoeuvre is van hun eigen pijn. De situatie analyseren is immers niet hetzelfde als ze werkelijk doorvoelen. En in dat laatste zit juist de heling.
De verbinding met jezelf kwijt
Eén van de meest pijnlijke gevolgen van emotioneel misbruik is het gevoel dat je geen toegang meer hebt tot de persoon die je voor het emotioneel misbruik was. De enorme heimwee die je voelt naar jezelf. Voor het misbruik was ik een open, liefdevol en levenslustig persoon, iemand met veel passies, dromen en verlangens die zich in vertrouwen liet leiden door het leven. Ik leek de verbinding met deze persoon – met mijn ware zelf – volledig kwijt te zijn.
Ik zie nu in dat dit samenhing met de shocktoestand waarin ik onbewust jarenlang vertoefde en die ervoor zorgde dat ik beschermd bleef van de ervaring van diepe pijn. Het kostenplaatje dat daaraan verbonden was, was echter zeer hoog. De keerzijde van dit beschermingsmechanisme was immers dat ik ook geen vreugde noch plezier meer kon ervaren. Wat verklaarde waarom ik zo afgevlakt door het leven ging – ondanks dat ik zoveel had om gelukkig te zijn – en waarom ik keuzes maakte die eigenlijk totaal niet bij mij pasten.
De enige weg eruit is erdoor
Emotioneel misbruik laat diepe wonden na, voor de heling van deze wonden bestaat helaas geen quick fix. Geloof me, ik heb er jarenlang naar gezocht. Een zoektocht die me veel energie en geld heeft gekost (deze zoektocht deel ik overigens ook in mijn boek Burn-on). Emotioneel misbruik maakt dan ook deel uit van een groter verhaal, een verhaal dat in essentie over je zenuwstelsel gaat.
Dat de verbinding met mezelf langzaam maar zeker aan het het herstellen is heeft met een aantal factoren te maken:
- bewustwording en inzicht
- mezelf de tijd en ruimte gunnen
- mild en koesterend met mezelf omgaan
- niet langer vluchten noch afleiding zoeken
- de focus naar mezelf en mijn emotionele realiteit brengen
- doorvoelen wat er te doorvoelen valt
- zenuwstelsel regulerende oefeningen doen (om uit de shock-/freezetoestand te geraken)
Een boodschap van hoop is dat de pure, gevoelige, stralende en krachtige persoon die je van nature bent niet weg is. Hij/zij is er nog steeds, geduldig wachtend om door jou herontdekt te worden.
Burn-on
Herken je je in het verhaal van Mieke en heb je het idee dat je altijd maar doorgaat? Dan kan het boek Burn-on mogelijk inzichten bieden. Als het je niet meer lukt om te ontspannen en er onderliggend altijd een gevoel van tekortschieten en de angst ontoereikend te zijn op de loer ligt, dan kun je mogelijk in een burn-out terechtkomen. Wat functioneel is krijgt voorrang op wat vreugde brengt. Dit kan grote gevolgen hebben. Mieke Lannoey geeft waardevolle tips om te voorkomen dat burn-on een burn-out wordt of in een chronische toestand verandert.
Lees meer van Mieke Lannoey:
Waarom je na een burn-out vatbaarder bent voor een burn-on
Fawning: verlies jij energie door jouw sociale overlevingsstrategie?
Geen burn-out maar wel chronisch uitgeput: dit zijn de 3 kenmerken van een burn-on
Schrijven is voor mij een manier om ervaringen te verwerken, verbanden te ontdekken, processen te duiden en inzichten te delen. Niet als coach, therapeut of academicus, wel als Mieke. Een mens die zich al (onder)zoekend een weg door het leven baant.
