Als je als kind emotioneel verwaarloosd wordt, kan dat later in je leven tot veel teleurstellingen leiden, bijvoorbeeld in het onderhouden van vriendschappen. Kom er met Jonice Webb, auteur van Ongekende gevoelens, achter hoe dat in zijn werk gaat.
Emotionele verwaarlozing in je kindertijd leert je hoe je je gevoelens voor anderen verbergt, óók voor je toekomstige vrienden. Maar vrienden moeten jouw echte zelf zien en voelen en als dat uitblijft, dan lijdt vriendschap onder een gebrek aan diepte en veerkracht.
Het verbergen van emoties kost veel energie, waardoor tijd doorbrengen met vrienden vermoeiend aanvoelt, terwijl dat je juist energie zou moeten geven!
Vragenlijst
Ik ga je een aantal vragen stellen over je kindertijd, zodat we erachter kunnen komen of jij opgegroeid bent met emotionele verwaarlozing.
Merk jij dat je vriendschappen vaak snel vervagen of van je afdrijven?
Voel je je uitgeput, nadat je tijd hebt doorgebracht met vrienden?
Voel je je misbruikt door sommige van je vrienden?
Heb je veel kennissen, maar (te) weinig goede vrienden?
Geef je vaker dan je neemt in vriendschappen?
Voel je je in de steek gelaten door de vrienden die je hebt?
Heb je het gevoel dat je vrienden je niet echt kennen?
Hoe meer vragen je met ja beantwoord hebt, hoe groter de kans dat jij inderdaad emotioneel verwaarloosd bent in je jeugd.
Het is iets wat veel mensen meemaken en heeft blijvende impact in hun volwassen leven, vaak zonder dat ze het zelf doorhebben.
Wat is emotionele verwaarlozing?
Er is sprake van emotionele verwaarlozing als je ouders je emoties niet genoeg opmerkten, erop reageerden of valideerden. Oftewel: wanneer ze je niet volledig opgevoed hebben.
Je ouders hadden vaak de beste bedoelingen – ik hoop het in ieder geval – maar als de belangrijkste mensen in je leven je gevoelens (die uitdrukken wie jij als persoon bent) negeren, word je gedwongen je aan te passen.
En hoe passen kinderen zich aan? Ze schermen hun gevoelens af. Omdat hun emoties er niet toe doen, leren kinderen ze als onbelangrijk, nutteloos of belastend te zien. Ze geloven ten onrechte dat ze onnodig zijn en ver weggeduwd moeten worden.
Fantastische vrienden
Veel emotioneel verwaarloosde volwassenen zijn fantastische vrienden, omdat het makkelijker voor hen is om zich te richten op de gevoelens en behoeften van anderen dan om naar binnen te kijken en de gevoelens en behoeften in zichzelf op te merken.
Toch vragen zij zich verbijsterd af waarom er toch iets lijkt te ontbreken in hun vriendschappen. Ze zijn zulke goede vrienden voor anderen, maar krijgen dat niet in gelijke mate terug. Hoe kan dat?
Blokkades
De muur die kinderen al vroeg opgetrokken hebben, staat er nog steeds. Maar de realiteit is dat deze muur je niet beschermt tegen je emoties.
De muur blokkeert juist datgene wat je nodig hebt om rijke en oprechte vriendschappen te onderhouden: je gevoelens.
Na zo’n lange tijd geleefd te hebben alsof die muur er was om je te helpen is het noodzakelijk om die waarheid in te zien. Je emoties zijn niet het probleem: dat is de muur die ervoor staat. Achter die muur ligt verbinding en betekenis.
Negatieve invloed op vriendschappen
Ik onderscheid drie manieren waarop emotionele verwaarlozing je vriendschappen negatief beïnvloedt.
Je vriendschappen voelen ongelijk
Wanneer je je gevoelens als onbelangrijk behandelt, behandel je jezelf ook als onbelangrijk. Hierdoor ben je van nature meer gericht op de gevoelens, behoeften en verlangens van anderen.
Je merkt misschien dat je gesprekken met vrienden vooral op hen gericht zijn of dat de activiteiten waar jij je mee bezighoudt de activiteiten zijn waar zij de voorkeur aan geven.
Je voelt je niet gekend
Je gevoelens zijn het meest persoonlijke deel van wie je bent als mens. Je gevoelens maken jou jou.
Je gebrek aan toegang tot je gevoelens maakt het bijna onmogelijk om jezelf te kennen. Ook je vrienden leren jou niet kennen op een diep, authentiek en persoonlijk niveau.
Je hebt moeite met communiceren
Als je opgroeit met emotionele verwaarlozing in je kindertijd, mis je het leren van de essentiële vaardigheden die alle kinderen nodig hebben om gezonde, interactieve volwassenen te worden.
Het is een uitdaging om niet alleen je eigen gevoelens en behoeften te identificeren, begrijpen en uiten, maar ook de gevoelens en behoeften van je vrienden.
Als je niet weet hoe je emoties in en om je heen moet interpreteren en erop moet reageren, kun je gemakkelijk je doel missen in je vriendschappen.
Ik realiseer me dat deze negatieve gevolgen van emotionele verwaarlozing overweldigend kunnen zijn, maar het is belangrijk dat je weet dat de moeilijkheden die je ervaart in je vriendschappen van voorbijgaande aard zijn.
Ik ken tientallen mensen die in hun jeugd emotioneel verwaarloosd zijn en zij hebben rijke en belangrijke vriendschappen weten op te bouwen in hun latere leven. Ik twijfel er niet aan dat dit ook voor jou geldt.
Drie stappen om je vriendschappen te verrijken
Maar hoe doe je dat? In drie stappen die ik hieronder stuk voor stuk toelicht.
Neem meer ruimte in beslag
Als je vriendschappen ongelijk zijn, is het tijd om ze gelijk te trekken. Begin daarom met dingen te vragen en jezelf te uiten.
Beoordeel hoeveel tijd je vriend(in) praat als jullie samen zijn en hoeveel tijd jij aan het woord bent. Ik voorspel dat jij helemaal niet veel ruimte inneemt, dus begin meer te delen!
Voelen, voelen, voelen
Voelen is dé manier om emotionele verwaarlozing te helen. Begin aandacht te besteden aan je gevoelens. Ze zitten al in je, je hoeft er alleen maar toegang toe te krijgen.
Hoe je dat doet? Je moet er in het begin wat meer moeite voor doen om ze te identificeren. En je moet jezelf toestaan om erbij stil te staan en ernaar te luisteren.
Wat daarbij helpt, is elke dag een moment voor jezelf te plannen. Als je van of naar je werk reist, onder de douche staat of voor je naar bed gaat. Je kunt dan de volgende oefening doen:
Neem een comfortabele houding aan en sluit je ogen als je dat prettig vindt. Keer naar binnen en vraag jezelf af wat je voelt. Schrijf op wat je te binnen schiet. Het is oké als je niets identificeert, want deze oefening doen is al genoeg.
Duidelijk en vanuit jezelf communiceren
Het wordt steeds gemakkelijker, zeker wanneer je bovenstaande oefening vaker doet, om je gevoelens en behoeften duidelijk te maken aan anderen.
Let er wel op dat je dat zo veel mogelijk vanuit jezelf doet: ik voel, ik wil, ik heb nodig en ik denk.
Vriendschappen zijn belangrijk, net als jij
Dat jij, net als vriendschap, belangrijk bent, laat je zien door de manier waarop je met jezelf omgaat. Als je je gevoelens – en dus jezelf – als onbelangrijk behandelt, zullen anderen je ook zo behandelen.
Stel je dus eens voor wat er gebeurt als je jezelf gaat behandelen als iemand die ertoe doet. Je raadt het al! Anderen zullen je gaan zien en behandelen als iemand die er ook toe doet.
Je voelt je meer verbonden en gesteund door mensen die om je geven
De drie bovenstaande stappen zullen mensen dichter bij je brengen. Je gesprekken zullen inhoudelijker en minder oppervlakkig aanvoelen. Je wensen en behoeften zullen worden gehonoreerd in plaats van onvervuld en je vriendschappen zullen je energie geven in plaats van je uit te putten.
Langzaam maar zeker begin je de levendige persoon te worden die in je sluimert. Elke keer dat je je gevoelens aanspreekt, voel je je meer en meer jezelf worden. Je bevrijdt jezelf en bent klaar om met heel je hart te leven in de wereld tussen andere mensen die er ook toe doen, je vrienden.
Ongekende gevoelens
In ‘Ongekende gevoelens’ van Jonice Webb leer je de emotionele bagage vanuit je relatie met je ouders (en hun relatie met hun ouders) te herkennen en het patroon van ongekende emoties te doorbreken.
Lees ook deze artikelen:
- Emotionele verwaarlozing in je jeugd: waarom jij dat hebt meegemaakt, maar je broers en zussen niet
- Emotionele verwaarlozing in je jeugd: zo schaadt het je liefdesleven (herken je de 5 signalen?)
- Emotionele verwaarlozing in je jeugd: dit zijn de 5 soorten (herken jij ze?)
Jonice Webb is gepromoveerd in de klinische psychologie, was directeur van een aantal poliklinieken en voert inmiddels dertig jaar haar eigen psychotherapiepraktijk. Ze heeft zich gespecialiseerd in het werken met jongeren en relatietherapie.
