Spirituele ontwikkeling is voor iedereen uniek, maar toch lijkt het een bepaald patroon te volgen. Je ontwaakt, je komt voor een uitdaging te staan, en je gaat op weg om weer ‘thuis’ te komen als een veranderd mens. Lusanne Hogeweg laat zien hoe zo’n ontwikkeling de stappen uit ‘De Reis van de Held’ volgt, een oermythe die in ons allemaal verweven zit.
Geen verhaal inspireert zo als dat van de Reis van de Held, de persoon die moedig zijn eigen weg gaat. Het verhaal van de Reis van de Held is een oerverhaal, een oermythe. Een idee dat diep in onze zielen verankerd zit. Het raakt ons in een innerlijk weten en in een verlangen dat we ons unieke pad moeten gaan, op zoek naar het mysterie van het leven.
Maar het idee onze eigen weg te moeten gaan raakt ook een gevoel van eenzaamheid. Alsof we ons dan moeten losmaken van het gebaande pad en alle mensen die zich daarop bevinden. Bewust deze reis of zoektocht aanvangen, vergt dan ook moed. Het is een bewuste keuze. Als je eenmaal op weg gaat, kun je niet meer terug.
Boeken over de Reis van de Held
De meest inspirerende boeken die ik heb gelezen gaan over de heldenreis, De Alchemist van Paolo Coelho en Synchroniciteit van Joseph Jaworski. De Amerikaan Jaworski vertelt over zijn ervaringen na zijn echtscheiding, afscheid van zijn carrière als advocaat en vertrek naar Europa. Door de keuzes die hij maakt, heeft hij prachtige synchronistische ontmoetingen en neemt zijn leven bijzondere wendingen. Dat wil zeggen, er doen zich ogenschijnlijke toevalligheden voor, die hij juist ziet als samenhangend met zijn keuzes. Hij geeft in zijn boek ook een kort overzicht van de Reis van de Held, gebaseerd op het werk van Joseph Campbell. Die ontdekte een bepaalde structuur in deze reis, in de weg en de ervaringen, door verhalen en mythen te analyseren.
Een ontwikkeling in 12 stappen
In de Reis van de Held herkennen we onze eigen ontwikkeling. Het oerverhaal helpt ons te realiseren wat we ten diepste willen en wijst de weg naar een zinvolle bestemming, aldus Mieke Bouma in haar boek Storytelling in 12 stappen. We leren aan de hand van die 12 stappen ons eigen levensverhaal en indrukken te ordenen. Door de structuur die het verhaal biedt, kunnen we verbanden leggen tussen onze eigen ervaringen en door deze in een bepaalde volgorde te plaatsen, ontstaat een betekenisvol geheel. Zo kunnen we het mysterie van het leven begrijpen, bewustzijn ontwikkelen en grip krijgen op het leven. Dan kunnen we ook waardevolle plannen maken voor de toekomst.
De 12 stappen van de Reis van de Held:
- In het begin is er orde, je leeft je gewone leven. En toch … er ontbreekt iets. Er knaagt iets, een leegte, het leven is saai of voorspelbaar. Of er dreigt misschien iets.
- Dan komt er een oproep tot avontuur, je wordt wakker geschud, aangespoord om in beweging te komen. Er lonkt een geliefde, een schat of een te verwerven inzicht.
- Je hebt weerstand, je deinst terug voor de roep, wilt het avontuur niet aangaan. Het onbekende is spannend. Mogelijk ontken je het probleem.
- Dan ontmoet je iemand, een mentor of gids, of je stuit op een bron van wijsheid die je aanmoedigt of jou iets leert waardoor je toch het avontuur aangaat.
- Je gaat over de drempel, geholpen door je nieuw verworven inzicht of vaardigheid. Dit is een beslissend moment. Nu ga je echt op weg.
- Je komt in een nieuwe wereld, waar andere regels gelden. Je ontmoet bondgenoten, en ook vijanden. Het kan ook een innerlijke nieuwe wereld zijn.
- Er volgen tests. Je moet jezelf bewijzen. Het is ook een kwestie van aarden en reëel worden. De eerste euforie gaat eraf, je moet misschien inbinden.
- Dan komt er een omslagpunt, een crisis. Een vuurproef. Je wordt geconfronteerd met je grootste angst. Je moet iets onder ogen zien om verder te komen.
- Dan volgt de beloning en vier je je succes, overwinning. Je hebt een belangrijk inzicht verworven. Je kijkt ook terug en ziet wat je eerder niet goed hebt aangepakt.
- Met je nieuwe inzichten, de verworven schat, keer je terug naar huis. De weg terug kan nog gevaarlijk zijn. Je bent er nog niet.
- Een laatste test dient zich aan, een leven-op-dood-moment, een offer, het kan ook een innerlijke dood zijn. Een overtuiging die je had, moet sterven.
- Het elixer of geschenk. De cyclus is rond, de reis ten einde. Het geluk dat je nu ten deel valt, deel je met je omgeving. Een nieuw avontuur wacht op je…
Drempels over gaan en beproevingen doorstaan
Je komt op deze reis drempels tegen die je over moet. Op de heenweg, als je je angst of weerstand overwint en het avontuur aangaat. Meestal heb je dan hulp gehad van een gids of mentor. Dat kan een coach of therapeut zijn , een boek dat je leest of een vriend. En op de terugweg is er het leven-op-dood-moment, iets moet sterven. Dit keer komt er geen hulp maar moet je het zelf doen.
De avonturen in de buitenwereld gaan in wezen over een innerlijk gebeuren. De Reis van de Held is zowel een avontuur in de wereld, waarin we situaties meemaken op het werk en in ons privéleven en mensen ontmoeten die ons op de proef stellen, als een reis door onze binnenwereld, een innerlijk landschap met gidsen en demonen, obstakels en te bevechten draken.
Een innerlijke reis die ons transformeert
We moeten ons bewust worden van wie we zijn, ons ware zelf, en ons potentieel aan talenten verwezenlijken. Daarvoor zijn we hier. Onze levensweg is tevens een zoektocht naar dit potentieel. De weg openbaart zich door deze gewoon te gaan en toont zich aan ons door er bewust bij stil te staan. Als we reflecteren op ervaringen in de buitenwereld doen we inzichten op en kan de reis ons transformeren. Een beter mens van ons maken, een wijzer mens en hopelijk een gelukkiger mens.
De weg naar binnen en de weg naar buiten zijn als het levensritme, van in- en uitademen, eb en vloed, zomer en winter, dag en nacht, slapen en wakker zijn. Het leven zelf is een reis, van geboorte tot overlijden is het een groot avontuur. Met vele beproevingen. Het is aan ons of we er een heldenreis van maken. En of we dus het elixer vinden. De schat.
Moedige keuzes maken
Het al dan niet bewust gaan van onze levensweg en moedige keuzes maken, bepaalt of we een Reis van de Held afleggen, of dat we gewoon leven. Als we de hulp van een gids aannemen en wat we leren ook echt toepassen, onze angst en weerstand overwinnen en over de drempel stappen, gaan we de Reis van de Held. Het vraagt nogal wat van ons. Maar dan brengt het ook veel. Het is een vallen en weer opstaan. Door het dal gaan, en de top bereiken. In het duister durven tasten en in het licht durven staan. Opbranden en herboren uit de as herrijzen.
Wees een held in jouw leven
Een hoofdpersoon-held in een roman, of een sprookje, lijkt onbereikbaar voor gewone stervelingen als wij. En toch kan ook onze levensweg een Reis van de Held zijn. Vooral door de innerlijke demonen die we moeten bevechten, de beproevingen die we hebben te doorstaan en de angsten die we moeten overwinnen. Maar dan kunnen we de schat vinden. Het elixer. Met dit artikel wil ik je daarom inspireren en aanmoedigen om van jouw leven een Reis van de Held te maken. Het maakt niet uit hoe groots en meeslepend je leven is, of hoe gewoon en saai. Je hoeft niet rijk en bekend te zijn om een held in je eigen verhaal te zijn, daar gaat het niet om. Overwin je angst, ga over jouw (innerlijke) drempels. Durf je innerlijke duister onder ogen te zien en durf in jouw licht te gaan staan. Dat is waar het om gaat.
Alleen durven staan
Niets is zo uitdagend in het leven als onze eigen weg gaan. Uit de tredmolen stappen en kiezen om het anders te doen dan collega’s, familie en vrienden. Het kan ook eenzaam voelen om bewuste en moedige keuzes te maken. Want een grote angst is altijd die om alleen te staan. Om apart te zijn, anders.
Onze levensweg is in essentie een zoektocht naar onszelf. Naar waarderen wie we zijn. We kunnen uiteindelijk alleen maar onszelf zijn, en onze eigen weg gaan en voor onszelf kiezen, voor wat wij belangrijk vinden. Keer op keer. Het is niet een keus die je één keer maakt en waar je dan voor altijd van af bent. Er zijn om de zoveel jaren, in verschillende levensfasen, steeds weer nieuwe situaties en uitdagingen. En zo biedt het leven je steeds een kans om van je leven een Reis van de Held te maken.
© Lusanne Hogeweg, maart 2018
De held met de duizend gezichten
Sinds het verschijnen van het boek in 1949 heeft De held met de duizend gezichten miljoenen lezers geïnspireerd door de combinatie van inzichten uit de moderne psychologie met de revolutionaire inzichten uit Joseph Campbells werk van de vergelijkende mythologie. Het is een onverminderd grote inspiratiebron voor schrijvers, kunstenaars, ontwerpers, filosofen en coaches en geldt als de 'bijbel van Hollywood'. Een boek dat misschien wel het meest invloedrijke boek uit de twintigste eeuw is.
Lusanne Hogeweg schrijft over hooggevoeligheid, burn-out en je missie leven. Ze is auteur van de boeken "De belofte van burn-out' en 'Van voldoen naar voldoening'. Ze heeft een re-integratiebureau voor hoogsensitieve personen die na een burn-out werk zoeken waar ze weer energie van krijgen, zie vialusanne.nl.
