We kunnen onszelf helen met trillingen. Daarvan is de Belgische storyteller, journalist en muzikant Yurek Onzia inmiddels overtuigd. Hij was een trouwe leerling van de Hongaarse sjamaan Joska Soos, over wie hij het boek Leven en lessen van de sjamaan Joska Soos schreef. “Door te trommelen sluit de sjamaan zich aan bij de hartslag en de ademhaling, de natuurlijke ritmes van de mens, en bij de aarde, de kosmos en het universum.”
Je kunt niet alleen de trilling van jezelf of andere mensen oppikken, maar ook van planten, dieren, wolken en van de kosmische sferen.
Reizen naar verschillende werelden
Ik kreeg de vraag of ik iets kon schrijven over het onderwerp ‘ritme en klank’. Dat trof: ik vierde net de heruitgave van Leven en lessen van de sjamaan Joska Soos een boek over – je raadt het – het leven en de lessen van mijn leraar en vriend Joska Soos zaliger, een der laatste authentieke Europese sjamanen. En, jawel, in het sjamanisme, de moeder en vader van alle spirituele stromingen, draait alles om ritme en klank.
De sjamaan gebruikt ritme en klank om zichzelf en anderen te helen. Hij hanteert daarvoor verschillende rituele instrumenten, maar het belangrijkste instrument is de trommel. Door te trommelen sluit hij zich aan bij de hartslag en de ademhaling, de natuurlijke ritmes van de mens, en bij de aarde, de kosmos en het universum. Het ritmisch kloppen op de trommel symboliseert ook het berijden van het paard: een oud-sjamanistisch kracht- of totemdier en een symbool van de levenskracht en het reizen, dat de bespeler van de trom meevoert naar boven of beneden, de boven- of de onderwereld. En naar binnen of buiten, de binnen- of buitenwereld.
Over paarden en bewustzijnsniveaus
Sjamanen gebruiken vier verschillende ritmes voor vier soorten paarden, die verbonden zijn met verschillende bewustzijnsniveaus. Het trage, rustige ritme staat voor het zwarte paard, verbonden met het fysieke of materiële niveau. Een iets sneller ritme staat voor het bruine en het grijze paard, het psychologische niveau. Nog sneller is het ritme van het witte paard, symbool voor het spirituele niveau. Boven al deze niveaus zweeft trots het gevleugelde witte paard, Pegasus. Het is de verzinnebeelding van de scheppende goddelijke geest, of de verlichting.
Daarom wordt in sommige sjamanistische tradities de trommel ook weleens ‘Het Paard’ gedoopt en heten sjamanen in Hongarije tàltosj. Dat laatste is andermaal een verwijzing naar Pegasus, ‘het magische witte paard dat kolen heeft gegeten’. Aan die kolen is een merkwaardig verhaal verbonden.
Volgens de Hongaarse overlevering was er een jongetje dat een beproeving moest doorstaan door een verschrikkelijk monster te verslaan. Maar wanneer hij wil vertrekken met zijn paard, treft hij in de stallen enkel een oude, broodmagere schimmel aan. Als bij toverslag verschijnt er een oud vrouwtje dat zegt: ‘Het paard is ziek en verwaarloosd, je moet het voeden.’ De jongen wil het paard hooi geven, maar de schimmel protesteert: ‘Ik eet geen hooi, alleen brandende kolen.’ De jongen snelt naar huis en komt terug met een pot gloeiende kolen. Het dier eet de pot leeg en verandert plotsklaps in een machtig wit paard met witte vleugels: Pegasus, het symbool voor het goddelijke niveau of ritme.
Vandaag weten we dat die ‘gloeiende kolen’ betrekking hebben op het aanspannen van de trommel. In die tijd bestonden er nog geen trommels met metalen schroeven die je strak kon trekken en werd het vel van de trommel bij intensief gebruik na een tijdje slap. Om het weer strak te krijgen, hield de sjamaan zijn trom, zijn paard dus, boven de vlammen van een vuur of boven de gloeiende kolen.
Het ritueel van de levensboom
De trommel is dus een sleutelinstrument in het sjamanisme en ook in de religies en tradities die erdoor geïnspireerd zijn. De hindoegod Shiva heeft vaak een trommeltje in zijn rechterhand, als bron van de openbaring en de traditie, en als symbool voor het ritme en het spreken. Of: de klank. In zijn gedaante van Nataraja was Shiva de heer van de dans. Toen hij de wereld creëerde, danste en trommelde hij, maar hij zong en zoemde ook, meer bepaald de oerklank: de Om.
Mensen vragen me soms wat er gebeurt tijdens een sjamanisatie of sjamanistische klankreis. Ik zal dat proberen te schetsen aan de hand van de uitleg die Joska me gaf en wat hij me leerde. Joska: “Voorafgaand aan de sjamanisatie doen we altijd eerst het ritueel van de levensboom. Daarbij kan de persoon die bij me komt voor zijn geestesoog een boom laten opkomen, om vervolgens de kracht van die boom over te nemen.
Bij aanvang van de sessie kan die man of vrouw mij vastnemen als een soort levensboom, of desgewenst een kussen vastpakken. Vervolgens moeten ze goed inademen: zo nemen ze via neus en anus de kracht, het sap van de boom, op via de wortels. Daarna moet die man of vrouw de adem inhouden, de maag achteruit trekken, die houding enkele seconden vasthouden en vervolgens goed uitademen en de buik naar buiten duwen. Dat zorgt altijd voor een geweldige opluchting.”
Klankschalen die masseren
Dan volgt de behandeling met de Tibetaanse zingende klankschalen, de zogenaamde healing bowls. Die trillen op verschillende plekken op je lichaam en geven een soort micromassage. Het is een stokoude vorm van fysiotherapie die wordt gebruikt om de energie wakker te maken en ontvankelijkheid te bevorderen. In zo’n klankschaal zitten 9 metalen en ieder metaal heeft nog eens 9 trillingsniveaus. Alles samen goed voor 81 trillingsvelden die ons bewerken via allerlei microtrillingen, die een staat van harmonie creëren.
Daarna begint de eigenlijke sjamanisatie, waarbij Joska zong en ritmisch trommelde, en via de klank en de trilling probeerde te ontdekken op welk niveau er zich spanningen of problemen voordeden. Meestal borrelen er uit het onderbewuste beelden of symbolen op, vaak potentialiteiten of sluimerende vermogens in beeldvorm, die hij interpreteerde en uitlegde. Met die beelden en hun duiding moet je de dagen en weken die volgen zélf aan de slag, door ze opnieuw op te roepen en je erin te verdiepen. Zo worden ze (opnieuw) een deel van jezelf.
De trilling van mensen en wolken
Joska bezwoer me altijd dat sjamaan géén titel is, maar ‘een geïnspireerde, klankende toestand’. Dat had hij als kind geleerd van zijn leermeester, de dorpssmid en sjamaan Tamas Bàcsi. Als Tamas mensen of dieren genas, zong hij geen woorden, maar enkel klanken. Joska: “Tamas drukte er altijd op dat een sjamaan met de dingen en de mensen in contact moest proberen te komen via de trilling en de klank, en zo moest aanvoelen welk aura of welke energie ze uitstralen. Zijn redenering was dat het aura eigenlijk een veranderend trillingsveld is, en dus stralen mensen ook trilling uit.”
Alles wat trilling is, is ook klank en ritme. Dat is ‘de oude kennis’ die de sjamanen al duizenden jaren aanwenden, door de natuur van een probleem als klank op te vatten. Zo kun je niet alleen de trilling van jezelf en andere mensen oppikken, maar ook van planten, dieren, wolken en van de kosmische sferen. Dat leer je niet één, twee, drie. Maar het is een vermogen dat we allemaal in ons hebben en dat wakker gemaakt kan worden. Vaak is het gewoonweg vastgelopen, op fysiek, psychisch of spiritueel niveau. De voorwaarde is wel dat je je erin oefent, want ook in de spiritualiteit geldt: oefening baart kunst.
Genezen dankzij klank
Joska rondde de sjamanistische vorming die hij kreeg bij Tamas Bàcsi in Hongarije af door vijf maanden te verblijven bij Tibetaanse roodkap-monniken van de Karmapa-orde in Londen. Joska: “Hun kennis en gebruik van de zingende klankschalen waren een verfijning van alles wat ik in mijn jeugd over klank en ritme had geleerd bij Tamas Bàcsi.”
Tamas was een spiritueel ingestelde genezer. Joska: “Dat was zijn grote geluk, want het is het hoogste niveau van genezen. Tamas’ motto luidde: ‘Ik genees niets, ik herstel de harmonie.’ Harmonie is de wezenlijke staat van de mens. Maar een mens is geen kluizenaar, hij wordt belaagd door prikkels van buitenaf. Daarom moeten we niet alleen onszelf in harmonie brengen, maar ook de buitenwereld. De klank en de trillingen halen de regenererende krachten in ons naar boven.
Zo creëren we geen mirakels, maar een gunstige samenloop van omstandigheden, waardoor we onszelf kunnen genezen. Vaak hoor ik: ‘Dat is te eenvoudig, dat kan niet waar zijn.’ Maar ik weet dat het werkt. De belangrijkste wijsheid is eenvoudig te denken, weet je. Alle grote dingen zijn eenvoudig.”
Voor meer informatie, sjamanistische sessies, workshops en lezingen: yurekonzia1@gmail.com
Leven en lessen van de sjamaan Joska Soos
Leven en lessen van de sjamaan Joska Soos is het verhaal van een van de laatste authentieke West- Europese sjamanen, Joska Soos. Een uniek spiritueel testament, prachtig opgetekend door Yurek Onzia. Een bijzonder rijk boek voor iedereen die meer wil weten over de oude sjamanistische levensbeschouwing en de toepassingen in het eigen leven.
Lees verder:
De spirituele betekenis van je favoriete sprookjes en volksverhalen: zo vind je ze
Vooroudermedicijn: helen van oude pijn in de familielijn
Hoe oude angsten uit vorige levens jou nu beïnvloeden
