Wandelen aan zee is een fijne ervaring voor velen. In dit artikel inspireert Annabel Streets je om (weer) eens een wandeling aan zee te maken. Volgens de wetenschap, schrijvers en andere bronnen is het namelijk enorm gezond, werkt een wandeling stemmingverhogend én kan de zee je zelfs gelukkiger maken.
In de eerste alinea van Moby Dick legt Ishmael, de verteller, uit wat voor invloed de oceaan heeft op zijn geest en zijn ziel:
Uitkijken ‘over het waterige deel van de wereld,’ aldus Ishmael, ‘is voor mij een manier om zwaarmoedigheid te verdrijven en de bloedsomloop te reguleren. Steeds als ik merk dat het dof wordt rond de mond, wanneer mijn ziel aanvoelt als een druilerige novemberochtend, als ik onbewust blijf stilstaan voor de etalage van een begrafenisondernemer (…) dan weet ik dat het tijd is om zo snel mogelijk naar zee te gaan.’
Schrijver van het beroemde boek, Herman Melville, wist instinctief dat de zee het gemoed opbeurt en dat de oceaan op de een of andere manier in staat is ons te helen. 165 jaar later herhaalt mariene bioloog Callum Roberts Melvilles woorden:
‘Wij mensen hebben een diepe band met de zee. De zee inspireert, brengt ons in vervoering en troost ons (…) Onze relatie met de zee gaat heel ver terug in de tijd (…) helemaal tot aan het ontstaan van het leven zelf. Wij zijn schepsels van de oceaan.’
Gelukkiger (wandelen) aan zee
Het duurde vijf jaar voordat onderzoekers data samenvoegden om te ‘bewijzen’ wat zovelen van ons allang weten. In 2019 werd een van de meest gedetailleerde onderzoeken ooit naar de welzijnseffecten van een verblijf aan zee gepubliceerd. Op basis van gegevens van bijna 26.000 mensen concludeerden de onderzoekers dat degenen die binnen 20 kilometer van de Engelse kust leven, gelukkiger zijn en over een betere geestelijke gezondheid beschikken dan de mensen in het binnenland. De resultaten gaan met name op voor de huishoudens met de laagste inkomens.
Dit is niet het enige onderzoek waaruit blijkt dat de woorden van Melvilles Ishmael (in 1851) iets aanduiden wat tegenwoordig nog altijd van universele waarde is. Een Nieuw-Zeelands onderzoek beweert dat hoe vaker mensen naar de zee kijken, hoe meer ontspannen, rustiger en vitaler ze zich voelen. Wat positieve effecten op stemming en welzijn betreft overtreft de zee alles, ook groene landschappen en bomen. Een onderzoek uit 2016 van de Universiteit van Exeter laat zien dat mensen die vlak bij de kust wonen ‘doorgaans gezonder en gelukkiger zijn dan mensen in het binnenland’, een conclusie die overeenkomt met de resultaten van een onderzoek onder oudere mensen in Ierland, waaruit blijkt dat degenen met een uitzicht op zee minder vaak last hebben van depressies.
Deze theorieën en onderzoeken onderschrijven gezonde effecten van wandelen aan zee:
1. Natuurlijk herstel
Waarom geeft de zee ons toch zo’n goed gevoel? Volgens professor Douglas Kenrick zorgen voortdurende overprikkeling en geestelijke onrust ervoor dat onze hersenen continu ‘in de hoogste versnelling’ draaien, wat met een slopend stressniveau gepaard gaat. Onze hersenen hebben tijd nodig om te kunnen herstellen. Ze moeten tot rust kunnen komen en bij kunnen tanken. Of, in de woorden van Kenrick, een periode van ‘natuurlijk herstel’ kunnen ondergaan.
Dit gebeurt het effectiefst in een omgeving die we enigszins interessant vinden en die redelijk nieuw voor ons is, maar ook een hoog voorspelbaarheidsgehalte heeft, waardoor we betrokken en tegelijkertijd ontspannen zijn. Een soort regelmatigheid die geen monotonie is, bekendheid zonder verveling, vergelijkbaar met de rivierwandeling. De zee zou weleens de belichaming kunnen zijn van regelmaat zonder monotonie: in essentie onveranderlijk en tegelijkertijd betoverend met zijn schuimende golven, duikende zeevogels en verstrooide licht.
2. Krachtige stemmingsveranderende werking
Anderen denken dat de eb en vloed van de zee mogelijk iets te maken heeft met zijn krachtige stemmingsveranderende werking: zijn constante bewegingspatroon zou onze geest aanmoedigen om uit de maalstroom van de eigen gedachten te stappen.
3. Oeroude herinneringen
Volgens de hypothese van de biofilie ontspannen we automatisch als we dicht bij water- en voedselbronnen zijn, alsof onze hersenen oeroude moleculaire herinneringen aan verhongeren en uitdroging bevatten.
4. Omega-3
Sommige onderzoekers denken dat de omega 3-vetzuren in vette vis en schaaldieren een essentiële rol speelden bij de ontwikkeling van het menselijk brein en dat we die kennis instinctief meekrijgen, waardoor we ons steeds weer aangetrokken voelen tot een mariene omgeving, alsof we beseffen dat de zee zowel ons thuis is als een bron van essentiële voeding.
5. Zeewater bacteriën
En dan is er nog de theorie die stelt dat zeewater bacteriën bevat die onze immuniteit versterken, waardoor we ons onbewust fysiologisch aangetrokken voelen door de zee wanneer we ons microbioom willen aanvullen.
6. Rustgevende omgeving
Wetenschappers hebben daarnaast specifieke kenmerken van de zee onderzocht. Volgens hen zijn de geluiden van de branding en brekende golven heel rustgevend, stimuleren de reflecties onze hersenen en kalmeren de fractale patronen van schelpen en golven ons vermoeide brein.
Wandelen aan zee is ‘gewoon’ goed
Maar hebben we de modernste wetenschappelijke inzichten nodig om ons te verleiden tot een wandeling langs de kust? Kuuroorden aan zee waren in de negentiende eeuw al heel populair, miljoenen mensen brengen hun zomervakantie aan zee door, de literatuur verdrinkt bijna in verhalen over de oceaan en de zee, en meer dan een derde van de wereldbevolking kiest voor een leven aan de kust. De wetenschap bevestigt alleen maar ons vaak onweerstaanbare, fysiologische verlangen naar de zee, dat ons zo nu en dan eraan herinnert dat het weer tijd wordt voor een strand- of kustwandeling.
Hoe vaak moeten we naar zee? Bij per week twee keer een momentje, of eenmalig minstens twee uur, hebben we de grootste kans op een goede algehele en mentale gezondheid, aldus omgevingspsycholoog Lewis Elliot.
Tips om te wandelen aan zee
- Kustpaden zijn vaak minder druk op regenachtige dagen en in de wintermaanden.
- Volgens de Britse vogelbescherming kun je tussen april en juni het best naar zeevogels gaan kijken.
- Mei tot en met augustus is de ideale tijd voor het verzamelen van zeekraal en veel soorten zeewier.
- Zee-wandelen kun je het hele jaar doen. Kies een veilige kuststrook waar het water rustig is.
- Kun je niet naar de kust? Volg dan een rivier, dit is een uitstekend alternatief.
Veel plezier en geluk gewenst tijdens je wandeling!
Gelukkig kunnen we wandelen
Dit is een fragment uit het boek Gelukkig kunnen we wandelen van Annabel Streets. In 52 vermakelijke reflecties leer je opnieuw lopen: het het eigenlijk moet, wat lopen in de regen oplevert, hoe je ogen en armen meedoen en nog veel meer. Vol wetenschappelijke feiten, vrolijke anekdotes en gevoelige ondertonen. Wandelen maakt je gelukkiger, slimmer en vriendelijker, en in dit boek ontdekt je waarom en krijg je nóg meer zin om op pad te gaan.
Lees verder over de gezonde voordelen van wandelen:
Dit zijn de gezonde voordelen van wandelen op blote voeten
Wandelen werkt helend: zo kun je een trauma verwerken
Hoe wandelen kan zorgen voor een betere nachtrust (met een opgeruimd hoofd naar bed)
Wandelen als natuurlijke stressverlager: de heilzame werking van de natuur
De heilzame werking van een twaalfminutenwandeling
Inspirerend leven werkt samen met experts om je te inspireren. Gastauteurs bieden ons hun verhalen aan om met jou te delen.
