Emotionele verwaarlozing als kind: als je gevoelens niet erkend werden (herken je jezelf in de 10 voorbeelden?)
Door Jonice Webb
Voelde jij je als kind gezien, gehoord en begrepen door je ouders? Zo nee, dan gaat dit artikel van Jonice Webb, psycholoog en auteur van Patronen van ongekende gevoelens doorbreken, over jou. Ze zet 10 voorbeelden van ‘emotionele invalidatie’ op een rij, waar jij je mogelijk in herkent. “De effecten ervan zijn aanzienlijk en gaan vaak niet vanzelf weg.”
Om gezien, gehoord en begrepen te worden, moet een kind voelen dat zijn gevoelens gezien, gehoord en begrepen zijn.
Waar een kind het meest behoefte aan heeft
Wist je dat kinderen fysieke behoeften hebben? Natuurlijk weet je dat! Vrijwel alle ouders, en mensen, begrijpen wel dat kinderen voedsel, kleding, warmte en een dak boven hun hoofd nodig hebben, uitgerust moeten zijn en regelmatig moeten bewegen. Kinderen hebben al deze dingen nodig om fysiek te kunnen overleven en gedijen.
De meeste mensen weten ook wel dat kinderen emotionele behoeften hebben. Kinderen hebben natuurlijk liefde nodig, maar het gaat nog verder dan dat. Als kind had je veel meer nodig van je ouders dan alleen liefde. Een van de dingen waar je het meest behoefte aan had, is iets wat ouders vaak over het hoofd zien: emotionele validatie.
Emotionele validatie
Emotionele validatie ontstaat op het moment dat je ouders zien wat je voelt, je gevoelens erkennen en begrijpen waarom je ze voelt. Net als bij volwassenen zijn gevoelens van kinderen de meest diepe en persoonlijke biologische uiting van wie ze zijn. Om gezien, gehoord en begrepen te worden, moet een kind voelen dat zijn gevoelens gezien, gehoord en begrepen zijn. Wat gebeurt er als een kind dit voelt? Dan groeit het op tot een persoon die gezien, gehoord en begrepen wordt. Je voelt je herkend en gekend. Je voelt je gevalideerd.
De pijnlijke gevolgen
Helaas is ook het tegengestelde waar. Als je ouders niet het emotionele bewustzijn of de emotionele vaardigheden hadden om te zien en te accepteren wat jij voelde, dan hebben ze mogelijk, soms buiten hun schuld om, gefaald om jou te valideren. En als volwassene heeft dit voor jou geresulteerd in het gevoel dat je niet gezien, gehoord en begrepen wordt. Je voelt je minder waard dan andere mensen. Ik noem dit emotionele verwaarlozing in de kindertijd.
Zo ziet emotionele invalidatie in een gezin eruit
Ouders kunnen op verschillende manieren de gevoelens van hun kind niet erkennen.
1. Er wordt niet volledig aan de emotionele behoeften van een kind voldaan
Veel mensen kunnen terugkijken op hun kindertijd en zich een moment herinneren dat hun ouders hun emoties erkenden. Maar dat betekent eigenlijk niet zoveel. Want om op te groeien met het gevoel gezien, gehoord en begrepen te worden, moet je genoeg emotioneel gevalideerd worden. Zelfs ouders met de beste bedoelingen kunnen hierin ‘falen’. Je ouders hielden misschien wel van je en deden hun best, maar hadden niet het emotionele bewustzijn of de vaardigheden om te voldoen aan jouw behoeften.
2. De emoties van een kind worden op een actieve manier niet erkend
Deze ouders begrepen totaal niet hoe emoties in het algemeen werken. Je ouders zagen jouw emoties als je eigen keuze, wat niet waar is, en veroordeelden ze als een vorm van slecht gedrag, wat ook niet waar is. Deze verkeerde visie op emoties van je ouders kan ervoor gezorgd hebben dat ze jouw emoties op allerlei manieren niet erkenden. Dit gaat verder dan niet voldoen aan jouw behoeften, dit is het toebrengen van emotionele schade.
10 Manieren waarop je emoties niet erkend werden als kind
Het niet erkennen van emoties door ouders, kan zich op allerlei manieren uiten. Hier zijn 10 duidelijke voorbeelden.
1. Je ouders deden alsof ze naar je luisterden, maar luisterden niet. Als dit maar vaak genoeg voorkomt in je kindertijd, leer je dat je het niet waard bent om gehoord te worden.
2. Je hebt leerproblemen of een andere uitdaging die niet wordt erkend. Dit leidt tot misverstanden en verkeerde beoordelingen van je sterke en zwakke kanten en kan jou ten onrechte het gevoel geven dat er iets mis met je is.
3. Je ouders gedragen zich alsof ze je vrienden zijn. Er zijn geen grenzen of consequenties die je nodig hebt om zelfdiscipline en structuur aan te brengen in je leven.
4. Je gevoelens worden genegeerd, alsof ze niet bestaan. Je leert dat je gevoelens er niet toe doen, dus je trekt een muur op om jezelf (en anderen) af te schermen van je gevoelens. Je groeit op zonder een goede verbinding met je gevoelens. Dit is de klassieke emotionele verwaarlozing in de kindertijd.
5. Er wordt niet voldaan aan je natuurlijke behoeften om gezien, gehoord en gevalideerd te worden. Dit leert jou dat je het niet waard bent om gezien en gehoord te worden en je voelt je minder waardevol dan andere mensen.
6. Er vindt een gebeurtenis in je familie of gezin plaats waarover nooit gepraat wordt. Het kan een grote of kleine gebeurtenis zijn: een scheiding, ziekte, of zelfs de dood van een ouder wordt niet besproken. Dit geeft jou het gevoel dat je helemaal alleen op de wereld bent en zorgt ervoor dat je niet de vaardigheden om jezelf te uiten ontwikkelt.
7. Je emotionele uitingen worden verdraaid en naar je hoofd geslingerd. Deze vorm van gaslighting leert jou dat je niet op jezelf kunt vertrouwen. Het kan er ook voor zorgen dat je je hele leven worstelt met enorme boosheid, die uiteindelijk op jezelf gericht is.
8. Je ouder gedraagt zich alsof jij de ouder bent. Als dit gebeurt, leer je te veel verantwoordelijkheid aan. Je groeit op met het idee dat je overmatig voor anderen moet zorgen en plaatst anderen boven jezelf.
9. Je krijgt de boodschap mee dat het niet goed is om behoeften te hebben. Hierdoor leer je dat het goed is om geen behoeften te hebben. Je vindt het moeilijk om om hulp te vragen of om hulp te ontvangen. Als je hulp nodig hebt, kan dat enorm kwetsbaar voelen.
10. Er wordt jou verteld dat je niet voelt wat je voelt, of niet mag voelen wat je voelt. Het is een vorm van emotionele gaslighting die jou leert om je gevoelens te verbergen, omdat ze tegen je gebruikt kunnen en zullen worden. Het ondermijnt ook je vaardigheid om op jezelf en je emoties te vertrouwen.
Herken je jezelf in de voorbeelden?
Mogelijk werd je als kind niet genoeg voorzien in je emotionele behoeften. Of misschien werden je gevoelens helemaal niet op waarde geschat. Beide zijn onderdeel van emotionele verwaarlozing in de kindertijd. Het is belangrijk dat je weet dat je hier een litteken door hebt opgelopen. De effecten hiervan zijn aanzienlijk en significant en gaan vaak niet vanzelf weg.
Maar ze kunnen wél weggaan. Met jouw bewustzijn, aandacht, interesse en toewijding kun je jouw waardevolle emoties terugeisen en naar hun boodschappen leren luisteren. Je kunt leren om jezelf te begrijpen, te vertrouwen en lief te hebben. Dat is het proces van jezelf valideren en het is nooit te laat om daarmee te beginnen. Dus begin.
Patronen van ongekende gevoelens doorbreken
Herken je een gemis in de emotionele opvoeding die je hebt gekregen? In Patronen van ongekende gevoelens doorbreken leer je jouw patronen te herkennen en te doorbreken. Je krijgt van Jonice Webb praktische tips en adviezen om dat wat zo zwaar op je drukt voor eens en voor altijd achter je te laten.
Lees verder over emotionele verwaarlozing:
Emotionele verwaarlozing in je jeugd: dit zijn de 5 soorten (herken jij ze?)
Emotionele verwaarlozing als kind: de 5 topkwaliteiten die jij noodgedwongen ontwikkelde
HSP & emotionele verwaarlozing: opgroeien in een emotioneel verwaarlozend gezin als hoogsensitief persoon
Jonice Webb is gepromoveerd in de klinische psychologie, was directeur van een aantal poliklinieken en voert inmiddels dertig jaar haar eigen psychotherapiepraktijk. Ze heeft zich gespecialiseerd in het werken met jongeren en relatietherapie.
