Emotionele verwaarlozing in je jeugd: zo kun je als volwassene veilig omgaan met je ouders (bescherm jezelf!)
Door Jonice Webb
Emotionele verwaarlozing in je jeugd kan als een donkere wolk boven al je relaties hangen. Zeker boven de relatie met je ouders. Jonice Webb, psycholoog en auteur van Patronen van ongekende gevoelens doorbreken, laat in dit artikel zien hoe je op een veilige manier met hen kunt omgaan. “Accepteer je basisbehoefte aan emotionele verbinding met je ouders en bescherm jezelf tegen teleurstelling en pijn.”
Op het moment dat je jouw ware gevoelens van teleurstelling of woede richting je ouders leert accepteren, kun je beginnen met het stellen van grenzen om jezelf te beschermen.
Teleurstelling of woede voelen
Emotioneel verwaarlozende ouders laten jou op emotioneel gebied in de steek bij je opvoeding. Bij de meeste mensen blijft die teleurstelling hun hele leven terugkomen. Opgroeien met een gebrek aan emotionele verbinding, validatie en connectie met je ouders beïnvloedt hoe jij je voelt als volwassene. Maar op het moment dat je jouw ware gevoelens van teleurstelling of woede richting je ouders leert accepteren, kun je beginnen met het stellen van grenzen om jezelf te beschermen.
Lees ook: Emotionele verwaarlozing in je jeugd: 10 signalen dat je emotioneel verdoofd bent
Een litteken voor het leven
Emotioneel verwaarlozende ouders (soms buiten hun schuld om) merken weinig van of reageren simpelweg niet genoeg op de emoties van hun kinderen. Zulke ouders kunnen de emoties van een kind in het algemeen negeren, die emoties zien als problematisch of ze als ongemakkelijk ervaren. Als je op deze manier bent opgegroeid, wil ik graag dat je weet dat het negeren van jouw gevoelens in je kindertijd een litteken achterlaat. Het bepaalt hoe jij je nu voelt als volwassene, welke keuzes je maakt en welk beeld je van jezelf hebt.
Een donkere wolk boven je relaties
Als het niet erkend wordt, kun je de emotionele verwaarlozing die jij in je kindertijd hebt ervaren, je hele leven met je meedragen. Het hangt dan als een donkere wolk boven al je relaties en voorkomt dat je betekenisvolle connecties aangaat en een kleurrijk leven leeft. Emotionele verwaarlozing houdt vooral één bepaalde relatie in zijn greep. Die relatie is de voorloper van al je andere relaties en ook de plek waar de donkere wolk zich gevormd heeft: de relatie met je ouders.
Lees ook: Wordt jouw relatie beïnvloed door emotionele verwaarlozing in je kindertijd?
Drie uitdagingen wanneer je emotioneel verwaarlozende ouders hebt
1. Je ouders hebben je te vaak op emotioneel gebied teleurgesteld. Dit maakt het lastig voor jou om ze volledig te vertrouwen en lief te hebben. Misschien heb je jezelf als kind de schuld gegeven om die teleurstelling te kunnen begrijpen. En als volwassene blijf je jezelf misschien de schuld geven van de negatieve gevoelens die je tegenover je ouders hebt.
2. Je ouders hebben je opgevoed en zouden jou het best moeten kennen, maar dat is niet zo. Ze hebben al die tijd geen aandacht geschonken aan je emoties: de meest persoonlijke uiting van wie jij bent. En dus hebben ze ook jouw talenten, behoeften, vaardigheden, kwetsbaarheden en voorkeuren niet gezien. Het is misschien pijnlijk, maar waarschijnlijk kennen ze jou niet echt op een diepe en betekenisvolle manier.
3. Als jij je realiseert dat je emotioneel verwaarloosd bent door je ouders, kan het lastig zijn om met ze om te gaan. Om de pijn te verzachten overtuig je jezelf er misschien van dat je hun liefde of goedkeuring niet meer nodig hebt.
Lees ook: De invloed van emotionele verwaarlozing in je kindertijd op de relatie met je ouders
Natuurlijke behoefte aan emotionele verbinding
We worden geboren met een intense behoefte aan emotionele verbinding met onze ouders. We willen hun aandacht, goedkeuring en begrip. En als er niet aan deze grote behoefte wordt voldaan, heb je een copingstrategie nodig om met deze diepe pijn om te gaan. Een pijn die veroorzaakt is door je ouders.
Ik heb gemerkt dat veel mensen die te maken hebben gehad met emotionele verwaarlozing deze behoefte bagatelliseren en soms zelfs denken dat ze hier helemaal los van staan. Dit is een natuurlijke en beschermende copingstrategie, vooral als er in je leven nooit in je behoeften is voorzien.
Zo kun jij jezelf beschermen in de relatie met je ouders
Het probleem: hoe hard jij ook probeert de pijn weg te duwen, hij weet altijd weer een weg naar boven te vinden. Stel je eens voor dat je een strandbal onder water probeert te houden. Hoe harder je hem onder water duwt, hoe krachtiger hij weer omhoog schiet. Dit is waarom je, in plaats van je menselijke behoefte aan emotionele verbinding te ontkennen, beter kunt accepteren dat je behoeften natuurlijk en echt zijn. Zo kun je er beter mee dealen, in plaats van dat ze met jou dealen. De volgende drie stappen beschermen jou en helpen jou in de relatie met je ouders.
1. Zie je emotionele behoeften niet langer als zwak. Weet je nog dat ik zei dat je behoefte aan emotionele verbinding en goedkeuring van je ouders een basisbehoefte van de mens is? Jij bent ook maar een mens! Je bent geen uitzondering en je kunt je eigen menselijkheid niet ontkennen. Dit is niet goed of slecht, het is gewoon wat het is.
2. Vergeet niet alle gevoelens die je ten opzichte van je ouders hebt te valideren. Je hebt je gevoelens nou eenmaal niet voor het uitkiezen. Het is de keuze van je lichaam om zich zo te voelen, niet van je hersenen. Dus mag je jezelf niet veroordelen voor de gevoelens die je hebt. Wat je wel kunt doen, is de gevoelens die je voor je ouders hebt erkennen en accepteren, welke het ook zijn.
3. Geef prioriteit aan jezelf en focus op zelfbescherming. Ik weet dat het ongemakkelijk voelt om jezelf te beschermen tegen je ouders. Maar in dit geval is het nodig. Hebben jouw ouders je expres gekwetst? Zijn ze vooral met zichzelf bezig en hebben ze weinig aandacht voor jouw behoeften? Of hebben ze weinig emotioneel bewustzijn waardoor jij steeds op emotioneel gebied teleurgesteld wordt? Dan is het belangrijk dat je jezelf leert te beschermen. En om dit te doen, moet je grenzen stellen.
Hoe je duidelijke grenzen kunt stellen (3 manieren)
1. Bepaal zelf hoeveel tijd jij met je ouders wilt doorbrengen. Je hebt het recht om Nee te zeggen als ze je uitnodigen, om het aantal bezoekjes of telefoontjes te verminderen of ze alleen op plekken te ontmoeten waar jij je prettig voelt. Je kunt luisteren naar jouw behoeften en kijken wat goed voelt voor jou. Neem de regie bij het maken van plannen om jezelf beter te beschermen. En als je je schuldig begint te voelen, herinner jezelf er dan aan dat dit komt doordat je iets nieuws probeert, niet omdat je iets verkeerd doet.
2. Koester een interne grens. Bedenk wat jij van jouw ouders verwacht en wat je van hen vraagt. Misschien kun je je verwachtingen wat bijstellen, vooral als het gaat om hun begrip en emotionele ondersteuning, zodat je niet teleurgesteld raakt. Misschien kun je overwegen om minder persoonlijke informatie te delen om je kwetsbaarheid te verkleinen en daarmee ook de kans om gekwetst te worden.
3. Overweeg met je ouders te praten over emotionele verwaarlozing in je kindertijd. Ik heb ervaren dat veel ouders die het goed bedoelen, maar waarbij de kennis en het bewustzijn ontbreken om op een emotionele manier op jou te reageren (ik noem ze ‘Bedoelen-Het-Goed-Maar-Zelf-Ook-Verwaarloosd’), vaak wel een poging doen om je te begrijpen. Maar in andere gevallen is dit misschien niet zo nuttig.
Jezelf geven wat je nodig hebt
Het is heel natuurlijk dat jij je prettig wilt voelen over de manier waarop je je ouders behandelt. Maar je moet ook je eigen welzijn in acht nemen. Neem de tijd om de emotionele verwaarlozing in je kindertijd te erkennen en de manier waarop het jou beïnvloedt. Accepteer je basisbehoefte aan emotionele verbinding en bescherm jezelf tegen teleurstelling en pijn.
Op het moment dat jij je meer emotioneel beschermd voelt en jij je natuurlijke gevoelens accepteert zoals ze zijn, kun je inzien dat je jezelf nu geeft wat je ouders je niet konden geven. En dan zal die oude bekende donkere wolk eindelijk wat zonlicht door beginnen te laten.
Patronen van ongekende gevoelens doorbreken
Wil je aan de slag gaan met emotionele wonden? Jonice Webb laat zien hoe je de patronen van gebrekkige beleving van emoties, emotionele afstand en onuitgesproken gevoelens kunt doorbreken. Al je relaties knappen ervan op; de relatie met je kinderen, je partner, je ouders, je familie en vooral ook die met jezelf!
Lees verder:
Emotionele verwaarlozing in je jeugd: hoe dit een schaduw werpt over jouw geluk (+ stappenplan hoe je weer levensvreugde ervaart)
Vijf sombere connecties tussen emotionele verwaarlozing en narcisme
Wanneer er geen ruimte was om te voelen: herkenning en heling van emotionele verwaarlozing
Jonice Webb is gepromoveerd in de klinische psychologie, was directeur van een aantal poliklinieken en voert inmiddels dertig jaar haar eigen psychotherapiepraktijk. Ze heeft zich gespecialiseerd in het werken met jongeren en relatietherapie.
