Emotionele verwaarlozing: dit is de impact van onuitgesproken familieregels
Door Jonice Webb
Elke familie heeft ze, maar niemand praat er ooit over: familieregels. Ze blijven per definitie onuitgesproken. Soms zijn ze positief en gezond, andere keren zijn ze giftig. Welke onuitgesproken familieregels bestaan er? Klinisch psycholoog Jonice Webb vertelt je erover in dit artikel.
Door deze boodschappen voel je je als volwassene diep en persoonlijk gebrekkig, alsof je niet op gelijke voet staat met alle anderen.
Onuitgesproken familieregels zijn krachtige boodschappen die zichzelf vanaf de kindertijd in de basis van je hersenen planten. Ze vormen een onbewuste onderdeel van hoe je leeft in de volwassen wereld. Ze liggen misschien zelfs wel verankerd in je gevoel van eigenwaarde en identiteit.
Als je je bewust wordt van deze krachtige onbewuste regels, kun je ze overschrijven. Je kunt er controle over nemen en ze tegengaan in plaats van ze je leven te laten bepalen.
32 onuitgesproken familieregels
Hieronder heb ik een aantal onuitgesproken familieregels voor je opgesomd. Bekijk de lijst en kijk of een of meer van die regels je aanspreekt. Welke herken je uit je eigen familie?
Elk van deze krachtige boodschappen richt een bepaald soort schade aan. Ze zorgen er stuk voor stuk voor dat je in je volwassen leven de verkeerde dingen doet.
Schrijf de boodschappen op die je bekend voorkomen. Dit zijn de boodschappen die door je hoofd gaan en je keuzes, emoties en leven tot op de dag van vandaag beïnvloeden.
Dit is de lijst:
- Het gezin komt op de eerste plaats.
- Iets willen is egoïstisch.
- Iets nodig hebben is egoïstisch.
- Emoties zijn een teken van zwakte.
- Behoeften zijn een teken van zwakte.
- Stel geen vragen.
- Je mag geen behoeften hebben.
- Niet praten.
- Negatieve emoties zijn schadelijk voor de mensen om je heen.
- Breng geen pijn naar dit huis.
- Doe altijd alsof alles in orde is, zelfs als dat niet zo is.
- Praat niet over iets wat veel voor je betekent.
- Verwijs niet naar iets negatiefs.
- Vechten en conflicten zijn niet toegestaan.
- Maak geen lawaai.
- Maak niemand van streek.
- Houd je problemen voor jezelf.
- Handel het zelf af.
- Praat niet over ongemakkelijke dingen.
- Stilte is slecht. Vul het altijd.
- Doe het niet beter dan je ouders.
- Overtref anderen in de familie niet.
- Wie het hardst schreeuwt, wint.
- Maak je vader of moeder niet boos.
- Vertrouw niemand buiten de familie.
- Bepaalde dingen moeten geheim worden gehouden voor iedereen buiten de familie.
- Doe alsof je ______ niet ziet.
- Je vrienden zullen je verraden. Je kunt alleen op je familie vertrouwen.
- Het kan geen kwaad om af en toe de waarheid te verdraaien.
- Leugentjes om bestwil zijn oké.
- Alle leugens zijn oké.
- Als we het niet erkennen, is het niet echt.
Emotionele verwaarlozing
Deze lijst valt uiteen in twee delen. De eerste set (nummer 1 t/m 18) zijn duidelijke boodschappen van emotionele verwaarlozing in de kindertijd. Ze sporen aan om jezelf op te offeren voor wat aanvoelt als het grotere geheel, namelijk: het welzijn van het gezin.
Je moet je behoeften en gevoelens voor jezelf houden, je mag geen problemen veroorzaken. Geen emoties delen, laat ze niet zien, eigenlijk mag je ze niet voelen, vooral niet als ze negatief zijn.
Door deze boodschappen voel je je als volwassene diep en persoonlijk gebrekkig, alsof je niet op gelijke voet staat met alle anderen. Als jij emotioneel verwaarloosd bent, zal je worstelen met een gebrek aan emotioneel bewustzijn en zelfbewustzijn. Je komt zelfkennis tekort en voelt diep vanbinnen dat je anders bent, in gebreke blijft en op jezelf aangewezen bent.
Op je tenen lopen
De tweede set boodschappen (nummer 19 t/m 32) hebben je bedreven gemaakt in het doen alsof, in het verdraaien of ontkennen van de werkelijkheid. Je loopt op je tenen in plaats van anderen uit te dagen.
Het gaat erom de familiegeheimen ten koste van alles te bewaren en niemand te vertrouwen die geen familie is. Deze boodschappen zorgen ervoor dat je beslissingen neemt waar je niet trots op bent, dat je je gezin voorrang geeft boven jezelf, zelfs als dat schadelijk is, en dat je problemen hebt met overmatige emotionele expressie.
Net als de eerste set boodschappen zorgt ook deze set ervoor dat je je verward, ongelukkig en slecht over jezelf voelt. Ze zorgen er allemaal voor dat je problemen krijgt met sociale en emotionele vaardigheden.
Onuitgesproken familieregels opheffen
Je kunt elke onuitgesproken familieregel opheffen met behulp van mijn vierstappenplan.
- Allereerst is het belangrijk om je bewust te worden van de regels die zich in je hoofd genesteld hebben. Ik raad je aan om de lijst bij de hand te houden en hem regelmatig te bekijken.
- Ten tweede: let goed op en merk wanneer een van deze regels tot je spreekt. Bewustwording is het halve werk. Daarna kun je – en dit is de derde stap – een tegengestelde, gezonde regel bedenken om de ongezonde regel tegen te gaan.
- De onuitgesproken familieregel ‘Negatieve emoties zijn schadelijk voor je omgeving’ wordt in dat geval: ‘Negatieve emoties zijn niet schadelijk voor de mensen om je heen, als je ze op een gezonde manier uit.’
- Tot slot moet je moeite gaan doen om de vaardigheden te leren die je in je kindertijd gemist hebt. Je emoties hebben een doel, zijn van grote waarde is hebben geldigheid. Je gevoelens zullen je leiden als je er maar naar begint te luisteren, ze gebruikt en beheert. Het is nooit te laat om die vaardigheden te leren.
Ben jij opgegroeid met een onuitgesproken familieregel die hier niet vermeld staat? Zo ja, deel hem dan met ons door hem hieronder in een reactie te plaatsen.
Ongekende gevoelens
Heb je hulp nodig bij het aanleren van emotionele vaardigheden en het opheffen van de krachtige boodschappen uit je kindertijd? Dan is 'Ongekende gevoelens' van Jonice Webb iets voor jou: zij beschrijft de tien kenmerken van emotionele verwaarlozing en stippelt de route naar heling uit.
Patronen van ongekende gevoelens doorbreken
Emotionele verwaarlozing beïnvloedt bovenmatig de verschillende relaties die je onderhoudt en misschien zelfs wel je huwelijk of je eigen ouderschap. Hoe je jezelf van deze invloed kunt bevrijden lees je in 'Patronen van ongekende gevoelens' van Jonice Webb.
Lees ook deze artikelen van Jonice Webb:
Emotionele verwaarlozing in je jeugd: dit zijn de 5 soorten (herken jij ze?)
Emotionele verwaarlozing van generatie op generatie: zo doorbreek je de keten! (3 Tips van een psycholoog)
Emotionele verwaarlozing als kind: de 5 kwaliteiten die jij noodgedwongen ontwikkelde
Jonice Webb is gepromoveerd in de klinische psychologie, was directeur van een aantal poliklinieken en voert inmiddels dertig jaar haar eigen psychotherapiepraktijk. Ze heeft zich gespecialiseerd in het werken met jongeren en relatietherapie.
Hier thuis bewaar je steeds de goede vrede. Ruzie maken kan niet!