Je partner zit schaamteloos te flirten met een ander terwijl jij ernaast zit, je moeder maakt kleinerende opmerkingen over alles wat je doet of je baas geeft je een-op-een complimenten terwijl hij je in het bijzijn van je collega’s volledig afvalt. Dit zijn allemaal voorbeelden van gaslighting. Maar wat houdt het gaslighteffect eigenlijk in?
Overal waar ‘hij’ staat kun je ook ‘zij’ lezen.
Wat houdt het gaslighteffect in?
Gaslighting is een vorm van mentale, narcistische mishandeling en manipulatie die heel moeilijk te herkennen is. Het gaslighteffect is het gevolg van een relatie tussen twee mensen: een gaslighter en een gaslightee. Hierbij moet de gaslighter gelijk krijgen om zijn zelfbeeld hoog te houden en zijn gevoel van controle te bewaren. De gaslightee laat haar beeld bepalen door deze gaslighter, omdat ze hem aanbidt en zijn goedkeuring zoekt.
Gaslighten is te vergelijken met een sluipende ziekte. Het speelt in op je diepste angsten, wensen en grootste zorgen. Als iemand die we vertrouwen of respecteren iets vol overtuiging vertelt, is het soms moeilijk dit niet te geloven. Wanneer we de gaslighter aanbidden, wordt het nog moeilijker om je eigen kijk op de werkelijkheid te behouden.
Verschillende soorten gaslighters
Er bestaan veel verschillende vormen van gaslighten. Hieronder vind je een aantal voorbeelden van vormen die gaslighten kan aannemen.
De betoverende gaslighter die een hele wereld voor je schept
De betoverende gaslighter vervormt de werkelijkheid en eist dat je meegaat in zijn vervormde kijk op dingen. Hij doet net alsof hij niets vreemds gedaan heeft. Vervolgens geeft hij jou het gevoel dat jij degene bent die onredelijk is omdat je zo van streek bent, ook al komt dit door iets wat hij heeft gedaan. Sommigen maken voortdurend gebruik van deze vorm van gaslighting. Anderen misschien af en toe, bijvoorbeeld na een ruzie.
De aardige-kerel-gaslighter: als je niet precies kunt aangeven wat er niet klopt
Een man die redelijk en goed over wil komen, maar tegelijkertijd niets uit de weg gaat om zijn zin te krijgen. Dat is hoe je de aardige-kerel-gaslighter kunt omschrijven. Op deze manier lijkt het bijvoorbeeld een hele tijd dat je gaslighter je respecteert, terwijl hij je het gevoel weet te geven dat je niet goed weet waar je het over hebt. Wanneer je een relatie met zo iemand hebt, kan het zijn dat je vaak verwarring voelt. Je voelt je afgewezen en niet gerespecteerd. Je kan daarentegen niet precies benoemen wat er niet klopt.
De intimidator die je pest, schuldgevoelens geeft en dingen achterhoudt
Waar de vorige soorten gaslighters soms moeilijk te herkennen zijn, is deze vorm van gaslighting duidelijk problematischer. De intimidator gaat tekeer, vertoont kleinerend gedrag, praat je schuldgevoelens aan of sluit je buiten. Ergens weet je dat je het helemaal niet prettig vindt dat je zo wordt behandeld, maar je hebt redenen waarom je dit gedrag tolereert. Een relatie met een intimidator kan, op zijn zachtst gezegd, een hele uitdaging zijn.
Wanneer je goed oplet, kan iedereen wel manipulerend gedrag vertonen. Kijk er daarom mee uit om iemand meteen als een gaslighter te bestempelen, maar pas goed op voor de alarmbellen in je hoofd. Als iets niet goed voelt, probeer dan te praten met je omgeving en met mensen die je vertrouwt.
Het gaslighteffect
Wil je meer in het onderwerp duiken om erachter te komen hoe je uit een situatie van manipulatie kunt komen? Dan is Het gaslighteffect van Robin Stern een goede start om grip te krijgen op je eigen leven en je grenzen te leren bewaken!
Lees ook deze artikelen:
Het gaslighteffect: hoe herken je mentale manipulatie in een relatie?
Waarom je in een narcistische relatie bleef al voelde het niet goed
Is een relatie met een narcist in de toekomst te voorkomen?
Robin Stern Ph.D. is psychoanalytica, docent, auteur en associate director van het Yale Center for Emotional Intelligence. Ze introduceerde het begrip gaslighting tien jaar geleden naar een film met Ingrid Bergman met dezelfde titel. Een begrip dat sindsdien niet meer weg te denken is.
Ik ben 10 jaar met een narcist getrouwd geweest. Dat wist ik toen niet en later kwam ik erachter. Veel over gelezen en veel meegemaakt met die gek. Een goede site op FB is scheiden van een narcist. Om je verhaal kwijt te kunnen.