Heb jij vaak het gevoel dat je er niet bij hoort, zelfs wanneer je bij familie of met vrienden bent?
Door Jonice Webb
Heb jij vaak het gevoel dat je er niet bij hoort, zelfs wanneer je bij familie of met vrienden bent? Je bent niet de enige volgens Jonice Webb, auteur van Ongekende gevoelens. “Sommige mensen voelen zich buitenstander, terwijl ze dat niet zijn. Het gevoel komt veel voor bij mensen die in hun jeugd emotioneel verwaarloosd zijn.”
Zich buitenstaander voelen is een terugkerend gevoel bij emotioneel verwaarloosde cliënten in mijn praktijk.
Emotionele verwaarlozing
Het gevoel dat je er niet bij hoort, is een van de belangrijkste kenmerken van iemand die tijdens de opvoeding emotioneel verwaarloosd is.
Het is zelfs de eerste vraag die ik stel in de vragenlijst over emotionele verwaarlozing in mijn boek Ongekende gevoelens. Deze test is bedoeld om emotionele verwaarlozing en de effecten ervan op iemands leven te identificeren.
Lees verder: Emotionele verwaarlozing: wat is het en hoe herken je het?
Ik hoor hier niet thuis
Zich buitenstaander voelen is een terugkerend gevoel bij emotioneel verwaarloosde cliënten in mijn praktijk. Ze krijgen dat gevoel in zowel grote als kleine groepen. Ze voelen de behoefte zich op een bepaalde manier te gedragen om geaccepteerd te worden. Het gevoel kan ook hun plezier en vermogen om te genieten ondermijnen. Dan verlaten ze het evenement of feestje voortijdig.
Veel van mijn cliënten beschreven het verlangen erbij te horen, wanneer ze om zich heen keken. Als ze anderen zagen lachen en praten, wensten ze voor zichzelf dat ze dat ook konden. Ze wilden weten waarom dat hun niet lukte. Wat de ervaring ook is, het kerngevoel is altijd krachtig: ik hoor hier niet thuis.
De meeste mensen die hieraan woorden gaven, komen dit overeen: ze zijn allemaal emotioneel verwaarloosd in hun kindertijd.
Weggestopte emoties
Emotionele verwaarlozing in de kindertijd is het resultaat van iets wat niet gebeurt in de opvoeding. Je gevoelens werden niet genoeg erkend of bevestigd. Het leeft onder de oppervlakte, maar de impact kan groot zijn. Je wordt je hele leven al achtervolgd door een subliminale boodschap: jouw gevoelens doen er niet, jij doet er niet toe.
Het was thuis niet veilig voor je emoties en daarom stopte je ze weg, diep en onopgemerkt in je binnenste, zodat je je ouders niet zou belasten. Dit overlevingsmechanisme deed precies wat het moest doen: het hielp je overleven. En dat is verbazingwekkend!
De emotiekraan
Op latere leeftijd is het echter een groot probleem geworden. Emoties moeten erkend en doorvoeld worden om een bevredigend leven te kunnen leiden. Als je je gevoelens verstikt, verstik je ook de mogelijkheid om je met anderen te verbinden. Alsof je de toegang tot de emotionele energie afsluit die in ons allen leeft, waardoor je het gevoel krijgt er buiten te staan.
Stel je voor dat je probeert te leven in een wereld waarin je je reukvermogen niet erkent. Iedereen heeft dit zintuig, maar je bent eraan gewend geraakt om je eigen zintuig te negeren. Wanneer mensen het hebben over de heerlijke geur van versgebakken kaneelbroodjes of de bloeiende bloemen in de lente, krijg je het gevoel dat je iets mist. Het goede nieuws is: je kunt nog steeds ruiken. Dat geldt ook voor je emotiekraan: die is dichtgedraaid, maar dat hoeft niet zo te blijven.
Emotionele verwaarlozing in je kindertijd kan worden overwonnen. Je emotiekraan kan weer open.
Lees ook: De zachte kracht van zelfcompassie: zo kun je omgaan met pijnlijke emoties
Vier manieren om dit gevoel te overwinnen
Dit zijn vier manieren waarop je het gevoel een buitenstaander te zijn kunt overwinnen.
1. Aandacht voor je gevoelens
Begin aandacht te besteden aan het gevoel binnen in je. Hoe zou je het omschrijven? Wanneer komt het opzetten? Hoe voelt het aan in je lichaam? Welke gedachten komen erbij op?
Als je het kunt opmerken en identificeren, is het gemakkelijker om er iets aan te doen. Houd er rekening mee dat dit gevoel voor jou heel echt aanvoelt, maar dat niet per se is hoe anderen je zien. Mensen om je heen zien je niet als iemand die er niet bij hoort.
Belangrijke mensen in je leven willen zich met jou verbinden. Onthoud dit voor elke keer dat je dit gevoel opmerkt.
2. Handel niet naar je gevoel
Doe het tegenoverstelde van wat het gevoel je zegt te doen. Zegt het je dat je je moet inhouden? Zegt het je dat jouw mening niet belangrijk is? Zegt het je dat je het evenement vroegtijdig moet verlaten?
Als je het eenmaal merkt welke macht het gevoel over je heeft, kun je beginnen je macht terug te nemen. Laat je horen! Ga naar dat event! Blijf langer dan je gepland had. Dit is hoe je bewust en opzettelijk het gevoel terzijde schuift.
3. Praat erover
Het is belangrijk over dit gevoel te praten met iemand die je vertrouwt. Praat openlijk over de emotionele verwaarlozing in je kindertijd en de gevoelens die dit oproept.
Hoewel emotionele verbondenheid eng kan zijn, helpt dat juist het gevoel te krijgen dat je erbij hoort. Je begint het dan als vanzelf te geloven. Als je op bijeenkomsten bent met die ander, vertel dan wat je nodig hebt en hoe diegene je kan steunen.
4. Verwerk wat je hebt meegemaakt
Begin de emotionele verwaarlozing uit je kindertijd het hoofd te bieden en pak de impact aan die het nu op je heeft.
Lees en leer over emotionele verwaarlozing en kom erachter hoe het eruitzag in je jeugd. Dit kan je enorm helpen om jezelf en je gevoelens beter te begrijpen. De eerste stap in het helen van je emotionele verwaarlozing is beginnen met het opmerken van alle gevoelens die je in je hebt.
De kracht van kwetsbaarheid
De sleutel tot emotionele verbinding is intimiteit en kwetsbaarheid: belangrijke vaardigheden die je niet voldoende hebt aangeleerd gekregen in je kindertijd. Deze dingen kun je leren. Uit je comfortzone stappen zal je enorm helpen.
Als je je geen buitenstaander wilt voelen, moet je aan de binnenkant gaan kijken. Doorvoel je gevoelens, dat is een goede manier om de grip van emotionele verwaarlozing te verminderen.
Emoties horen je gevoelens en fundament te verrijken, versterken en verdiepen. Als je jezelf toestaat om te voelen en je gevoelens respect en aandacht blijft geven, ben je op de goede weg, richting erbij horen en verbinding.
Ongekende gevoelens
Leren welke invloed emotionele verwaarlozing op jou heeft, is een belangrijke stap in de heling van deze wond, In ‘Ongekende gevoelens’ van Jonice Webb leer je de emotionele bagage vanuit je relatie met je ouders (en hun relatie met hun ouders) te herkennen en het patroon van ongekende emoties te doorbreken.
Lees ook deze artikelen van Jonice Webb:
- Was jij vroeger het onzichtbare kind? Zo kun je nu je ruimte innemen
- Een teken van emotionele verwaarlozing in je jeugd: je nergens thuisvoelen
- Omgaan met hevige emoties, zelfs op de zwaarste momenten
Jonice Webb is gepromoveerd in de klinische psychologie, was directeur van een aantal poliklinieken en voert inmiddels dertig jaar haar eigen psychotherapiepraktijk. Ze heeft zich gespecialiseerd in het werken met jongeren en relatietherapie.
