Bereid je voor op het hooikoortsseizoen: deze kruiden helpen je klachten te verminderen
Door Sandra Voetelink
Ben jij weer aan het niezen en loop je met dikke ogen rond? Het hooikoortsseizoen is een ramp voor velen. De els, hazelaar, berk en verschillende grassen zijn de grootste veroorzakers. Opgezwollen ogen, pijnlijke keel en een loopneus zijn de voornaamste klachten. Veel mensen hebben er last van en blijven liever binnen als de pollen van bomen of grassen vrijkomen. Wat ontzettend jammer is, maar misschien is er toch iets te doen waardoor jouw klachten verminderen. De natuur brengt, naast de klacht, namelijk ook een deel van de oplossing. Zoals de bloesem en het sap van de vlier, die samen met andere planten zorgen voor verlichting van hooikoortsklachten.
De vlier ter verlichting van hooikoortsklachten
De natuur heeft dus gelukkig veel geneeskrachtige planten die jou kunnen helpen met verlichting van hooikoortsklachten. De vlier of Sambucus nigra staat in mei, juni en juli in bloei. Dus wanneer je gaat wandelen, vooral op het platteland, pluk dan vooral wat bloesem van deze struik. Vlierbloesemlimonade is zo gemaakt, of je maakt er heerlijke thee van. De recepten vind je onderaan deze blog.
De Latijnse naam voor vlier, Sambucus, is afgeleid van het woord Sambuca wat driehoekige harp betekent, een instrument dat gemaakt is van vlierhout. Nigra betekent zwart en verwijst naar de zwarte bessen. Het is een struik die wel drie tot tien meter hoog kan worden. Hij staat graag half in de zon op een voedsel- en stikstofrijke grond. De bloemen bloeien van mei tot en met juli, afhankelijk van de weersomstandigheden. Na de bloei ontstaan er bessen die in het najaar rijp zijn.
De Sambucus nigra wordt ook wel ‘de medicijnkast van de plattelander’ genoemd. Ze heeft veel heilzame effecten en is breed inzetbaar. Hoofdzakelijk weerstandsverhogend, ontstekingsremmend, microbieel en koortswerend.
De mens en de plant
De plant vertelt veel over het type mens dat erbij past. De krachtige wortels van de vlier staan voor doorzettingsvermogen. De witte bloemen staan voor een verzachtende en harmoniserende werking op de longen. Het type mens dat bij de vlier past is een doorzetter, misschien wel iets te veel, waardoor de balans zoek raakt. Hij of zij wil graag controle hebben in zijn leven. Qua uiterlijk lijkt het vliertype kalm, maar innerlijk speelt er veel wat niet geuit wordt. Dit heeft invloed op de lever. Het is iemand die een ander wil overtuigen en graag een individualist is binnen een groep.
Geneeskrachtige werking
De Sambuca nigra is goed voor de bloedsomloop en werkt reinigend. De bessen beschermen de bloedvaten en verlagen de schade door te veel stress. Hij is geneeskrachtig bij bloedarmoede en voorjaarsmoeheid. Op de luchtwegen werkt hij ontstekingsremmend en is verzachtend bij verkoudheid en keelpijn. Hij helpt bij het ophoesten van slijm, droge hoest en bronchitis.
Werkt tevens op de spijsvertering, is krampwerend en samentrekkend voor de maag en darmen. Mentaal en emotioneel werkt hij kalmerend en verzachtend bij spanningen en onrust. Het bevordert de slaap en vooral de bessen verhogen de stressbestendigheid.
Voor het afweersysteem zijn de bloemen en bessen antimicrobieel (tegen bacteriën en schimmels). De bessen activeren de weerstand door cytokineproductie (cytokinen zijn boodschappers tussen de afweercellen. Ze geven de immuuncellen een extra zetje). Ze versterken de nierfunctie en elimineren gifstoffen en warmte. Ook te gebruiken als gorgeldrank bij keelpijn en mondspoeling bij aften en ontstoken tandvlees.
Sambuca nigra is weerstandsverhogend en versterkend. Het is zweet-afdrijvend en reguleert koorts, stimuleert het afweersysteem en is goed in te zetten bij hooikoorts.
Geneeskrachtige kruiden ter vermindering van hooikoorts
Hoe ontstaat hooikoorts?
Hooikoorts ontstaat deels door genetische aanleg, maar daarnaast hebben de omgevingsfactoren grote invloed. Langdurige stress of disbalans in de microbiota van de darmen, bijvoorbeeld door het gebruik van antibiotica op jonge leeftijd. Ook voeding heeft grote invloed. Chronische stress en verkeerde voeding kunnen de slijmvlies-barrière van het lichaam negatief beïnvloeden.
Het immuunsysteem van het lichaam reageert overactief, denkt dat er gevaar is en maakt histamine aan (histamine is een boodschapperstof die je bloedvaten verwijdt waardoor de witte bloedcellen de ontstekingsplek kunnen bereiken.) Wat er gebeurt, is dat de slijmvliezen opzwellen en meer slijm gaan produceren. Het gevolg is tranende ogen, een loopneus, pijnlijke keel en vermoeidheid. Het kost je lichaam namelijk heel veel energie, doordat het continu in staat van paraatheid is.
Wat kun je doen?
Het versterken van de slijmvliezen, de microbiota van je darmen en je afweersysteem is heel belangrijk. Hiervoor kun je vlier in combinatie met glidkruid, scuttelaria, heel goed preventief inzetten. Het beste is dan om ruim van tevoren te beginnen, bijvoorbeeld in november, het liefst minimaal 6 weken van tevoren.
Versterkend voor je slijmvliezen en algehele weerstand:
- Vlierbloesem: dagelijks gebruik van thee van vlierbloesem werkt preventief en helend.
- Glidkruid, scutellariae: zorgt ervoor dat er minder histamine wordt vrijgemaakt. Het werkt ook ontstekingsremmend. Voor scutellariae neem je supplementen.
- Jouw algehele weerstand verhoog je met echinacea. Het versterkt je immuunsysteem. Neem hiervoor de tinctuur.
- Brandnetel versterkt het immuunsysteem ter voorbereiding op het hooikoortsseizoen.
- Weegbree is herstellend voor het darmslijmvlies, ontstekingsremmend en heeft een slijmoplossende werking.
Verzachtend voor de ogen:
- Ogentroost: ogentroost vermindert slijmvliesontsteking en is ontstekingsremmend.
- Kamille: kamille kan de symptomen van hooikoorts verminderen. Kamille is heel goed te gebruiken als oogkompres tegen brandende en opgezwollen ogen. Maak voor een kompres kamillethee, laat de thee afkoelen en doop een watje in de thee. Leg dit op je oog. (Niet gebruiken wanneer je allergisch bent voor de composietenfamilie)
Leefstijl en voedingspatroon
Verhoog je weerstand en neem 2 tot 4 maanden voor het hooikoortsseizoen kruiden die helpen bij verlichting van hooikoortsklachten.
Daarnaast is het van belang dat je ook je leefstijl en voedingspatroon aanpast. Naast genetische aanleg is teveel stress één van de grootste oorzaken voor het tot uiting komen van de klachten.
- Leefstijl aanpassen, waaronder het vermijden van teveel stress.
- Voeding aanpassen, maak geen gebruik meer van melkproducten, suiker, tarwe en gluten.
- Verbeter de slijmvliezen van je darmen, dit kun je onder ander doen door het gebruik van (hoog gedoseerde) probiotica.
- Neem voedingssupplementen als aanvulling, vooral vitamine C en magnesium.
- Neem kruiden die jouw afweersysteem ondersteunen en helpen bij het verbeteren van je slijmvliesbarrière.
Contra-indicatie
Eet geen onrijpe bessen, dan is er kans op blauwzuurvergiftiging. Eenmaal verwarmd is dit gevaar weg. De wortels en de schors niet gebruiken. Het blad kan soms ook een gevoeligheid uitlokken.
Recepten
Je maakt gebruik van de bessen en de bloemen.
- Thee: je kan de verse bloemen gebruiken voor de thee.
Vlierbloesemthee kan je heel makkelijk zelf maken. Neem 4 bloemschermen en overgiet met (iets afgekoeld) gekookt water en laat dit ongeveer 5 minuten trekken.
- Bessensap: kun je gebruiken om het bloed te reinigen en bij de eerste tekenen van griep. (koop het bijvoorbeeld bij een natuurvoedingswinkel)
Ook te gebruiken bij ontsteking van het mondslijmvlies, zweertjes en keelpijn.
- Tinctuur: het standaardgebruik van tinctuur is 3 keer daags 15 druppels. Twijfel je en wil je specifiek advies? Ga dan naar een kruidengeneeskundige of fytotherapeut.
Vlierbessen limonade:
- 2 liter water
- 8 tot 10 vlierbloesem schermen
- 1 grote citroen (of 2 kleine) het liefst biologisch, anders goed afwassen
Het is heel simpel te maken. Je legt de bloesem en de gesneden citroenen in een grote schaal en laat het een dag staan. Daarna is het klaar om te drinken.
Geniet ervan en laat ons weten of het heeft geholpen met de verlichting van jouw hooikoortsklachten!
Bronnen:
Handboek kruidengeneeskunde, Anne McIntyre, 2010
Total Health opleidingen, kruidengeneeskunde, Chinherbs
De gezonde weg uit het doolhof van vermoeidheid
Wil je nog meer fijne voedingstips? Zoek je al tijden naar een oplossing voor je aanhoudende vermoeidheid? Dan biedt dit boek uitkomst! Anne Fleck legt uit waar je vermoeidheid vandaan kan komen én ze geeft handige tips hoe je weer meer energie kan krijgen.
Lees verder:
Heb je ook zo’n last van hooikoorts? Dit zijn de beste natuurlijke tips om de klachten te verminderen
5 geneeskrachtige kruidentheeën om je lichaam gezond te houden
Orthomoleculair therapeut: zo houd je je brein gezond, snel en fit
10 x onmisbare voedingsmiddelen voor een gezonde koelkastvoorraad
Constant moe? 7 gezonde alternatieven voor koffie als je energie kunt gebruiken
Sandra Voetelink (1970) is coach en wil mensen in hun kracht zetten. Het bewust maken van het zelfgenezend vermogen van hun lichaam staat centraal. Ze is ex-topsporter, heeft jarenlang sportles gegeven en coaching gericht op stressreductie aan kinderen en volwassenen. Een boek geschreven voor het onderwijs; 'Stressloos leren' en de laatste jaren heeft ze zich toegelegd op voeding en geneeskrachtige kruiden. Met haar blogs wil ze anderen inspireren om fit en gezond te blijven met kennis uit de natuur. Meer informatie vind je op haar website www.krachtvankruiden.nl
Goed artikel met waardevolle informatie. Melkproducten, suiker en gluten zijn echt grote boosdoeners. Maar ik mis hier de paardenbloem. Deze plant werkt heel goed tegen hooikoorts! Mijn kinderen drinken iedere dag een kopje thee met paardenbloem en brandnetel. En hebben eigenlijk geen last meer van hooikoorts! We letten ook op voeding en vermijden voeding met veel histamine. Het heeft alles ook invloed op het gedrag van kinderen.