Hoe ga je er mee om als je in de nacht gegrepen wordt door angst of doemgedachten?
Door Sheryl Paul
Angst en doemgedachten lijken ‘s nachts enger en hardnekkiger voor velen. Opeens word je klaarwakker en vliegen de zorgen je tussen je oren. Sheryl Paul, auteur van Nooit meer bang voor angst heeft hier soms ook last van en deelt hoe zij hiermee omgaat.
Je brein gelooft dat als het zich genoeg zorgen maakt, er dan geen slechte dingen meer gebeuren.
Een teken van mijn lichaam
Het is zaterdagavond. Ik voel iets verstrakken om mijn keel, om mijn ziel. Ik geef het niet meteen een naam, maar hou even vol dat ‘er niets aan de hand is’ en ik vergeet om even rustig adem te halen en de wijsheid van mijn lichaam te erkennen, de boodschap die verscholen zit in de subtielste symptomen. Het communicatiesysteem van het lichaam blijft me verbazen en ik ben even verbaasd door hoe gemakkelijk het is om het te negeren.
Na alle jaren waarin ik aan mezelf heb gewerkt, is het vreemd dat ik het teken van mijn lichaam niet genoeg aanhoor. Maar ik weet wel waarom. Ik weet dat iedereen is opgevoed in een niet verbonden cultuur, een cultuur waarin er veel meer waarde wordt gehecht aan het hoofd en het intellect dan aan tekenen van je lichaam. Ik neem het mezelf niet kwalijk, maar ik vraag me wel af hoe dit fenomeen tot stand is gekomen.
Mijn avondritueel
Voordat ik ga slapen, doe ik mijn avondritueel. Ik staar naar de appelboom in onze tuin, die majestueus en zeker staat, vol liefde en begeleiding. Ik kijk op naar de nachthemel, pikzwart met stralende, zilveren sterren. Ik houd mijn armen boven mijn hoofd en adem diep in, terwijl ik me voorstel dat het donker, de sterren en de boom mijn handen in gaan en langs mijn armen en borst omlaagglijden in mijn buik en zich langs mijn benen vestigen in mijn voeten. Een elixir van sterren. Een toverdrankje van appelbloesems die nog niet ontkiemen in de boom. Een kom gevuld met een heerlijke duisternis. Onzichtbare moeders staan om me heen, houden me vast en wiegen me in slaap.
Maar ergens tussen drie uur en half vier word ik wakker. Ik voel aan dat ik niet weer in slaap ga vallen, want een pulserende energie, een subtiele trilling, zorgt voor elektrische schokken in mijn lichaam. Ik stap stilletjes uit bed om mijn man niet wakker te maken en loop naar beneden. De kat groet me, een vertrouwd wezen van de nacht, en knippert met haar ogen naar haar menselijke moeder. Ze vraagt zich misschien af wat ze hier doet, tijdens haar heilige slaap.
Zorgen in de nacht
Opnieuw staar ik in het donker. Maar dit keer voel ik geen liefde. Een kleine rivier van zorgen dringt mijn systeem binnen, die vertrouwde intergenerationele gewoonte die is doorgegeven van moeder op dochter en zegt: ‘Als ik me genoeg zorgen maak, voorkom ik dat er slechte dingen gebeuren en als ik die zorgen loslaat en ervoor kies om te vertrouwen, daag ik het lot uit.’ Zo zien mijn zorgen van die nacht eruit:
Onze oudste zoon, onze jongste zoon, die gaan vliegen, o nee, schoolangst, sociale angst, eenzaamheid, vriendschap, wiskundestress, coronastress, verjaardagen die eraan komen, de een wordt twaalf, de ander zeventien, geen rituelen, krijg ik keelpijn?, heb ik corona?, mijn neus voelt raar… enzovoorts.
Het ding aan zulke zorgen die je ‘s nachts hebt, is dat ze zo echt aanvoelen. Natuurlijk voelen al je zorgen en opdringerige gedachten echt aan; dat is waarom ze zo lastig zijn om mee om te gaan. Maar ‘s nachts zijn ze overtuigender, voor mij tenminste, namelijk door de angstige gedachte: ‘Als dit me ‘s nachts dwarszit, dan komt die gedachte waarschijnlijk uit mijn onderbewustzijn, wat betekent dat er waarschijnlijk een kern van waarheid in zit. Misschien moet mijn zoon morgen niet gaan vliegen! Misschien is dit een voorgevoel dat er iets slechts gaat gebeuren!’
Zo kun je ermee omgaan
De meeste nachten lukt het me wel om mijn gedachten te stoppen en in een andere richting te sturen. In plaats van om toe te geven aan de gedachten, loop ik terug naar bed en laat ik mezelf in een andere ruimte vallen: de ruimte onder mijn gedachten en onder mijn gevoelens. De ruimte in mijn ziel met zoveel verbeelding, achter het roer van mijn innerlijke schip. Dit is wat ik mij voorstelde:
Ik stuurde mijn zorgen als bootjes de rivier op. Ik legde elke zorg op een boot van bladeren en stelde me voor dat het omringd werd door licht en de wijsheid van mijn voorouders die op de oever staan te zingen en dansen. Een uil schreeuwt en een partner schreeuwt terug. Mijn zorgen worden vastgehouden in het web van de natuur dat alleen maar werkt op vertrouwen. Een voor een zie ik mijn zorgen stroomafwaarts op de rivier gaan, waar ze worden begeleid tot ik weer in slaap val.
Misplaatste poging tot controle
Je zorgen maken is een misplaatste poging om de toekomst te beheersen. Je brein gelooft dat als het zich genoeg zorgen maakt, er dan geen slechte dingen meer gebeuren. Het is zo’n storing in je hoofd die echt aanvoelt omdat je er al honderd keer aan toe hebt gegeven, maar die is niet echt. De waarheid is dat je bijna geen controle hebt over het leven en al helemaal niet over de toekomst. Ik haat dit deel van het leven, maar als je veel van iemand houdt, staat er ook veel op het spel, want in de liefde bestaat nou eenmaal ook de kans op verlies. Maar dit is wel wat we onder controle proberen te houden en te beschermen: het feit dat je de mensen en wezens van wie je houdt, kunt verliezen. Naar mijn mening is dat nogal een gebrekkig plan. Maar het is niet anders.
Twee keuzes
Je hebt dus twee keuzes: of je kiest ervoor om je zorgen te maken en om te geloven dat juist die zorgen je geliefden veilig houden, of je stuurt je zorgen de rivier op en naar de sterren, om zo in te zien dat in je zorgen zich jouw liefde voor anderen en het leven bevindt. Pas als je die liefde doorgrondt, komen jouw tranen, dankbaarheid en geluk.
Verbeelding, gebeden, poëzie, dankbaarheid, de natuur. Dit zijn allemaal uitingen van liefde en één ding waar we zeker over kunnen zijn, is dat liefde sterker is dan angst. Ik kan ervoor kiezen om vast te houden aan mijn angst of aan mijn liefde. Ik kies liefde.
Geschreven door Sheryl Paul
Nooit meer bang voor angst
Angst is op hol geslagen gevoeligheid. Sheryl Paul neemt je mee naar de bron van je angsten en laat je compassie met jezelf voelen. In dit diepgaande en tegelijkertijd praktische boek geeft ze oefeningen bij acute angst en oefeningen die je helpen diepere lagen van angst te ontcijferen en te helen.
Lees verder:
Stel je voor dat je angst eigenlijk je intuïtie is die je vertelt dat er iets mis is?
Heb je last van paniekaanvallen? Dit is wat je er tegen kunt doen
Waarom jij ’s nachts wakker ligt: dit probeert jouw slaap je te vertellen
Angst en voeding: wat kan je doen om angst in je lijf te verminderen?
Sheryl Paul is psychotherapeut, opgeleid in Jungiaanse dieptepsychologie en heeft een master in counselling. Ze is geïnspireerd door o.a. Robert Johnson, Marion Woodman, Joseph Campbell en Carl Jung.
