In Nederland hebben maar weinig mensen echte geldproblemen. Zelden hoeven mensen zich zorgen te maken dat ze de hypotheek kunnen betalen of dat ze hun creditcard schulden niet kunnen bekostigen. Bovendien is de werkloosheid relatief laag en de sociale vangnetten stevig. Toch is geld voor velen een bron van zorgen en stress. De meesten zullen niet ontkennen dat ze liever meer geld zouden willen. Sommigen piekeren wel eens over hun financiële toekomst. Zullen ze wel comfortabel met pensioen kunnen? Kunnen ze hun kinderen wel ondersteunen tijdens hun studie? Kunnen ze met een beter betaalde baan dan wel in een mooi huis wonen? Er is een groot verschil tussen geldproblemen en geldzorgen.
Geldproblemen zijn urgent en vragen om een directe, praktische oplossing. De enige oplossing voor geldproblemen is meer verdienen of minder uitgeven.
Geldzorgen zoals die hierboven, zo zegt John Armstrong in zijn fascinerende boek “How to Worry Less About Money”, zijn minder eenvoudig op te lossen. Geldzorgen zeggen meer over de persoon die zich zorgen maakt dan over de problemen zelf. Geldzorgen hebben meer te maken met je persoonlijke relatie met geld dan over de hoeveelheid geld die je hebt. Om van je geldzorgen af te komen moet je daarom werken aan een gezondere relatie met geld. Simpelweg meer verdienen gaat daarbij niet helpen. Hoe je dat doet leer je in dit artikel.
De illusie die geld heet
Om een betere relatie met geld te krijgen moet je eerst beter begrijpen wat geld is, en wat het vooral niet is. Geld is in eerste instantie een middel om diensten en goederen te ruilen. Door de uitvinding van geld is het mogelijk om de waarde van bijvoorbeeld melk en een computer te vergelijken. We hoeven nu bijvoorbeeld niet meer de waarde een computer uit te drukken in honderd liter melk. We kunnen allebei de producten uitdrukken in een geldwaarde, waardoor ruilen veel eenvoudiger wordt.
Een tweede functie van geld is als oppotmiddel. Veel goederen verliezen hun waarde over tijd door slijtage of mode, maar een euro blijft altijd een euro. Zo kunnen mensen sparen en investeren voor de toekomst in de wetenschap dat hun vermogen over tijd gelijk blijft. Geld is dus een middel. Je ruilt je tijd en energie in voor geld, en met dat geld kan je dingen of ervaringen kopen die je leven comfortabel, leuk, en zinvol maken. Meer kan je er niet mee. Geld zelf zal je nooit gelukkig maken, hoe graag sommige mensen dat ook willen geloven.
Geldzorgen
Geldzorgen ontstaan wanneer mensen geld zien als een doel op zich. Geld krijgt een nieuwe, “geheime” betekenis, zoals John Armstrong het in zijn boek beschrijft. Geld wordt gezien als een bron van status, zekerheid, vrijheid, succes, of zelfs morele superioriteit (“ik ben rijker dan mijn buurman/collega/beste vriend, dus ik ben beter”). Maar geld alleen brengt geen van deze dingen. Het is maar één van de ingrediënten om deze dingen te bereiken. Net zo belangrijk is hoe je je geld uitgeeft, en hoe je het verdient. Vaak komen geldzorgen voort uit diepere, onderliggende zorgen: “Ik ben niet succesvol genoeg”. “Ik ben een slechte echtgenoot, ouder, of vriend”. “Ik verdien een leuker of zinvoller leven”.
Omdat veel mensen geld zien als een maatstaf van geluk en succes, denken ze vaak dat meer geld automatisch al hun zorgen zal oplossen. Dit is natuurlijk een illusie. Het gaat niet om hoe veel geld je hebt, maar hoe je ermee omgaat. Je instelling is veel belangrijker voor een gelukkige relatie met geld dan hoe veel je hebt. Om van je geldzorgen af te komen, moet je daarom beginnen bij jezelf.
Wat je geldzorgen zeggen over je persoonlijkheid
In zijn boek geeft John Armstrong een aantal sterke tips om van je geldzorgen af te komen. Het zijn echter geen tips die al je problemen over één dag ijs doen verdwijnen. Allereerst moet je goed bij jezelf te rade gaan welke onderliggende angsten en onzekerheden jouw geldzorgen veroorzaken. Een paar voorbeelden zijn:
Sociale status
Je maakt je zorgen dat je niet succesvol of beroemd genoeg bent. Je gelooft dat rijke mensen per definitie succesvol zijn, en dat jij daarom met meer geld automatisch ook succesvoller zult zijn. Je zult meer aanzien hebben, je vrienden zullen meer respect voor je hebben, en je zult op meer feestjes uitgenodigd worden.
Toekomstige problemen
Sommige mensen maken zich zorgen over de toekomst. Kunnen ze hun kinderen wel naar een goede school sturen? Kunnen ze tijdens hun pensioen wel comfortabel leven? Kunnen ze het volgend jaar veroorloven om een wereldreis te maken? Hoewel dit natuurlijk serieuze vragen zijn, maken sommige mensen zich er disproportioneel veel zorgen over.
Persoonlijke eigenschappen
Het kan ook zo zijn dat je je zorgen maakt dat je te lui, roekeloos, of slordig bent, en daarom altijd milde geldproblemen zal hebben. Je geldzorgen draaien om je eigen (zogenaamde) tekortkomingen. Een andere zorg kan zijn dat je vroeger de verkeerde studie of carrière hebt gekozen en daarom nooit rijk of succesvol kan zijn, of dat je bang bent dat je je ziel aan de duivel zou moeten verkopen om genoeg geld te verdienen (niet waar). Je eigen negatieve zelfbeeld staat in dit geval in de weg van een succesvol en gelukkig leven.
Het geheim van een gezonde relatie met geld
Elke relatie is er één van geven en nemen. Geld geeft je een bepaalde koopkracht, maar jij hebt de verantwoordelijkheid om op een wijze en creatieve manier met die koopkracht om te gaan. Geld kan je geen gelukkig leven geven, al kan je er wel bepaalde dingen en ervaringen mee bekostigen die bijdragen aan een gelukkig leven. Geld is niet de oorzaak van je problemen, en het kan daarom ook nooit de oplossing zijn.
Het gaat daarom niet om hoe veel geld je hebt, maar hoe veel waarde je met dat geld voor jezelf creëert.
Deze waarde is subjectief, en hangt volgens Armstrong af van je normen en waarden. Het is belangrijk dat je voor jezelf bepaalt wat belangrijk in het leven is, en waar je je geld aan uit wilt geven. Het is belangrijk dat je uitgaven altijd in lijn zijn met je normen en waarden.
Hoe creatief je met je middelen om gaat is ook een belangrijke factor. De meesten mensen hoeven niet in een huis van tien miljoen euro te wonen om zich thuis te voelen. De gevoelens die ons huis bij ons opwekt is veel belangrijker dan de objectieve eigenschappen zoals de oppervlakte en het aantal kamers. Het hoeft geen fortuin te kosten om een ‘thuis’ te creëren waar je je op je gemak voelt en waar je kinderen in een vertrouwde omgeving kunnen opgroeien. Je eigen creativiteit is daarin veel belangrijker.
Het is natuurlijk niet alleen belangrijk hoe je je geld uitgeeft, maar ook hoe je het geld verdient. De gemiddelde persoon brengt ongeveer een kwart van haar leven werkend door. Hoe je deze tijd doorbrengt bepaalt daarom voor een groot deel hoe gelukkig je bent. Zinvol werk doen is een voorwaarde voor een zinvol leven.
Een leven zonder geldzorgen
Hoe veel geld je hebt is niet belangrijk. Hoe je je geld uitgeeft en hoe je het verdient maakt veel meer uit (bijvoorbeeld door meer uit te geven aan ervaringen dan spullen). Zorg daarom dat je weet wat belangrijk is in je leven, en pas je uitgaven daarop aan. Op die manier val je ook minder snel voor slimme marketing trucjes. Je relatie met geld zal altijd een moeilijke zijn. Maar met de hulp van Armstrong’s tips zal deze relatie al een stuk gezonder worden. En een gezonde relatie met geld is de eerste stap naar een gelukkig leven.
