Hormoonverstoorders: wat veroorzaken ze en wat kun je er tegen doen?
Door Marjolein Dubbers
Hormoonverstorende stoffen kunnen een ravage veroorzaken in een vrouwenlichaam. Word niet bang maar bewust. Je kunt gelukkig zelf veel doen om dit te voorkomen. Speel al je troeven uit en wees ze gewoon te slim af!
Hormoonverstoorders zwerven overal om ons heen
Hormoonverstorende stoffen, in het Engels ook wel EDC’s of Endocrine Disruptors genoemd, zijn zware metalen of chemische stoffen gemaakt op basis van het oeroude aardolie. Aardolie bestaat uit miljoenen jaren oude resten van planten en dieren die in de aardbodem zijn verteerd tot olie. Dankzij alle uitvindingen van de chemische industrie bleek deze aardolie de basis te kunnen zijn van heel veel producten: van plastics tot kleding, van onkruidbestrijdingsmiddelen tot kinderspeelgoed en van tapijten tot cosmetica. De lijst producten gemaakt van aardolie is eindeloos.
Omdat de basisgrondstof dit oude natuurproduct is, worden deze chemische producten door ons lichaam nog steeds herkend. Een aantal hiervan lijkt op ons vrouwelijke hormoon oestrogeen. Ze worden daarom ook wel xeno-oestrogenen genoemd. Xeno betekent vreemd. En dat is nou net het probleem. Andere chemische stoffen verstoren je schildklierhormoon of het hormoon testosteron dat wij als vrouwen ook hebben.
Onderschat de hoeveelheid hormoonverstoorders om je heen niet
Dagelijks komen we allemaal in contact met deze hormoonverstoorders, jij ook. Men schat in dat er 100.000 verschillende chemische stoffen zijn, waarvan er zo’n 500 bekend staan als hormoonverstoorder. Ze zijn met name de laatste 50 jaar in ons leven gekomen en ieder jaar komen er weer nieuwe bij. De gemiddelde vrouw schijnt alleen al met haar verzorging en cosmetica dagelijks in contact te komen met 515 chemische stoffen! (1) Dat is nogal wat en dan hebben ze nog niet eens gekeken naar de stoffen die je met je voeding binnen krijgt.
De kans is groot dat jij iedere dag wel een portie op je bord hebt liggen. Alle niet-biologische producten bevatten resten van bestrijdingsmiddelen. Voeding uit blik bevat hormoonverstoorders. Ze zitten vaak in voedselverpakkingen en worden van daaruit overgedragen op de voeding. Ze zitten in niet-biologische vlees. In zuivel.
En zelfs in het overgrote deel van het koek- en snoepvak want veel zoetigheid in de supermarkt is gezoet met High Fructose Corn Syrup (HFCS ofwel maisstroop, glucosestroop/siroop, fructosestroop/siroop of glucose-fructosestroop/siroop), dat in veel gevallen kwik bevat: ook een hormoonverstoorder. Je kunt dus met je favoriete vulkoek ongemerkt een portie hormoonverstoorders naar binnen krijgen. Waarom is dit nou zo schadelijk voor vrouwen?
Het is schadelijk voor ons allemaal, maar ……
Laat ik voorop stellen dat een overdosis hormoonverstoorders voor iedereen en alles slecht is: voor planten, dieren, ongeboren kinderen, pasgeboren kinderen, mannen én vrouwen. Er is veel onderzoek gedaan naar deze hormoonverstoorders. Een aantal ervan is inmiddels verboden maar veel andere (nog) niet.
De meest voorkomende gevolgen zijn onvruchtbaarheid, overgewicht bij jonge kinderen, borstontwikkeling op jonge leeftijd, ook bij jongens, vroege puberteit bij meisjes, geboorteafwijkingen, vroeggeboortes en een groot scala aan vrouwelijke klachten, waaronder endometriose, PMS, vleesbomen en allerlei klachten die we over het algemeen plaatsen onder de noemer overgangsklachten: stemmingswisselingen, slaapproblemen, angstaanvallen, hoofdpijn, gespannen borsten, fybromyalgie, vocht vasthouden en schildklierproblemen.
Tot slot verhoogt blootstelling aan hormoonverstoorders ook het risico op allerlei hormonale kankers, waaronder borstkanker, eierstokkanker en prostaatkanker.
……… vrouwen trekken aan het kortste eind
Een groot deel van de hormoonverstoorders zijn xeno-oestrogenen. In een vrouwenlichaam is de balans tussen de twee hormonen oestrogenen en progesteron erg belangrijk. Eigenlijk is het meer een dans dan een balans omdat soms het ene hormoon sterker aanwezig is en soms het andere hormoon. Ze dansen als het ware harmonieus om elkaar heen. Dankzij de dans van deze hormonen heeft een vrouw, zolang ze haar maandelijkse cyclus nog heeft, iedere maand de mogelijkheid om zwanger te worden.
Als ze zwanger is zorgen met name deze twee hormonen na negen maanden voor een happy end. Deze precaire balans wordt verstoord door deze invasie van xeno-oestrogenen. Het is dan ook geen wonder dat zwanger worden, en de zwangerschap tot een goed einde brengen, verstoord wordt door hoge niveaus van xeno-oestrogenen. Het vrouwenlichaam raakt door al deze xeno-oestrogenen helemaal de weg kwijt.
Xeno-oestrogenen werken krachtiger dan je eigen lichaamsoestrogenen
Belangrijk om te weten is dat xeno-oestrogenen in je lichaam een krachtigere werking op je cellen hebben dan je lichaamseigen oestrogenen. Ze gedragen zich in je lichaam als oestrogenen maar dan een stuk agressiever, zou je kunnen zeggen. Ze zijn duidelijker aanwezig en laten zich niet zomaar wegsturen. Onder invloed van oestrogenen heb je in je puberteit je borsten en dijen gekregen. Celdeling is dan ook een eigenschap van oestrogenen. Dat is prima als het gebeurt zoals de natuur het heeft bedoeld. Maar als de mens eraan heeft zitten sleutelen is het niet raar dat er veel kankers worden gerelateerd aan een overdosis xeno-oestrogenen.
Uit onderzoek van borstweefsel bij borstkanker blijkt dan ook dat er hogere doses hormoonverstoorders werden gevonden dan in normaal borstweefsel. Vleesbomen, borstcystes, endometriose: het is allemaal weefsel dat opeens lijkt te besluiten om zich te gaan vermenigvuldigen. Dat moet ergens in je lichaam daarvoor een opdracht hebben gekregen.
Obesitas en diabetes waarschijnlijk mede gevolg van hormoonverstoorders
Xeno-oestrogenen zijn door je lichaam lastig af te voeren. Je lever moet dit belangrijke werk doen, maar als het daarvoor onvoldoende grondstoffen of energie heeft kan je lichaam in al haar wijsheid besluiten om ze ergens op te slaan waar ze het minste kwaad kunnen: in je vetcellen! Je lichaam slaat een overdosis xeno-oestrogenen op in je vetcellen en het kan daar tientallen jaren blijven zitten. Vaak is dit hardnekkig vet. Want als jij besluit om af te vallen maar je lever niet in staat blijkt te zijn om de xeno-oestrogenen die hierdoor vrij komen op een juiste wijze af te voeren, dan worden ze gewoon weer opnieuw opgeslagen in je vetcellen.
Als je dit weet is het niet verwonderlijk dat er door onderzoekers een relatie is geconstateerd tussen teveel hormoonverstoorders en overgewicht bij kinderen. Dit overgewicht komt niet alleen bij kinderen voor maar de laatste tientallen jaren net zo goed bij mannen en vrouwen. Ook diabetes is enorm toegenomen.
De sterke toename van obesitas en diabetes kan niet alleen worden toegeschreven aan verkeerde voeding en te weinig beweging. Een door Chem Trust gemaakte analyse (2) van ruim 240 wetenschappelijke studies laat zien dat de toename van obesitas en diabetes zeer waarschijnlijk mede veroorzaakt wordt door de dagelijkse blootstelling aan kleine hoeveelheden hormoonverstorende stoffen. Wat is klein?
Wat kan je zelf doen? Gelukkig heel veel!
Gelukkig heb je heel veel zelf in de hand. Enerzijds is het natuurlijk zaak ervoor te zorgen dat je ze zo weinig mogelijk binnen krijgt. Gebruik daarom 100% natuurlijke verzorgingsproducten en cosmetica. Denk ook aan je nagellak, deodorant en zonnebrandproducten. Vermijd tandpasta met fluoride. Eet zoveel mogelijk biologische producten. Vermijd producten die de binnenkant van een fabriek hebben gezien, dus kook en bak zelf met verse ingrediënten. Koop groenten of fruit verpakt in glas als nodig is, niet uit blik. Vermijd opwarmen van voeding in plastic. Maak je huis schoon zoals je oma het zou doen of kies ook hier voor 100% natuurlijke schoonmaakmiddelen. Als je dit doet ben je al een heel eind op de goede weg. 100% vermijden lukt toch niet en dat hoeft ook niet.
Je lichaam is prima in staat om een bepaald percentage hormoonverstoorders onschadelijk te maken en af te voeren. Je lever speelt hierbij een belangrijke rol, evenals je darmen en nieren. Eet minstens vijf ons groenten per dag, waarvan de helft groene groenten. Het liefst de helft hiervan onbewerkt, dus rauw. Heel goed om je lichaam te helpen ze af te voeren zijn broccoli, boerenkool, spruitjes en vooral broccolikiemen. Vers gemalen lijnzaad is ook top! Gebruik groene superfoods zoals spirulina, chlorella en marine fytoplankton om je te helpen ontgiften. Eet vooral ook volop vezels, maar als je vijf ons groenten en twee stuks fruit per dag eet zit dat wel snor!
Het energieke vrouwen voedingskompas
Een schat aan kennis en waardevolle tips, Het Energieke Vrouwen Voedingskompas is de ultieme gids voor elke vrouw om inzicht te krijgen in hoe hormonen werken en hoe je zo lang mogelijk vitaal en gezond blijft.
Lees ook deze artikelen:
Geen zin meer in zorgen? Dat komt door je hormonen!
Koffie ontvrienden; 10 redenen waarom je hormonen hier blij van worden
Vijf signalen dat je hormonen uit balans zijn (+ 5 tips)
De website van Marjolein Dubbers, energiekevrouwenacademie.nl, wordt jaarlijks door meer dan 2 miljoen bezoekers bezocht. Marjolein is food- en lifestylecoach en heeft een passie voor de gezondheid van vrouwen.
