HSP & kindertijd: waarom je als empaat zo blind kunt zijn voor narcisten
Door Wendy Gillissen
Juist als je hooggevoelig en intuïtief bent, is de kans groot dat je het slachtoffer van een narcist wordt. Hoe kan het dat jouw goede voelsprieten vaak niet de alarmsignalen oppikken? Het antwoord ligt in je kindertijd, zegt psycholoog Wendy Gillissen. “Wat de meeste kinderen doen, en vooral empaten, is een overlevingsstrategie ontwikkelen om de werkelijkheid niet te hoeven zien.”
Wanneer je uit de verwarring komt van het kind dat moest overleven, ben je meester geworden in het herkennen van manipulatieve communicatie, gaslighting en toxische relaties.
Opgroeien in een narcistisch gezin
Je zou denken: wanneer je als empaat geboren bent, kun je mensen die een persoonlijkheidsstoornis hebben (zoals narcisten) makkelijk herkennen en uit de weg gaan. Zeker als je een HSP-empaat bent, wat betekent dat je hoogsensitief en intuïtief bent. Maar vaak is dit juist niet het geval.
Wanneer je als empaat opgroeit in een gezin met een of meerdere narcisten, dan ontwikkel je overlevingsstrategieën. Het is namelijk voor een weerloos en kwetsbaar gevoelig kind heel erg moeilijk om op te groeien in een gezin met narcistisch misbruik. Het is natuurlijk voor iedereen moeilijk, maar helemaal voor iemand die alles voelt, ziet, doorheeft en intuïtief waarneemt.
Overlevingsstrategie: je derde oog afsluiten
Wat de meeste kinderen dus doen, en vooral empaten, is een overlevingsstrategie ontwikkelen om de werkelijkheid niet te hoeven zien. Soms sluiten ze hun derde oog helemaal af. Want wanneer je de (thuis)situatie werkelijk ziet, voel jij je zeer onveilig. Een ouder kijkt bijvoorbeeld met ogen van jaloezie of haat naar je of negeert je juist hardnekkig of mishandelt jou, je moeder, vader, broertje of zusje. Als empathisch kind kun je nog het meest last hebben van de kilte, de leegte, de narcistische woede en andere laagfrequente energieën, omdat je alles zo zuiver en sterk aanvoelt.
Vals beeld projecteren
De omgeving heeft vaak niet door dat er sprake is van narcistische mishandeling. Naar buiten toe wordt vaak het plaatje van het fantastische gezin geprojecteerd. De moeder die er altijd is om voor te lezen aan de kindjes. De vader die zo’n leuke docent op school is. Buren, familieleden en kennissen geloven vaak in een volkomen vals beeld van de realiteit.
Achter gesloten deuren is het een heel ander verhaal. Je wordt als schaduwkind, het genegeerde kind of het golden child (het lievelingetje van de narcistische ouder) opgevoed. Wat allemaal neerkomt op psychische en emotionele mishandeling. Soms is er ook sprake van fysieke mishandeling of seksueel misbruik.
Zo overleef je als kind
De werkelijkheid niet zien, je zintuigen afvlakken, meegaan in het sprookje van het leuke gezin – het kan voor een heel jong empathisch kind de enige manier zijn om te overleven. Je speelt het spelletje maar mee, want dan loop je de minste kans dat narcistische uitbarstingen van woede en andere bedreigingen op jou gericht worden. En je zintuigen zijn al overprikkeld door alle heftige energieën. Je bent al uitgeput door de leegte en de kilte die je bij je ouder(s) voelt…
Maar omdat je het bij een narcist nooit goed kunt doen, kom je als kind in een wel heel moeilijke situatie terecht. Als je straalt en in je kracht staat, dan word je genegeerd of omlaag gehaald. Maar als je het niet perfect doet, krijg je ook keiharde kritiek of kille afwijzing. Dus je zit in een soort cirkeltje: je bent gedoemd het verkeerd te doen in de ogen van de narcist. Dit is psychologisch gezien bijzonder zwaar en ermee leven kost heel veel energie. Je hebt namelijk geen uitweg. Wat je ook doet, het is nooit goed.
De weg naar heling
Als volwassen empaten komen we er soms pas laat achter dat het gezin waaruit we komen bijzonder disfunctioneel was. Het begrijpen van narcisme en narcistische mishandeling is een belangrijke stap op weg naar genezing. Het gaat erom dat je steeds meer de werkelijkheid gaat zien. Dat je gaat voelen wat je voelt en luistert naar wat je intuïtie te zeggen heeft. En dat je de signalen die je lijf jou geeft, hoort. Want dat heb je – als overlevingsstrategie – afgeleerd.
Het is een proces waarin je stap voor stap je lichaam, je emoties en je intuïtieve ingevingen steeds meer serieus neemt. En waarbij je de oppervlakkige versies van de werkelijkheid van anderen, die niet weten wat er achter de façade speelt, naast je neerlegt. Leer vertrouwen op je eigen zintuigen. Op je eigen verstand en je eigen waarheid.
Je stralende zelf zijn
Gelukkig zijn we als empaat uitgerust met het vermogen om helder te voelen wat echt is en wat niet. Wanneer iemands gedrag sympathiek overkomt maar niet zo voelt, is het zaak te gaan opletten. Als een ander niet congruent communiceert, is het heel belangrijk om je gevoelens serieus te nemen.
Het mooie van het lichaam is: het liegt nooit. Het fijne van onze intuïtie en gevoelens is dat ze de onderstroom van de communicatie oppikken. Niet de oppervlakkige façade die iemand met woorden neerzet.
Wanneer je uit de verwarring komt van het kind dat moest overleven, en dat kind geheeld hebt, ben je meester geworden in het herkennen van manipulatieve communicatie, gaslighting en toxische relaties. Dan kun jij je intuïtie en gevoeligheid volop voor je laten werken om een partner en vrienden te kiezen die écht bij jou passen. En ga je relaties aan vanuit de vreugde van herkenning van zielemaatjes en gelijkgestemden. Je bent bewust en zonder angst je stralende zelf!
Patronen van ongekende gevoelens doorbreken
Herken je een gemis in de emotionele opvoeding die je hebt gekregen? In Patronen van ongekende gevoelens doorbreken leer je jouw patronen te herkennen en te doorbreken. Je krijgt van Jonice Webb praktische tips en adviezen om dat wat zo zwaar op je drukt voor eens en voor altijd achter je te laten.
Lees verder:
Opgroeien bij narcistische ouders: dit doet het met jou als kind (én als volwassene)
6 tekenen van emotionele verwaarlozing in de kindertijd bij je partner of een vriend
Moederwond: welk type moeder heb jij? (En wat betekent dit voor de relatie met haar?)
De vaderwond (11 kenmerken): zo kun je het trauma van een emotioneel of fysiek afwezige vader helen
drs. Wendy Gillissen is psychologe, regressie-en reïncarnatietherapeute en auteur van de in de VS bekroonde spirituele avonturenroman ''De Vloek van de Tahiéra''. Het vervolg, ''De Zoektocht naar Tzanáta'' is in 2020 verschenen. Momenteel voltooit zij deel 3, ''Het Verloren Land''. Daarnaast schrijft zij een boek over entiteiten en niet-eigen energieën. Wendy blogt o.a. over spiritualiteit, reïncarnatie en narcisme. Veel hooggevoelige en creatieve mensen, en beginnend therapeuten vinden de weg naar haar praktijk. In haar vrije tijd speelt ze Keltische harp.
Wat gaan de poorten van onwetendheid, ongekendheid enz. opeens open! Het ene boek na het andere werpen opeens een geheel nieuw licht op mijn geleefde leven. Herkenning, herkenning, herkenning...... nu, aan het eind van mijn leven kunnen de inzichten niet veel meer corrigeren. Het leven is geleefd, maar ooh..... wat zou ik om wat ik nu opeens besef en begrijp, het graag over willen doen.