Er zijn een paar prachtige uitspraken over mindfulness. Mindfulness helpt je omgaan met emoties en gedachten. Sylvia Boorstein, auteur en leraar, noemt het ‘wakkere aandacht voor wat er innerlijk en in de buitenwereld gebeurt, zodat we er met wijsheid op kunnen reageren.’ De Vietnamese zenleraar en dichter Thich Nhat Hanh zegt:
‘Mindfulness is voor mij de energie die ons helpt om er voor honderd procent te zijn; de energie van onze ware aanwezigheid.’
Mindfulness en meditatie
Een van de belangrijkste verdiensten van mindfulness is; het helpt ons omgaan met moeilijke emoties. Het geeft ons de mogelijkheid om de ruimte te vinden tussen een problematische gebeurtenis en onze gebruikelijke geconditioneerde reactie erop, en om die pauze te gebruiken om onszelf te hernemen en onze reactie te veranderen. En het maakt heel inzichtelijk dat we kunnen leren betere keuzes te maken.
Tijdens het mediteren kijken naar je emoties verscherpt ons vermogen om een impuls meteen te herkennen en niet pas als het te laat is. We kunnen er dan een evenwichtiger relatie mee ontwikkelen, in plaats van ons erdoor te laten overweldigen. We leren veel in die uitgebalanceerde, observerende modus die mindfulness teweegbrengt.
We merken gaandeweg, dat we altijd even een momentje rust kunnen nemen – om onszelf te centreren in ons lichaam, te onderkennen wat we voelen, onze gebruikelijke reacties aan te wijzen (hoe het oplaait als we gefrustreerd zijn of hoe we stilletjes gaan mokken als we voelen dat er kritiek op ons is) en misschien te besluiten om eens totaal anders te reageren.
Mindful omgaan met emoties en gedachten in 4 stappen
1. Erkennen wat je voelt
Je komt er niet achter hoe je omgaat met een emotie totdat je erkent wat je voelt en ervaart.
2. Acceptatie
Je hebt de neiging om je te verzetten tegen bepaalde gevoelens, of ze te ontkennen. Vooral als ze onplezierig zijn. Maar in meditatie sta je open voor elke opkomende emotie. Wanneer je woede ervaart, gebruik je die. Verwijt jezelf niet dat je een nare emotie omhoog komt; herinner je jezelf eraan dat emoties omkomen, of je er nu om vraagt of niet. Je hebt niet de macht om zelf te bepalen dat je genoeg hebt geleden, dat je geen verdriet meer wilt voelen.
3. Omgaan met emoties: het onderzoek
In plaats van ervoor weg te lopen, ga je er dichter naartoe, observeer je het met onpartijdige interesse. Om dat te kunnen moet je eerst even een momentje van rust nemen. Niet alleen om af te zien van je gebruikelijke reactie, maar ook om jezelf los te maken van het gevoel dat erdoor wordt opgeroepen. Wanneer je overspoeld wordt door een sterke emotie, fixeer je gewoonlijk op de prikkel of het doelwit.
Je denkt bijvoorbeeld: Ik ben zo kwaad op die-en-die dat ik iedereen ga vertellen wat hij heeft gedaan en ik ga hem kapot maken, in plaats van de emotie eerst nader te bekijken. Als je niet probeert te ontkomen aan een negatieve situatie of erin zwelgen, kan je er een nieuwe vorm van intelligentie op loslaten. In plaats van op die oude uitgekauwde manier te reageren. Vaak is het geen kwestie van problemen oplossen, maar een probleem lost soms vanzelf op als je er anders mee omgaat.
4. Omgaan met emoties: identificeer je er niet mee
De gêne of teleurstelling die je vandaag voelt, is niet je curriculum vitae, niet het laatste woord over wie je bent en wie je gaat worden. In plaats van een tijdelijke staat te verwarren met je gehele zelf, ga je inzien dat je emoties opkomen, even blijven en dan weer verdwijnen. Je voelt nu wat angst en dan weer niet. Je verzet je nu, en straks weer niet. De vier stappen in mindful omgaan met een emotie – erkenning, acceptatie, onderzoek en niet identificeren – kunnen ook worden toegepast op je gedachten.
We hebben de neiging om onszelf te identificeren met onze gedachten. Als we wat melancholiek zijn en veel verdrietige gedachten hebben, noemen we onszelf een bedroefd mens. Maar als we ons telefoonbotje stoten, zeggen we meestal niet tegen onszelf dat we een pijnlijke elleboog zijn. We zijn eraan gewend te denken dat we onze gedachten zijn. We vergeten, of hebben nooit gemerkt, dat er een aspect van onze geest is dat waarneemt hoe deze gedachten opkomen en weer verdwijnen. De bedoeling van mindfulness is, dat we in contact komen met die vaardigheid van waarnemen.
Beoefenen van mindfulness
Het beoefenen van mindfulness is niet bedoeld om denken te elimineren, maar eerder om ons te helpen te beseffen wat we denken wanneer we denken, gewoon zoals we willen weten wat we voelen wanneer we iets voelen. Mindfulness laat ons onze gedachten bekijken, hoe één gedachte leidt naar een andere, laat ons mee beslissen als we ertoe neigen een verkeerd pad in te slaan, stelt ons in staat van richting veranderen.
Mindfulness laat ons zien dat we veel meer zijn dan een angstige of jaloerse of boze gedachte. Dat we mindful kunnen omgaan met emoties en gedachten. We kunnen rusten in het gewaar zijn van de gedachten, in het mededogen dat we uitbreiden naar onszelf als een gedachte ons ongemakkelijk maakt, en in het evenwicht en het goede gevoel dat we oproepen als we besluiten of en hoe we handelen naar aanleiding van die gedachte.
*Fragment uit: Werkelijk gelukkig door de kracht van meditatie – een programma voor 28 dagen van Sharon Salzberg
Boekentip van Inspirerend leven: Het wonder van mindfulness van Thich Nhat Hanh
Ben je benieuwd wat mindfulness nog meer voor jou kan betekenen en zou je er dieper op in willen gaan? Dan is Het wonder van mindfulness van Thich Nhat Hanh een aanrader. Bestel jouw exemplaar bij onze webshop Boekenwereld.com.
