Al duizenden jaren wordt kurkuma, ook wel geelwortel of koenjit genoemd, gebruikt als medicijn in de Ayurveda en oude Chinese geneeskunde. Tegenwoordig doet het AMC zelfs onderzoek met kurkuma. “Laat voeding je medicijn zijn” geldt zeker voor kurkuma. Hoe gebruik je het op de beste manier?
Wat is kurkuma?
Kurkuma (curcuma longa) is de wortel van een plant die behoort tot de familie van de gember. Kurkuma is bij ons minder bekend dan gember, maar misschien nog wel veel geneeskrachtiger! Waarschijnlijk heb je kurkuma al wel eens geproefd, want het is altijd onderdeel van kerrie: de oranje/gele kleur van kerrie komt van kurkuma. Kurkuma wordt dan ook gebruikt als krachtige kleurstof. E-100 is kurkuma; niet alle E-nummers zijn dus schadelijk.
Curcumine is de werkzame stof
De belangrijkste werkzame, helende, stof in kurkuma is curcumine. Dit is het stofje dat ontstekingsremmend werkt, een sterke antioxidant is, antibacterieel is en giftig lijkt te zijn voor tumorcellen. Er zijn duizenden onderzoeken gedaan naar curcumine en de helende werking ervan op ons lichaam (inclusief onze hersenen) lijkt eindeloos. Inmiddels zijn er al meer dan 600 preventieve en therapeutische toepassingen beschreven in allerlei onderzoeken. In deze onderzoeken wordt niet het (keuken)kruid gebruikt zoals wij het kennen. Slechts een zeer gering deel van kurkuma bestaat uit curcumine en kurkuma zullen we niet in grote hoeveelheden eten. Voor de echt genezende werking worden krachtige supplementen ingezet. Wat niet wil zeggen dat het kruid niet werkzaam is als we het regelmatig in onze gerechten verwerken.
Kurkuma als medicijn
Ik kwam onderstaand plaatje tegen dat nog niet eens alle ziektes en kwalen opnoemt waar kurkuma mogelijk een positief effect op zou kunnen hebben: 
De belangrijkste eigenschap is waarschijnlijk dat het een krachtige ontstekingsremmer is. Chronische, verborgen ontstekingen liggen aan de basis van bijna alle chronische ziektes zoals hierboven genoemd worden. Om er een paar wat nader toe te lichten:
Kurkuma en kanker
In het AMC vindt onderzoek plaats naar de helende werking van curcumine bij kanker. Op de site van het Nederlands Fonds tegen Kanker (NFtK) valt te lezen: “Curcumine remt alle kenmerken van kanker zonder daarbij gezond weefsels aan te tasten en is daarmee een zeer bijzondere stof voor de behandeling van kanker.” En ook “Inmiddels is in meer dan 1000 wetenschappelijke studies aangetoond dat het tegen kanker werkt.” Professor doctor Caspar van Eijk, deskundige op het gebied van alvleesklierkanker, deed begin dit jaar in de Telegraaf de uitspraak dat chemotherapie nauwelijks effect heeft op alvleesklierkanker maar kurkuma wel. Hij adviseert zijn patiënten om dagelijks geelwortel in het eten te verwerken. Meer over dit interview kan je hier lezen.
Kurkuma en (pre-)diabetes
In het vakblad Diabetes Care verscheen een publicatie van een onderzoek rondom het gebruik van curcumine-extract bij pre-diabetes. De ene helft van de groep (237 deelnemers) kreeg dagelijks enkele capules met curcumine, de tweede helft kreeg een placebo. Na negen maanden had niemand in de curcumine-groep diabetes, terwijl in de placebogroep 19 personen (16%) wel diabetes hadden ontwikkeld. De curcumine-groep had onder andere betere bloedglucosespiegels, minder insulineresistentie, gezondere alvleeskliercellen die insuline moeten produceren en bovendien waren de deelnemers gemiddeld 6 kilo afgevallen. Allemaal resultaten waar de meeste mensen mét diabetes ook erg blij mee zouden zijn.
Alzheimer; diabetes 3?
Alzheimer wordt tegenwoordig ook wel diabetes 3 genoemd. Als je diabetes ziet als het gevolg van chronische ontstekingen in het lichaam, wat steeds duidelijker lijkt te worden, dan is Alzheimer het uiteindelijke gevolg van deze chronische ontstekingen op de hersenen. Verminder de chronische ontstekingen in je lichaam en je hersenen blijven ook gezond; ze zijn per slot van rekening ook een deel van je lichaam. Geen wonder dus dat alles wat werkt tegen diabetes, ook goed is tegen Alzheimer. Een tweede verklaring voor de preventieve werking van kurkuma bij Alzheimer is dat curcumine zich bindt met giftige, zware metalen zoals cyanide, cadmium en lood in het lichaam, waardoor het lichaam ze kan uitscheiden, zodat ze geen schade in de hersenen kunnen aanbrengen.
Overige aandoeningen
Omdat kurkuma ook werkt als een natuurlijke pijnstiller kan het goed worden ingezet bij artritis en reuma, ziektes waarvan steeds duidelijker wordt dat ze ook het gevolg zijn van ontstekingen in het lichaam. Uit onderzoek bij ouderen bleek dat curcumine-supplementen een snelle verbetering lieten zien van het concentratievermogen en werkgeheugen. Net als gember werkt kurkuma heel goed bij spijsverteringsproblemen en beschermt het de gezondheid van je lever. Kurkuma wordt ook ingezet bij huidproblemen zoals psoriasis en blijkt effectief te zijn bij de behandeling van ernstige depressies; het heeft namelijk een stimulerend effect op je feelgood hormonen, serotonine en dopamine. Enfin, zo kan ik nog wel even doorgaan, de lijst is eindeloos lang. Maar hoe gebruik je het nou gewoon in je keuken? (Zou je het in geconcentreerde vorm willen gebruiken, overleg dan altijd met een deskundige.)
In de keuken
Je kunt het kopen als worteltje, net als gember, of als poeder. Het smaakt licht peperig en wat bitter. Curcumine is slecht opneembaar voor het lichaam, daarom wordt aanbevolen om het altijd samen met vers gemalen zwarte peper en wat olie te gebruiken. Dit verbetert de opname aanzienlijk. Roer bijvoorbeeld wat peper en kurkumapoeder door een goede olijfolie, voeg wat sinaasappelsap toe en je hebt een heerlijke dressing. Overal waar je kerrie in gebruikt kan je extra kurkuma toevoegen, want de hoeveelheid kurkuma in kerrie is vaak beperkt. Denk hierbij vooral ook aan een omelet of eiersalade. Pompoen en kurkuma gaan prima samen. Bloemkool met kurkuma vind ik een fantastische combinatie, mede omdat dat flauwe beige van de bloemkool er een prachtig gele kleur van krijgt. Hierbij mijn favoriete curry recept met zoete aardappel en bloemkool.
Boekentip: Wil je meer handige tips voor je gezondheid?
Eet meer energie is de ultieme gids voor voor iedereen die op zoek is naar meer energie om een vrolijk en vitaal leven te leiden.
Meer lezen? Bestel nu Eet meer energie bij onze webshop Boekenwereld.com met gratis verzending.
*Gebruik je medicijnen? Raadpleeg dan bij een arts voor het gebruik van Kurkuma.
De website van Marjolein Dubbers, energiekevrouwenacademie.nl, wordt jaarlijks door meer dan 2 miljoen bezoekers bezocht. Marjolein is food- en lifestylecoach en heeft een passie voor de gezondheid van vrouwen.
Ik gebruik zelf kunjit en gember.in mijn eten.maakt een warme drank kunjit gembet citroen en honing.
ik woon in de Filippijnen en ik ben verbaasd over de kruiden en huis, tuin en keukenmiddelen die ze hier gebruiken en die nog werken ook. Virgin Coconut oil, ook zo'n krachtig multipurpose geneesmiddel, Ik gebruik hier nog amper reguliere medicijnen, ik volg gewoon de locale kruiden en drankjes. Die overigens ook gewoon door artsen worden aanbevolen.
Tot mijn grote vreugde heb ik vorig jaar een product ontdekt dat waarmee wetenschappelijk bewezen is dat als je kurkuma combineert met 4 andere kruiden in de juiste verhouding, je een 8x beter resultaat krijgt :-) De resultaten zijn echt verbluffend, happy mee
Beste sjoukje. Welke 4 andere kruiden meng je met kurkuma. Ik zou het fijn vinden als je dit kan geven. Ik wil nl kurkuma vaker gebruiken maar ik weet niet zo goed hoe dat moet.
Beste Sjoukje, Ik ben ook wel heel erg benieuwd welke 4 andere kruiden dat zijn.
Zelf neem ik dagelijks een capsule kurkuma met peper. En ik roer dagelijks door het eten een theelepeltje met kurkumapoeder. Door bv de jus( geeft ook een lekkere smaak)
Wij gebruiken het ook in de keuken samen met zwarte peper, maar de hoeveelheid is nog duister....is een theelepeltje, zoals Hilde schrijft genoeg voor 2 personen? Ik heb last van div.ziektes en mijn man heeft psoriasis dus willen we wel genoeg nemen....
Ik kook het ook wel eens in water als thee met gember. Evt met wat aloë vera.
Ik neem curcumine capsules. Deze zijn sterk geconcentreerd en hebben ze o.a. bij Etos.
Ben 82 jaar en ik begin elke dag met mijn'gouden drankje.' Heet water, cocosolie, kurkuma, kaneel, zwarte peper, citroen, geraspte gember en een scheutje ahornsiroop. Daarna 3 eetlepels magere kwark en over de dag 3 flinke tenen rauwe knoflook. Ik ga nog wekelijks naar yoga, en als vrijwilliger loop ik driemaal in de week achter een rolstoel met een oude (haha) dame door het bos. En in dat bos laat ik me prikken door de brandnetel. Wellicht een tip voor mensen met artrose. Ben nu al ruim 20 jaar pijnvrij van artrose in beide duimen en linkerschouder. Elke prik ervaar ik als een geschenk van de natuur.