Moederwond: waarom een emotioneel afwezige moeder haar kind niet kon geven wat het nodig had
Door Jasmin Lee Cori
Een moeder die emotioneel afwezig is, kan veel pijn brengen in het leven van haar kind, ook al is ze op andere manieren ontzettend plezierig. En een moeder die emotioneel verwaarloost, schiet nog veel meer tekort. In dit artikel kijkt Jasmin Lee Cori (auteur van De emotioneel afwezige moeder) naar beiden. Je leest de veelvoorkomende redenen waarom een moeder niet actief aanwezig is en waarom ze je niet kon geven wat je nodig had.
Het is pijnlijk om te zien hoe afstandelijk een moeder kan zijn, maar haar duidelijk in beeld hebben is een stap vooruit in het herstelproces.
Het ligt niet aan jou als kind
Jonge kinderen hebben niet het perspectief om alle externe factoren te begrijpen die het gedrag van mensen beïnvloeden. Ze gaan er abusievelijk van uit dat wanneer anderen hen pijn doen of verlaten, dit gebeurt vanwege iets wat zij hebben gedaan. Ze concluderen daaruit dat ze slecht of niet lief zijn. Dat gevoel dat ze iets niet goed doen is niet altijd bewust, maar op een bepaald niveau is het er meestal wel.
Het gevoel dat je niet belangrijk bent voor je moeder is als een leemte in jezelf. Meestal wordt dit ervaren als een leemte in het hart. Dat is de ruimte waar zij had moeten zijn.
Waarom emotioneel afwezige moeders niet kunnen geven wat hun kind nodig had
In mijn therapeutische praktijk werk ik met volwassenen die te weinig ouderschap hebben gekregen, en daar hoor ik hartverscheurende verhalen over ouders die niet kunnen geven. Ik hoor over dat jonge meisje dat in een koude, donkere auto zit terwijl haar ouders in de plaatselijke kroeg zitten te drinken; de vrouw wier ouders haar succes niet kunnen erkennen; het verjaardagscadeau dat zo armzalig, pathetisch en slecht gekozen was dat je toen je het kreeg eerder het gevoel had dat iemand je iets had afgenomen.
Het is pijnlijk om te zien hoe intens gestoord en/of afstandelijk een moeder kan zijn, maar haar duidelijk in beeld hebben is een stap vooruit in het herstelproces. Je hoeft haar niet te diagnosticeren met een psychiatrische stoornis, maar je moet wel zien op welke manieren ze zelf niet in orde is, zodat jij haar gedrag niet meer persoonlijk hoeft op te vatten. Dat is een belangrijke stap in het herstelproces, waar we nu naar gaan kijken.
1. Ze weet niet beter
De eerste en misschien wel meest voorkomende reden waarom een moeder zo weinig biedt in haar ouderschapsrol is dat ze echt niet beter weet. Ze is opgegroeid met een moeder wier gedrag nauwelijks afwijkt van wat zij biedt. Dit is de erfenis die vaak van generatie op generatie overgaat, maar door degenen die dit artikel lezen veranderd kan worden.
Ik heb dit vaak gezien bij moeders van grote gezinnen, waar gewoonvan alles te weinig was. Of bij moeders die te druk waren met overleven, bijvoorbeeld als nieuwe immigranten. Onze ideeën over ouderschap zijn veranderd, en toch zijn de verhalen van mensen die te weinig liefde en aandacht kregen meestal die van ouders met oude wereldbeelden, waarin een ouder louter hoeft te zorgen voor de fysieke behoeften van een kind. Zij hebben geen benul van de vele gezichten van een goede moeder zoals ik in mijn boek beschrijf.
Een emotioneel afwezige moeder kan misschien te weinig moederliefde hebben gekregen en misschien begreep ze niet wat haar kinderen nodig hadden. Of ze heeft haar eigen moeder verloren toen ze nog een kind was, of haar moeder was ziek en ze had geen referentiepunt voor een betrokken, kundige, gevende moeder.
2. Ze is emotioneel gesloten
Je moeder kan om allerlei redenen emotioneel gesloten zijn. Twee van de meest voorkomende redenen zijn depressie en niet opgelost trauma, hoewel ook allerlei andere redenen (zoals emotioneel niet beschikbare of agressieve ouders hebben) kunnen verklaren dat ze op haar hoede is en niet beschikbaar is. Emotioneel gesloten zijn komt veel voor en dat wordt erger door een gebrek aan balans tussen werk en privé.
Trauma
We zijn collectief verzadigd met onbehandeld trauma: oorlog, rampen, seksueel geweld en misbruik, om er maar een paar te noemen. Toen ik mensen interviewde ontdekte ik dat de moeders van veel mensen met niet-behandeld trauma worstelden, of dat dat gold voor hún ouders.
Depressie
Een andere reden voor haar emotionele geslotenheid kan zijn dat ze depressief was. De kans bestaat dat zo’n depressie niet was vastgesteld en niet behandeld: een tragedie voor alle betrokkenen. Er zijn veel lichamelijke factoren die bijdragen aan depressie, waaronder bepaalde medische aandoeningen, tekorten aan bepaalde voedingsstoffen en zelfs medicatie die juist is bedoeld om depressie of andere aandoeningen te behandelen.
Ik onderschrijf een tamelijk oude verklaring voor depressie, alsof er een deksel wordt gelegd op gevoelens waar we niet mee aan de slag willen of waarvan we niet weten wat we ermee aan moeten. Gevoelens worden dus letterlijk omlaaggedrukt (naar de letterlijke betekenis van het Latijnse woord deprimere: omlaagdrukken). Het gevolg is de vervlakking die vaak een kenmerk is van een depressie. Ben je gedeprimeerd, dan is het moeilijk om je gemotiveerd te voelen, ergens om te geven of om tevredenheid of vreugde te voelen. Depressie is niet eenvoudig. Er spelen veel factoren in mee, er zijn veel soorten depressie en veel verschillende ideeën over waardoor het wordt veroorzaakt.
Wat er ook achter zit: depressieve moeders zijn geneigd zich terug te trekken. Ze hebben niet de energie of emotionele kracht (of zelfs de helderheid van geest) om een actieve en gevoelige ouder te zijn. Veel depressieve moeders besteden een groot deel van hun leven in hun slaapkamer, afgesloten van het gezinsleven.
3. Ze is nooit volwassen geworden
Beschrijvingen van veel van de meer disfunctionerende moeders onthullen een achtergebleven emotionele, sociale en zelfs cognitieve ontwikkeling. Zo’n vrouw kan hebben geleerd om gezellig en charmant te zijn, maar ónder die interactie functioneert ze op het niveau van een puber of zelfs van een jong kind. Soms werden deze moeders in hun eigen gezin als kleine prinsesjes behandeld, met als gevolg dat ze nooit hebben geleerd verantwoordelijkheid te nemen.
De kans is groot dat ze zelf zijn opgevoed door emotioneel niet volwassen ouders, en gewoon nooit zijn opgegroeid. Onvolwassen moeders worden soms verzorgd door hun echtgenoten, die hun een toelage geven en huishoudelijke en ouderlijke taken overnemen. Of de taken van het moederschap worden overgedragen aan oudere kinderen.
Onvolwassen moeders worden vaak beschreven als oppervlakkig, ijdel, onbetekenend, snel beledigd, manipulatief en geneigd om in de slachtofferrol te kruipen. Deze emotionele onvolwassenheid kan zelfs nog meer worden geaccentueerd wanneer ouder geworden moeders meer verzorging nodig hebben. Ze kunnen zich als slachtoffer opstellen en driftbuien krijgen tegenover gezinsleden die helpen voor hen te zorgen, of in verzorgingstehuizen waar ze verblijven.
Andere redenen waarom emotioneel afwezige moeders niet kunnen geven
- Ze koestert wrok, ook al is dat onbewust. (Die dynamiek heb ik een aantal keren gezien wanneer een kind ongewenst was.)
- Het voelt alsof haar eigen narcistische behoeften worden bedreigd door de behoefte van een ander en ze kan haar eigen behoeften niet lang genoeg loslaten om werkelijk edelmoedig te worden.
- Ze heeft toen ze opgroeide te weinig ouderlijke bemoeienis gehad of was de opvoeding wanhopig slecht en legt ze haar verdriet nu het zwijgen op door haar kind niet te geven wat zij zelf niet heeft gehad.
- Ze is zo intens onzeker dat ze bang is om te worden afgewezen, en daarom doet ze zelf geen zinvolle handreikingen.
- Ze is geestelijk ziek (narcisme, Borderline persoonlijkheidsstoornis, etc).
Dit is een fragment uit De emotioneel afwezige moeder van Jasmin Lee Cori
De emotioneel afwezige moeder
Kreeg je in je jeugd niet de aandacht van je moeder die je nodig had? Dan worstel je nu waarschijnlijk met intieme relaties door onvervulde behoefte aan moederlijke zorg. In De emotioneel afwezige moeder van Jasmin Lee Cori ga je aan de slag met je moederwond. Ze helpt je begrijpen wat er ontbrak in je jeugd, hoe dit verband houdt met je moeders eigen geschiedenis, en laat zien hoe je de moederwond kunt helen.
Lees verder over de moederwond en narcistische moeders:
- Verlatings- of bindingsangst: hoe de moederwond jouw relaties saboteert
- Zo herken je een moederwond: wat er gebeurt wanneer je als kind liefde moest missen…
- Narcistische moeder: hoe je jezelf kunt bevrijden uit de invloedssfeer van je moeder
