Achter de term narcist gaat een wereld aan leed schuil, zegt Mjon van Oers, auteur van Narcistisch misbruik in de liefde. Het is géén oppervlakkig scheldwoord, maar iemand met een ernstige psychologische stoornis. “Door onwetendheid worden te veel mensen slachtoffer van narcistisch misbruik in de liefde.”
Het beste wat we kunnen doen: narcisme uit de schaduw duwen en benoemen wat het is, zodat we de waarheid gaan zien.
Griekse mythe: verliefd op jezelf
Wanneer we het woord narcist tegenkomen, kan het vele bedoelingen hebben. Met de oorspronkelijke betekenis is niets mis. De term komt uit de Griekse mythologie waarin uitvoerig wordt beschreven wat er mankeert aan de ‘Narcist’. En hoewel begrippen vervagen, is het vaak waardevol om vast te houden aan de ware betekenis ervan.
De mythologie beschrijft het leven van een knappe jonge man met de naam Narcissus. Hoewel hij vele harten sneller liet kloppen, wilde Narcissus niets van liefde weten en wees hij iedereen af. Hij leefde enkel voor de jacht. Op een dag kreeg hij tijdens een jachtpartij dorst en dronk hij uit een vijver. In het gladde wateroppervlak zag hij zijn eigen spiegelbeeld en werd verliefd op zichzelf.
De giftige narcis
Narcissus was zo in de ban van zichzelf dat hij niet meer van het water weg kon kijken. Hij dacht niet meer aan eten, drinken en rust. Hij dacht alleen aan de verschijning in het water en takelde zienderogen af. Hij verloor zijn kleur, zijn levenskracht en zijn schoonheid die eens zo betoverend was. Uiteindelijk kwijnde Narcissus helemaal weg en stierf.
Het enige wat er van hem overbleef, was een bloem. We vinden restanten van dit verhaal terug in de narcis én natuurlijk in het woord narcisme. Het typische is dat de narcis giftig is voor veel andere bloemen. En, net als de bloem, kan een narcistisch persoon giftig zijn voor andere mensen.
Ernstige persoonlijkheidsstoornis
Toen er in de psychologie een term werd gezocht voor mensen die voortdurend bezig zijn met hun eigen schoonheid of grootsheid, gebruikten ze het verhaal van Narcissus. Ze noemden hen narcisten en de persoonlijkheidsstoornis werd bestempeld als narcisme. Het is een stoornis met een gedragspatroon dat door de omgeving als grensoverschrijdend, verstorend en destructief wordt ervaren.
Helaas ontbreekt bij veel mensen de kennis om de eigenschappen van narcisme te kunnen begrijpen en om ze te herkennen in een ander. Dit komt mede doordat de discussie over het feit dat er een diepe donkere laag in de mensheid bestaat, met weinig empathie, een gebrekkig geweten en het ontbreken van liefde, nauwelijks wordt gevoerd. Hierdoor is narcistisch misbruik een onbesproken realiteit.
Door die onwetendheid worden veel te veel mensen slachtoffer van narcistisch misbruik in de liefde. Daar komt nog bij dat het woord narcist controversieel is geworden. Het wordt vaak gebruikt als oppervlakkig scheldwoord, maar het ís en blijft iemand met een ernstige psychologische aandoening.
Geestelijke manipulatie & emotioneel misbruik
Al is de term misschien beledigend, discutabel, controversieel of veroordelend, het is een belangrijk woord voor het grote aantal slachtoffers van narcistisch misbruik. Het zijn er miljoenen wereldwijd. Velen van hen hebben er moeite mee om te ontdekken wat er mis is met de persoon met wie ze een relatie hebben. Vaak zoeken ze de fout bij zichzelf, omdat een narcist niet verantwoordelijk wil zijn voor dingen die misgaan.
Een ander schuldgevoelens en schaamte aanpraten, is iets waar een narcistisch persoon heel goed in is. Er is sprake van geestelijke manipulatie en emotioneel misbruik. Vaak gaat dit net zo lang door totdat een slachtoffer uiteindelijk de schokkende waarheid ontdekt: het bestaan van deze officiële persoonlijkheidsstoornis.
Narcisme uit de schaduw duwen
We hoeven ons niet te schamen om narcisme te benoemen als we het herkennen. Het is zelfs een noodzaak als we meer bewustzijn en kennis willen verspreiden om het te voorkomen. Als je vermoedt dat je in een situatie van narcistisch misbruik zit, is het nodig om: narcisme uitvoerig te onderzoeken, zodat je het kunt doorzien. Alleen zo kun je het van je afschudden.
Slachtoffers die zich al bewust zijn van het misbruik, hebben er behoefte aan om van de daken te schreeuwen wat een pathologische narcist ís: een gevaarlijke psychopaat in een mooie verpakking! Toch kijken de meeste mensen liever weg. Maar als je wegkijkt van het kwaad, geef je het ongemerkt toestemming om door te gaan. Door passiviteit geef je misbruikers vrij spel. Het beste wat we kunnen doen: narcisme uit de schaduw duwen en benoemen wat het is, zodat we de waarheid gaan zien. Want de gruwelijke waarheid van narcisme in relaties is dat het leidt tot misbruik. Dat is de harde realiteit en géén mythe.
Narcistisch misbruik in de liefde
Dit boek is geschikt voor iedereen die verwikkeld is (geweest) in een narcistische relatie, maar ook voor mensen die narcisme meemaken in hun omgeving en er meer over willen begrijpen.
Lees ook deze artikelen:
Transformeren van slachtoffer naar overlever van narcistisch misbruik
Je weg vervolgen na narcistisch misbruik
Loskomen van een narcistische liefdesrelatie
Mjon van Oers is een toonaangevende autoriteit op het gebied van narcisme in relaties. Haar pioniersgeest levert transformerende publicaties op, waarmee ze al duizenden vrouwen én mannen geholpen heeft om te herstellen van narcistisch misbruik. Zij is sinds 1992 zelfstandig auteur en schrijft (ook) over bewegen, gezondheid, mens en relaties. Haar publicaties, onder andere over narcisme, verschenen in diverse tijdschriften, online artikelen, e-books en boeken. Mjon schrijft niet alleen, zij geeft ook workshops, lezingen en inspireert als trainer.
