Narcisten weten niet wat ze doen (en 6 andere misverstanden over narcisten)
Door Mjon van Oers
Kunnen narcisten genezen? En zijn ze zelfverzekerd? Terwijl het bewustzijn over de narcistische stoornis zich langzaam verspreidt, is er nog altijd veel onwetendheid. Daarom zet Mjon van Oers, auteur van Voorbij het narcisme, de 7 meest gehoorde misverstanden over narcisten op een rij.
De waarheid is dat een narcist helemaal niet van zichzelf houdt en diep van binnen een zeer gebrekkige eigenliefde heeft.
De pijnlijke waarheid over narcisten: 7 fabels ontkracht
Fabel 1: Alle narcisten zijn ijdel
De term ‘narcisme’ is gebaseerd op de Griekse mythologie. In het verhaal over Narcissus wordt verwezen naar het gevaar van buitensporige eigenliefde. Narcissus kijkt in het spiegelgladde water en wordt verliefd op zijn eigen spiegelbeeld. Door deze mythologie wordt vaak gedacht dat narcisten ijdel zijn en iets te veel in de spiegel kijken. De waarheid is dat lang niet alle narcisten ijdel zijn. Ze overdrijven de zaken waar ze goed in denken te zijn. Wanneer ze hun intellectuele of artistieke vaardigheden van groter belang vinden, negeren ze vaak andere zaken zoals hun uiterlijk.
Fabel 2: Narcisten weten niet wat ze doen
De meeste narcisten hebben het vermogen om goed van kwaad te onderscheiden. Ze missen alleen de capaciteit om zich er iets van aan te trekken. ‘Normale’ mensen willen het beste voor iedereen. Een narcist wil alleen het beste voor zichzelf en het maakt niet uit of dat ten koste gaat van anderen.
Ziekelijk narcisme gaat nog verder dan dat. Mensen met buitensporig narcisme zullen niet alleen alles doen om het beste voor zichzelf te krijgen – ze zullen ook alles verdraaien om datgene te bereiken wat ze willen. Maar dat is nog niet alles. Bij ziekelijk narcisme is er zelfs sprake van misbruik, manipulatie en oplichting. Dit alles wordt gedreven door een stoornis. Toch is een narcist zich wel degelijk bewust van het leed dat hij veroorzaakt in het leven van anderen.
Fabel 3: Narcisten zijn goede leiders
Narcisten danken hun ‘macht’ vaak aan hun overdreven charme, list en bedrog. Narcisten zijn niet de beste leiders op de lange termijn, maar vaak hebben ze zo’n overtuigende presentatie dat ze toch topposities bekleden. Maar het duurt nooit lang voordat de omgeving zich realiseert dat de narcist niet een erg goede leider is.
Hoe kan het ook anders als je enkel gericht bent op jezelf en niet geeft om het algemeen belang of om het bedrijf? Dit is duidelijk te zien als zo’n CEO een bedrijf verlaat. Het gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel en de zakelijke en persoonlijke destructiviteit komen vaak dan pas echt naar buiten.
Fabel 4: Narcisten zijn zelfverzekerd
Volgens de psychiatrische beschrijving is er bij een narcistische stoornis sprake van een patroon van zichzelf geweldig vinden en van grootheidswaanzin. Ook het woordenboek en de mythologische beschrijvingen van narcisme verwijzen naar buitensporige eigenliefde.
De meeste mensen denken daardoor bij het woord ‘narcist’ al snel aan iemand die te veel van zichzelf houdt. Maar de waarheid is dat een narcist helemaal niet van zichzelf houdt en diep van binnen een zeer gebrekkige eigenliefde heeft. Een narcist is in de kern, door een gebrekkig zelfgevoel, zeer angstig. Dit probeert hij te verbergen door zichzelf te overbluffen en zich almachtig, arrogant en zelfverzekerd voor te doen.
Fabel 5: Narcisten zijn zielig
Ongeacht de stoornis moeten we erkennen dat het misbruikende narcistische gedrag onacceptabel is. Het moet niet vergoelijkt of gebagatelliseerd worden, noch moeten er excuses voor worden bedacht. Sommige psychologen, therapeuten, coaches en spiritueel leraren willen in iedereen het goede zien. Ze beweren dat een narcist niets aan zijn gedrag kan doen, zielig is en medelijden verdient.
Het bewijs dat de narcist ervoor kiest om je te misbruiken en slecht te behandelen, is duidelijk waarneembaar. Wanneer hij het belang ervan inziet en een goede indruk wil maken, kan hij zich prima gedragen. Het geheime misbruik bewaart hij voor thuis. De vraag is dus hoe zielig een narcist daadwerkelijk is…
Fabel 6: Narcisten zijn succesvol
Vaak stellen narcisten zich zo op dat het lijkt alsof ze succesvol zijn. Ze doen trots en charismatisch. Op zijn zachts gezegd zijn ze snobistisch en met hun air stralen ze een zekere superioriteit uit. Vaak lijken ze financieel succesvol en zullen ze jou laten geloven dat ze het goed doen op de maatschappelijke ladder. Maar in de praktijk komt het vaak voor dat narcisten blut zijn en worstelen met schulden of zelfs een faillissement. Het zijn pathologische leugenaars die de kunst van het bedriegen en liegen hebben geperfectioneerd.
Fabel 7: Narcisten kunnen genezen met therapie
Een narcist zal niet veranderen. Ik begrijp dat dit geen populair standpunt is. We leven immers in een tijdperk waarin we geloven dat zo ongeveer alle aandoeningen te genezen zijn. En als ze niet te genezen zijn, dan zijn ze op zijn minst behandelbaar.
We leven ook in de overtuiging dat iedereen die dat wil, binnen zijn mogelijkheden en beperkingen, kan veranderen. Helaas ligt daar nu juist de moeilijkheid bij een narcist. Een narcist doet zelden aan introspectie. Het zijn volgens hem altijd anderen die de problemen veroorzaken. Als iemand het vermogen mist tot het ontwikkelen van zelfinzicht, dan heeft diegene ook niet de mogelijkheid om door therapie positieve veranderingen te ondergaan.
Er is een grote variatie in narcisten. Niet alle eigenschappen zijn altijd van toepassing op elke narcist. Blijf voor ogen houden dat, ondanks de vaste patronen die bij deze stoornis horen, er in narcisten net zoveel variatie zit als in alle andere mensen.
Wil je meer lezen over narcisme?
Voorbij het narcisme is vanuit het hart geschreven voor iedereen die met dit complexe fenomeen te maken heeft. Het is een zeer compleet boek vol voorbeelden, bewijzen, ervaringsverhalen, tips en technieken.
Lees ook deze artikelen:
Kan een narcist echt van je houden?
Zo houd je narcisten en andere energieslurpers uit je liefdesleven
Adviezen: zo bevrijd jij jezelf uit een ongezonde relatie
Mjon van Oers is een toonaangevende autoriteit op het gebied van narcisme in relaties. Haar pioniersgeest levert transformerende publicaties op, waarmee ze al duizenden vrouwen én mannen geholpen heeft om te herstellen van narcistisch misbruik. Zij is sinds 1992 zelfstandig auteur en schrijft (ook) over bewegen, gezondheid, mens en relaties. Haar publicaties, onder andere over narcisme, verschenen in diverse tijdschriften, online artikelen, e-books en boeken. Mjon schrijft niet alleen, zij geeft ook workshops, lezingen en inspireert als trainer.
