Food- en lifestylecoach Marjolein Dubbers is auteur van de besteller ‘Het Energieke Vrouwen Voedingskompas’ en ‘Eet meer energie’. Ze heeft al meer dan tienduizenden vrouwen geïnspireerd hun voedingspatroon te veranderen. Marjolein Dubbers schrijft artikelen voor Inspirerend Leven en pakt iedere keer een probleem aan. Vandaag: Opeens een droge mond? Wat zijn de oorzaken en wat kan je doen?
Een droge mond? Opeens een tong die ‘s morgens vroeg tegen je gehemelte plakt als je wakker wordt? En ondanks voldoende drinken gebeurt het later op de dag weer? Dit is een onderwerp waar vrouwen me regelmatig over schrijven omdat ze er vragen over hebben. Hoe komt dit en wat kunnen ze eraan doen? Want water drinken helpt opeens niet meer. Daarom besloot ik de mogelijke oorzaken eens te achterhalen. Uiteraard heb ik enkele goede tips voor je.
Het water loopt je letterlijk in de mond
Als je een droge mond hebt, betekent dit dat je te weinig speeksel hebt óf dat je speekselverhouding niet helemaal klopt. Je hebt namelijk twee soorten speeksel in je mond:
- Speeksel uit je mondbodemklieren; dit is dik en plakkerig speeksel
- Speeksel uit je oorspeekselklier; dit is waterig speeksel
Het speeksel uit je mondbodemklieren heb je altijd in je mond. Dit speeksel voorkomt dat je tong tegen je gehemelte plakt, het vergemakkelijkt het praten en zorgt voor een gezonde bacterie- en schimmelhuishouding in je mond. Het speeksel uit je oorspeekselklier is waterig. Dit is het speeksel dat we bedoelen met de uitdrukking: ‘het water loopt me in de mond’ als je warme appeltaart ruikt.
Je spijsvertering begint in je mond
Deze laatste vorm van speeksel maak je aan als je eet en/of drinkt of lekker eten ruikt. Dankzij dit speeksel kun je je voeding beter doorslikken. Ook helpt het je spijsvertering op gang, want dit speeksel bevat het enzym ‘amylase’. Dit enzym verteert vooral koolhydraten in je voeding, bijvoorbeeld van brood of pasta maar ook van groenten. Daarom is goed kauwen zo belangrijk voor een goede start van de vertering van je voeding.
Normaal gesproken produceer je zo’n liter speeksel per dag in je mond. Als dit bij jou minder is, kan je hierdoor een droge mond ervaren. Deze klacht komt vooral voor bij het opstaan. Dit komt omdat ‘s nachts onze speekselproductie stil ligt. We hebben allemaal wel eens een droge mond, maar wat kan er aan de hand zijn als dit bij jou opeens aanzienlijk verergert?
Wat zijn mogelijke oorzaken?
Te weinig drinken in het algemeen (verslaafd aan zoetigheid?)
Allereerst kan een droge mond ‘s morgens natuurlijk een teken zijn dat je de dag ervoor te weinig hebt gedronken. En dan bedoel ik water of (kruiden)thee of iets wat daarop lijkt. Of zelfs een paar kopjes (al dan niet décaf) koffie, want uit de meest recente onderzoeken blijkt dat dit de 24-uurs vochtbalans niet verstoort, zoals men eerder wel dacht. In ieder geval geen alcohol of zoete dranken want die leiden juist eerder tot uitdroging. Als je dus behoorlijk verslaafd bent aan zoetigheid heb je meer vocht nodig. Heb je vaak last van een droge mond en drink je gewoon voldoende water op een dag, zo’n 1,5 tot 2,5 liter en meer als je extra vocht verliest door sport of warm weer? Dan kan er iets anders aan de hand zijn.
Je wordt ouder en/of bent in de overgang
Veel vrouwen in de overgang hebben een periode lang last van een droge mond. Door de schommelingen in de productie van het hormoon oestrogeen, dat onder andere zorgt voor een goede slijmvlieswerking, kan het zijn dat je speekselklieren een tijdje te weinig speeksel aanmaken. Dit merk je vooral bij het opstaan. Wat ik hoor van vrouwen, en wat ik zelf ook ervaren heb, is dat dit tijdelijk is en na verloop van tijd vanzelf weer overgaat. Goed nieuws dus! Overigens hoeft een droge mond niet te betekenen dat je in de overgang bent, er kan ook iets anders aan de hand zijn. Maar in de overgang zijn kan wel betekenen dat je er gevoeliger voor bent.
Ongemerkt met een open mond slapen (slaap je graag op je rug?)
Een droge mond in de ochtend kan ook ontstaan doordat je ‘s nachts ongemerkt met een open mond slaapt. Dit gebeurt vaker als je op je rug slaapt. Door het slapper worden van je kaakspieren kan het gebeuren dat je onderkaak ongemerkt wat open zakt en je door je mond gaat ademen. Dit geeft uiteraard ‘s morgens een droge mond. Als je op je zij slaapt zal dit minder makkelijk gebeuren.
Het gebruik van medicijnen (gekocht bij een tankstation?)
Opeens last van een droge mond? Ben je medicijnen gaan gebruiken? Medicijnen kunnen als bijwerking voor een droge mond zorgen. Zeker als je meerdere medicijnen gebruikt, is de kans groter dat je speekselklieren worden geremd. Bedenk dat niet alle medicijnen meer door artsen hoeven te worden voorgeschreven. Sommige medicijnen zoals maagzuurremmers of pijnstillers worden aan de kassa van supermarkten en tankstations verkocht. Dit wil nog niet zeggen dat het medicijnen zijn zonder bijwerkingen. Die kunnen ze wel degelijk hebben. Lees de bijsluiter en besluit of je ze echt nodig hebt.
Roken
Roken is sowieso niet goed natuurlijk. Het schaadt je lichaam én dehydrateert, ofwel droogt je uit, waardoor het ook de veroorzaker kan zijn van een droge mond. Misschien rook je al jaren en heb je er nooit last van gehad? Dan kan het zijn dat je speekselklieren nu toch wat minder speeksel aanmaken en je er opeens wel last van krijgt. Net zoals alle vrouwen die niet roken. Bedenk of dit niet een goed moment voor je is om ermee te stoppen. Je lichaam zal je er dankbaar voor zijn.
Je hebt een auto-immuunziekte
Een auto-immuunziekte beïnvloedt het héle lichaam, doordat het immuunsysteem eigen lichaamsstoffen en -cellen voor vreemd aanziet. Een droge mond door een slechtere speekselwerking kan een symptoom of een gevolg zijn van een van deze ziekten. Heb je meer klachten behalve vaak een droge mond ga dan even langs je huisarts. Heb je een auto-immunziekte weet dan dat een droge mond een van de gevolgen hiervan kan zijn. Vooral als je als vrouw boven de 40 komt. Verdiep je eens in de gezondheid van je darmen, de oorzaak van veel auto-immunziektes ligt in darmen. Door je voeding te veranderen, verander je je darmflora. In mijn boek Het Energieke Vrouwen VoedingsKompas noem ik verschillende vrouwen die zichzelf hebben genezen van een auto-immuunziekte door hun voeding te veranderen.
Je speekselklieren zijn door bestraling of een ongeluk aangedaan
Bestraling van het hoofd-halsgebied kan je speekselklieren beschadigen, waardoor deze minder goed functioneren en dus voor een lagere speekselproductie zorgen. Hetzelfde geldt voor een ongeluk of operatie waarbij je hoofd- en/of nekzenuwen waren betrokken. Je weet ongetwijfeld of dit op jou van toepassing is.
Waarom hebben vooral vrouwen last van een droge mond?
Ongeveer 10% van de Nederlanders heeft wel eens last van een droge mond. Vooral ook ouderen klagen hierover: van de 70-plussers zegt 30 tot 50% regelmatig last van een droge mond te hebben. Uit onderzoek blijkt dat naarmate we ouder worden, we minder dorst ervaren. De vraag is dus of ouderen niet gewoon te weinig drinken.
Maar ook vrouwen hebben er meer last van, vooral naarmate ze ouder worden. Ouder worden als vrouw betekent in dit geval dus vlek op vlek. Daarbij zijn het helaas vooral vrouwen die te maken krijgen met auto-immuunziektes. Vlek op vlek op vlek dus helaas. Maar je kunt er gelukkig veel aan doen!
Wat kan je eraan doen; enkele tips
- Drink voldoende water. Water blijft helaas niet aan de slijmvliezen kleven en het effect hiervan in je mond is na een halve minuut weg. Wel zorgt water ervoor dat je lichaam goed gehydrateerd blijft en daarmee helpt het tegen monddroogte.
- Zorg voor luchtbevochtigers in huis, ook op je slaapkamer. Vooral in de winter kan een droge lucht in huis een veroorzaker zijn.
- Gebruik een goede lipbalsem. Dat zorgt voor een minder droog gevoel in de mond.
- Vermijd alles wat je kan uitdrogen zoals alcohol en tabak en vooral ook suiker! Wees matig met koffie/cafeïne. Wil je je dagelijkse kop koffie niet missen? Drink voorafgaand aan je heerlijke kop koffie een groot glas water.
- Wees voorzichtig met zout en pittig voedsel. Die kunnen gemakkelijk voor irritatie zorgen in een droge mond.
- In de fytotherapie wordt duindoornbes aanbevolen als remedie tegen verminderde speekselproductie. Duindoornbes is in verschillende vormen te koop (gedroogd, olie voor intern/extern gebruik). Als je duindoorn als geneeskrachtig middel wilt gebruiken raad ik je aan een consult te nemen bij een fytotherapeut. Zij hebben vaak meer geconcentreerde en dus krachtigere producten dan die normaal gesproken online verkrijgbaar zijn.
- Ik ben er niet echt een fan van maar als je er echt last van hebt kauw dan af en toe suikervrije kauwgom (met xylitol). Dat stimuleert de speekselproductie.
- Als je echt ten einde raad bent en al het bovenstaande niet werkt gebruik dan tijdelijk een ‘speekselvervanger’. Zo’n spray bevat speekselstimulerende ingrediënten en extracten die de mondflora optimaliseren en bacteriën neutraliseren.
Zorg ondertussen extra goed voor je gebit
Door een droge mond is je mond minder goed beschermd tegen bacteriën. Ook hecht tandplak zich gemakkelijker aan je tanden, waardoor je sneller gaatjes en tandvleesproblemen krijgt. Poets én flos dus regelmatig en gebruik tandenstokers, spoel je mond regelmatig drie minuten met kokosolie dat bacteriën doodt, (daarna niet doorslikken maar uitspugen), laat tandplak regelmatig verwijderen door een mondhygiëniste, bezoek je tandarts en natuurlijk: vermijd zoetigheid! Of had ik dat al gezegd?
Eet meer energie
Eet meer energie is de ultieme gids voor voor iedereen die op zoek is naar meer energie om zo een vrolijk en vitaal leven te leiden.
Beeld: Unsplash @Ilumire
De website van Marjolein Dubbers, energiekevrouwenacademie.nl, wordt jaarlijks door meer dan 2 miljoen bezoekers bezocht. Marjolein is food- en lifestylecoach en heeft een passie voor de gezondheid van vrouwen.
