Zelfs al heb je een zorgeloze jeugd gehad, er is altijd een vorm van trauma. Het is een wond die je leven kleurt. “Gelukkig beschikt jouw lichaam over een geheim wapen om je hier bewust van te maken,” zegt de sjamanistische healer Langston Kahn, auteur van het nieuwe boek Radicale transformatie. Ontdek hoe triggers jou de kans bieden om te helen.
Je neemt beslissingen op basis van wat het verwonde deel van het kind in jou nodig heeft, in plaats van wat jij als volwassene nodig hebt.
Zware bagage uit je jeugd
Kinderen werden vroeger bij inheemse culturen op een bepaalde leeftijd ingewijd in de volwassenheid. Bij enkele hedendaagse inheemse culturen waarbij oude tradities intact zijn gebleven, gebeurt dit nog steeds. Een van de positieve uitkomsten van dit proces is dat kinderen de kans krijgen om alle lasten uit hun jeugd achter zich te laten, alle manieren waarop ze zijn verwond door hun ouders, leraren en andere autoriteitsfiguren in hun leven.
Door middel van rituelen door de ouderen in de gemeenschap, veranderen de kinderen op zo’n manier dat ze niet meer worden tegengehouden door wonden. Ze worden eraan herinnerd wat ze hier op aarde komen doen. Ze keren terug naar hun gemeenschap als volwassenen die kunnen communiceren met hun ouders en leden van de gemeenschap op basis van gelijkwaardigheid. Ze hoeven zich niet meer vast te houden aan conflicten of trauma uit het verleden. Wie niet zo’n inwijding krijgt, zeult vaak zware bagage uit z’n jeugd met zich mee.
Trauma: het gevoel dat je doodgaat
‘Het is niet gebruikelijk om ervan uit te gaan dat iemand een gelukkige en zorgeloze jeugd heeft gehad. Je jeugd is een lastige periode om te overleven. Want als er iets mis gaat, en normaal gesproken gaat er ook iets mis, dan verandert er iets in je als mens. Je gaat nog een groot deel van je leven last hebben van die tijd in je leven,’ schreef de geliefde kinderboekenschrijver Maurice Sendak. Je jeugd is een mysterieuze en prachtige tijd, maar het is ook een tijd waarin er veel verkeerd kan gaan (wat ook meestal gebeurt). Wat voor zorgeloze jeugd je ook hebt gehad, er is altijd een vorm van trauma. Dit komt met name doordat trauma bij een kind niet per se ontstaat na een catastrofale of extreme gebeurtenis.
Ik wil het verschil benadrukken tussen het soort trauma waarover ik het heb en PTSS*. Voor een kind voelt alles wat levensbedreigend is aan als traumatisch, of het nou écht in gevaar is of niet.
Situaties die kinderen als doodsbedreigingen zien:
- Als ze worden verwaarloosd.
- Als ze in de steek worden gelaten.
- Als ze worden afgezonderd van anderen.
- Als ze worden verbannen.
- Als er simpelweg niet van ze wordt gehouden.
Jezelf in de steek laten
Voor een kind dat afhankelijk is van volwassenen, kan het echt de dood betekenen om niet geliefd te worden of in de steek gelaten te worden. Als een kind dus gelooft dat zijn ouders, de autoriteit of de gemeenschap een van de bovenstaande dingen zal doen als het trouw blijft aan zijn ware zelf, komt het in actie om te overleven. Het kind doet iets wat misschien niet past bij zijn ware zelf of het handelt uit instinct. Op dat moment laat het kind een deel van zichzelf in de steek. Het leeft verder en ontwikkelt zich als mens. Het kind wordt steeds ouder, terwijl het deel in ’m dat de beslissing heeft genomen om te overleven, blijft vastzitten op de leeftijd toen de situatie zich voordeed. En dat deel neemt steeds opnieuw dezelfde beslissing.
Een negatief zelfbeeld
Een voorbeeld. Een jonge vrouw begint zich net comfortabel te voelen in haar eigen lichaam, met haar schoonheid en haar seksualiteit. Er is een groot dansfeest op school. Ze kan niet wachten om aan haar ouders te laten zien hoe ze eruitziet in haar nieuwe jurk vlak voordat ze vertrekt. Haar moeder zegt: ‘Je ziet er mooi uit… maar je lijkt overgewicht te hebben.’ Ze is er kapot van. Op dat moment leert ze dat je verraden en teleurgesteld wordt als je van je lichaam houdt of anderen toestaat van je lichaam te houden. Ze creëert een negatief beeld van zichzelf om zo zichzelf te beschermen. Niemand kan nu iets over haar zeggen wat erger is dan het beeld dat ze al van zichzelf heeft.
Als volwassene zitten er in haar een moeder die zich schaamt én een gewond kind. Ze merkt dat ze vastloopt als mensen zeggen haar aantrekkelijk te vinden; ze voelt wantrouwen. Of ze krijgt juist relaties met mensen die haar hetzelfde verhaal voeren dat ze als kind heeft geleerd. Hierdoor valt ze weer terug in dat moment waarop ze gewond raakte en blijft ze dat negatieve beeld van zichzelf vasthouden als bescherming.
Een geheim wapen
Als je geen manier vindt om voorgoed van deze gedragspatronen af te komen en om de niet verbonden delen van jezelf uit je jeugd terug te brengen in jouw volwassen zelf, dan blijven die delen in de steek gelaten. Uiteindelijk ligt daar de oorzaak van disfunctionerende gedragspatronen of chronische gezondheidsproblemen in je leven. Gelukkig beschikt jouw lichaam over een geheim wapen om je bewust te maken van die verlaten en in de steek gelaten delen van jezelf. Een manier om die delen van jezelf die je onbewust op een afstand houdt en die niet geliefd zijn, onder ogen te komen. De delen die vastzitten in oude verhalen waardoor je jezelf laat tegenhouden in het leven.
Terug naar dat ene moment
Zoals je misschien al hebt geraden, is het geheime wapen: de trigger. De vrouw uit het voorbeeld hierboven is nu begin dertig. Ze voelt zich opnieuw het diepbedroefde meisje nadat ze pijnlijk is afgewezen door iemand met wie ze close was. Dit keer lukt het haar om de trigger te herkennen. Terwijl er allerlei gevoelens in haar naar boven komen, voelt ze de drang om zich af te sluiten. Haar keel en buik verstrakken. Tijdens een van onze sessies probeert ze de oorsprong van het gevoel te vinden en treft een huilende vrouw aan die tegen haar zegt: ‘Ik word niet gezien of geliefd en de angst en het verdriet worden me te veel.’ Ze heeft dan door dat zij de vrouw is die geliefd wil worden. De vrouw laat haar zien wat er gebeurt met dit deel als ze zichzelf niet toestaat om liefde te krijgen.
Door te luisteren naar de vrouw en de gevoelens te doorgronden, komt er bij haar een herinnering naar boven: een lover voelde zich erg aangetrokken tot haar en behandelde haar lichaam op zo’n manier dat ze zich gezien voelde. Op dat moment voelt ze een hevige paniek – ze duwt de vrouw weg. Door het gevoel nog dieper te doorgronden, wordt ze weer naar dat oorspronkelijke moment gebracht: het moment waarop ze afgewezen werd door haar moeder. Ze kan nu opstaan voor het kind in haar, zoals haar moeder toen niet kon doen. Ze ziet haar kwetsbare, prachtige 14-jarige zelf en ze kan haar de liefde geven die ze zichzelf zo lang niet toegestaan heeft te voelen. Ze voelt de schaamte van haar moeder niet meer.
Zo herken je een trigger!
Op het moment dat je wordt getriggerd, voel je je meestal verschrikkelijk. Je wordt herinnerd aan de angst en de pijn uit je jeugd. Toen het voelde alsof je zou sterven als je niet de beslissing had genomen om te overleven op een andere manier. Je projecteert het verleden op je huidige realiteit, waardoor je de wereld om je heen niet duidelijk meer kunt zien. Je neemt beslissingen op basis van wat het verwonde deel van het kind in jou nodig heeft, in plaats van wat jij als volwassene nodig hebt. Maar als je jouw triggers doorhebt, kun je nieuwe beslissingen nemen, in plaats van terugvallen in oude gedragspatronen door je verleden te projecteren.
Zo weet je over het algemeen of je getriggerd wordt:
- Je raakt gestrest door of reageert overdreven op iets.
- Je verstijft of reageert niet voldoende.
- Je voelt je veel jonger dan je werkelijk bent.
- Je denkt obsessief veel na over iets wat al is gebeurd.
- Je roddelt over iemand in plaats van dat je diegene rechtstreeks aanspreekt.
- Je oordeelt slecht over iets of iemand (in plaats van dat je openstaat voor andere mogelijkheden).
Kansen om te helen
Het is een beetje tegenstrijdig, maar hoe meer je triggers uit de weg gaat of de gevoelens die erbij in je opkomen, hoe meer je tegengehouden wordt in het leven. En hoe pijnlijker de triggers en gevoelens worden. Je leven en je lichaam willen de verloren delen van jezelf terugbrengen. Als je die delen blijft negeren, worden ze gedwongen om jou op andere manieren aan ze te herinneren. Dit leidt vaak tot extreme situaties waarin je getriggerd wordt om iets te doen aan je fysieke of mentale problemen. Hoe bewuster je te werk gaat om jezelf bewust te maken van je triggers, hoe beter je ze kunt gebruiken om te helen, wat ook het doel is van je triggers. Dus ook al kan het heel onaangenaam zijn om getriggerd te worden, je krijgt wel de kans om de diepe pijn in jezelf te transformeren. Om de kracht in jezelf terug te vinden, waardoor je gelukkiger en vrijer kunt leven.
*Bij het soort jeugdtrauma waar ik het over heb, is het gebroken deel van jou als kind nog steeds in je. Bij PTSS is je ziel ziek. Iets wat kan gebeuren als je extreem getraumatiseerd bent, waarbij delen van je ziel zijn losgebroken en verdwaald zijn geraakt in de geestenwereld. Zo’n soort wond kan genezen worden door een sjamaan.
Radicale transformatie
Wanneer we lichter willen leven, moeten we aan de slag met de dingen die ons bezwaren. Maar hoe bevrijd je jezelf uit de greep van teleurstellende ervaringen? Hoe laat je oude pijn los? En durf je je eigen aandeel daarin onder ogen te zien? Tijdens het krachtige Deep Liberation Process, vol sjamanistische tools, laat Langston Kahn ons definitief afstand te doen van ingesleten patronen, triggers en overtuigingen.
Lees ook deze artikelen:
Triggers: ga je mee in emoties of kies je voor jezelf?
Weerstand: hoe werkt een trigger op je emoties?
Wandelen werkt helend: zo kun je een trauma verwerken
Langston Kahn is een zwarte queer sjamaan uit New York en is gespecialiseerd in emotionele bevrijding en radicale transformatie. Hij studeerde bij de sjamanistische lerares Christina Pratt en verweeft in zijn praktijk spirituele tradities uit het westen en de Afrikaanse diaspora.
