Houd ik wel genoeg van mijn partner? Is er iemand die beter bij me past? Als je zulke gedachten hebt, geloof je waarschijnlijk dat er iets mis is met je relatie. Maar dat hoeft zeker niet zo te zijn, meent bestsellerauteur Sheryl Paul. “We zijn vergeten dat angst de metgezel van de liefde is. We zijn vergeten dat de mensen van wie je het meest houdt, de meeste angst aanwakkeren.”
We zijn de meest fundamentele waarheid over liefde vergeten: dat er geen grote liefde is zónder grote angst.
Allemaal misvattingen
Kan het zo zijn dat we een essentiële waarheid over de liefde zijn vergeten? Er wordt ons verteld dat liefde echt als liefde moet voelen. Dus: goed, ongerept, heilig, levend en erotisch – en bovenal betrouwbaar. We zijn opgevoed met het idee dat romantische liefde hét antwoord op het lijden en de rommeligheid van het leven is. Wanneer we de ware ontmoeten, zullen we worden meegesleurd naar de horizon van eeuwige gelukzaligheid.
Grote liefde, grote angst
Maar wat gebeurt er als twijfel en angst opduiken? We denken: ‘Er is geen plaats voor angst aan de tafel van de liefde. Dit moet dus wel betekenen dat er iets mis is.’ Normale, gezonde angst – de angst die opsteekt wanneer ons hart een risico neemt – transformeert dan in een andere soort angst, dat gepaard gaat met opdringerige gedachten en obsessief denken.
We zijn de meest fundamentele en essentiële waarheid over liefde vergeten: dat er geen grote liefde is zónder grote angst. We zijn vergeten dat angst de metgezel van de liefde is. We zijn vergeten dat de mensen van wie je het meest houdt, de meeste angst aanwakkeren. We zijn vergeten dat liefde delen betekent alles dragen, en alles dragen is angstaanjagend.
Wat mystici en dichters allang weten
Dichters kennen deze waarheid. Al tientallen jaren is dit een van mijn favoriete gedichten van Rumi:
Liefde rust op geen enkel fundament,
het is een eindeloze oceaan,
zonder begin en einde.
Stel je voor, een opgeschorte oceaan,
rijdend op een kussen van oude geheimen.
Alle zielen zijn erin verdronken,
en wonen er nu in.
Eén druppel van die oceaan is hoop,
en de rest is angst.
Schrijvers weten het. Zoals Kristin Hannah wijselijk schrijft in haar roman Coming Home: ‘Toen besefte ze dat hij bang was, omdat hij om haar gaf. Hij was bang dat ze zou denken dat hij iets slechts had gedaan. Hij was bang voor haar. Een ander klein stukje van de puzzel viel op zijn plaats – liefde betekende altijd een beetje bang zijn.’
Mystici weten het. Een van de voornaamste leerstellingen van de kabbala en de Levensboom is dat liefde en angst partners zijn. Een van onze heiligste taken is om ze te verenigen, om deze tegenpolen samen te brengen. Dat betekent niet dat we angst van de tafel moeten verbannen. Het betekent dat we moeten leren hoe we door de poort van de angst kunnen lopen – wat soms angstaanjagend is – zodat we ons vermogen om lief te hebben, kunnen verruimen.
Van vijand naar vriend
Houd ik genoeg van mijn partner? Is dit wel de juiste relatie? Is er iemand die beter bij me past? Als het gaat om relatie-angst, als je bezig bent de onbeantwoordbare vragen van je angstige geest op te lossen, mis je de kern en de uitnodiging van het werken aan jezelf. Namelijk: het leren omgaan met angst. Want door bevriend te raken met angst, en in haar donkere vleugel te ademen als een medicijn, begrijpen we dat ze niet onze vijand is, maar een bondgenoot op ons pad. Een pad dat jou leidt naar het ontwikkelen van je vermogen om lief te hebben.
Slopende gedachten
Een wijs lid van mijn gemeenschap is momenteel co-moderator van mijn Open je hart-cursus. Haar antwoord aan een ander lid deed mijn lichaam rillen. Dat is voor mij een aanwijzing dat er diepe waarheid in schuilt. Ik deel met hun toestemming de uitwisseling.
‘Ik merk dat hoe meer ik de dankbaarheid jegens mijn man erken, en hoe meer ik me richt op hoe goed onze relatie werkt en op waarom ik voor hem koos, hoe meer de angst om hem in mijn gedachten te slopen opborrelt. Alsof de angst steeds luider wordt om me eraan te herinneren waarom ik hem niet zou mogen. Het brengt me terug naar de gebruikelijke en ergens ook veilige negatieve gedachtepatronen waarmee ik hem zo lang op afstand probeerde te houden. Ik heb je door, angst!’
Wat er gebeurt als jij je hart opent
Onze co-moderator reageerde zo op haar bericht:
‘Ik hou van je laatste zin! Je hebt inderdaad de tactiek van de angst door. Je hebt helemaal gelijk: angst probeert ons van onze partner weg te houden, omdat dit veilig voelt. Echte liefde is prachtig en zo de moeite waard om na te streven. Dat maakt ons kwetsbaar: we openen ons hart voor de volheid van schoonheid en pijn in deze wereld. Dus ja, als we in de buurt van echte liefde komen, steekt angst nog meer de kop op. Een manier om hiernaar te kijken is: besef dat als de angst luider wordt, er iets moet zijn dat de moeite waard is en waar je naar hunkert.’
Angst als poort naar liefde
Angst valt de dingen aan waar we het meest van houden. Niet om ons te martelen (hoewel dat soms wel zo voelt), maar om te proberen ons veilig te houden. Angst is de beschermer en de boodschapper. En het is een poort naar de liefde. Als we angst bij de hand nemen en haar kracht inademen, begrijpen we dat het binnenhalen van angst in onze ziel ons aanmoedigt om te blijven kiezen voor liefde.
Als je dit pad al een tijdje bewandelt, weet je waar ik het over heb. Je hebt de ervaring dat werken met angst jouw vermogen om lief te hebben vergroot. Als je hier nieuw mee bent: houd vol! Dit is ‘krijgerswerk’ en als je op het pad blijft, word je met goud beloond. Want er is niets waardevollers op deze aarde dan liefde.
Nooit meer bang voor angst
Wil je aan de slag gaan met je angst? Sheryl Paul neemt je mee naar de bron van je angsten en laat je compassie met jezelf voelen. In dit diepgaande en tegelijkertijd praktische boek geeft ze oefeningen bij acute angst en oefeningen die je helpen diepere lagen van angst te ontcijferen en te helen.
Lees ook deze artikelen van Sheryl Paul:
Heb je spijt van levenskeuzes? Zo kun je met een goed gevoel stilstaan bij de levens die je had kunnen leven
Angst in relaties: als je twijfelt of je wel van je partner houdt… (Stel jezelf deze vragen!)
Hooggevoeligheid: waarom kleine veranderingen zo lastig zijn voor HSP’ers…
Sheryl Paul is psychotherapeut, opgeleid in Jungiaanse dieptepsychologie en heeft een master in counselling. Ze is geïnspireerd door o.a. Robert Johnson, Marion Woodman, Joseph Campbell en Carl Jung.
