Hoe je kunt omgaan met verlies en verdriet (3 adviezen van een psycholoog)
Door Margaret Rutherford
Je hebt groot verdriet na een scheiding of bijvoorbeeld het overlijden van een geliefde, maar je omgeving lijkt er al snel aan voorbij te gaan. Wie vraagt er na een tijdje nog aan jou: hoe gaat het nu met je? “Het is een ware levenskunst om pijn te doorstaan,” zegt Margaret Rutherford, psycholoog en auteur van Perfect verborgen depressie. Ze deelt 3 waardevolle adviezen die helpen bij het omgaan met verdriet en verlies.
Onthoud dat mensen heus wel om jou en je problemen geven. Ze weten alleen niet welke vragen ze moeten stellen en of je die wel wilt beantwoorden.
Eenzaamheid ervaren
De eerste paar weken na je scheiding vraagt je omgeving vaak aan je hoe het met je gaat. Als je vader plotseling overlijdt, zijn de daarop volgende maanden gevuld met kaartjes en liefdevolle berichtjes van mensen die hem gekend hebben. Wanneer er bij je oudste kind autisme wordt vastgesteld, willen mensen die iets vergelijkbaars hebben meegemaakt er alles over horen en ze bieden hulp aan.
Maar na een tijdje beginnen deze handreikingen af te nemen. Je wilt niet dat mensen de hele tijd medelijden met je hebben en je verwacht niet continu aandacht. Wat is gebeurd, is gebeurd. Je doet je best om weer een mate van normaliteit in je leven aan te brengen. Maar je voelt je ook erg eenzaam. Zijn de mensen om je heen nu alweer vergeten dat er een drastische verandering in je leven heeft plaatsgevonden? En toch zijn er maar weinigen die er nog naar vragen.
Of misschien is het nog wel erger en verwachten ze dat je er al helemaal overheen bent. Ze begrijpen niet waarom je nog in de rouw bent, ze vinden dat je verder moet gaan en zien niet in waarom je dat nog niet hebt gedaan.
Pijn komt in golven
Het is een ware levenskunst om pijn te doorstaan. Rouw of verlies komt in golven en natuurlijk hoop je dat de intensiteit van die golven na verloop van tijd afneemt. Maar soms zijn er momenten dat je overspoeld wordt door een golf die nog sterker is dan de eerste golven. Je wilt jezelf niet als slachtoffer neerzetten. En je wilt niet toestaan dat moeilijkheden je leven overnemen, maar het is nou eenmaal zo dat het tijd kost om de kracht van de golven af te laten nemen.
Ga toch verder met je leven!
De partner van een vriendin van mij is twee jaar geleden overleden. Op sommige momenten hoor ik mezelf weleens ‘Hoe gaat het met je?’ eruit flappen en dan lacht ze een beetje om de vraag. Dan stel ik snel de volgende vraag: ‘Waar sta je vandaag?’ Een andere vriendin heeft kanker die in remissie is, na een lange, helse weg vol chemo en bestralingen. Soms, hopelijk op de juiste momenten, begin ik over die weg. En op zulke momenten laat ze mij weten waar haar hart, haar geest en haar lichaam zich bevinden. Ik ben me erg bewust van de tijd die het kost om verlies te omarmen. Maar waarom willen zoveel mensen zo graag dat jij verder gaat met je leven?
Angst voor de harde werkelijkheid
Ik denk dat het te maken heeft met angst. Mensen hebben altijd moeite met het onder ogen komen van de werkelijkheid: dat het ondenkbare écht kan gebeuren. Het is beangstigend om erbij stil te staan dat je eigen leven compleet kan ontsporen. Dat je geconfronteerd kan worden met een onwelkome verandering, een levensbedreigende ziekte of een ondraaglijk verlies. Dus houden ze afstand. Ze willen graag geloven dat het prima met je gaat, dat wat je doormaakt te ‘doen’ is, dat je leven niet compleet op zijn kop staat.
3 Adviezen: zo kun je omgaan met rouw en verlies
Deze 3 adviezen helpen jou bij het omgaan met de uitdagingen die het leven je heeft toegeworpen.
1. Waardeer de mensen die vragen hoe het met je gaat en sta jezelf toe openlijk met ze te praten.
Als je veel verdriet hebt, is het verleidelijk om jezelf af te zonderen, om je verdriet niet te laten zien. Je kunt proberen te verbergen waar je nu doorheen gaat of jezelf ervan overtuigen dat erover praten het alleen maar erger maakt. Maar praten met een goede vriend(in) die weet hoe hij of zij je kan ondersteunen, kan de eenzaamheid verminderen. Je ware vrienden willen er voor jou zijn, het is een eer voor hen. En het is ook wat jij zou willen als de rollen omgedraaid waren.
2. Leid jezelf af als je dat nodig hebt, maar weet dat rouw altijd op je wacht. Het gaat niet vanzelf weg.
In het begin wil je vaak je leven vullen met dingen die je afleiden van wat er gebeurd is. Je spreekt af met vrienden, stort jezelf op je werk of begint een nieuwe relatie. Je neemt elke uitnodiging aan. Je bent uitgeput en misschien besef je wel wat je aan het doen bent, maar toch ga je ermee door. Uiteindelijk is het beter om af en toe halt te houden en onder ogen te zien wat zich aandient. Het kan eenzamer voelen om er steeds van weg te rennen dan om eens stil te staan.
3. Onthoud dat mensen heus wel om jou en je problemen geven. Ze weten alleen niet welke vragen ze moeten stellen en of je die wel wilt beantwoorden.
Mensen kunnen zich ongemakkelijk voelen en niet weten wat ze moeten zeggen, maar wel een poging doen om in contact te komen. Je kunt ze laten weten dat je er best over wilt praten, tenminste, als je dat écht wilt. Je kunt zoeken naar supportgroepen in de buurt die nu bij jou passen. Mensen die hetzelfde doormaken als jij, of hebben doorgemaakt, kunnen een bepaalde wijsheid bieden die anderen niet hebben. Als er momenten zijn waarop je er niet over kunt praten, of je bang bent je kwetsbaar op te stellen, kun je altijd zeggen: ‘Bedankt dat je ernaar vraagt, maar ik kan er nu even niet over praten.’
Wat zeg je tegen iemand die verdriet heeft?
Tot slot een advies voor alle mensen die best willen vragen hoe het met een verdrietige of rouwende vriendin, buurman of bijvoorbeeld collega gaat, maar niet weten hoe. Vraag er gewoon naar! Laat je angst over de woorden of hoe je je moet gedragen los. Stel vragen als:
‘Hoe gaat het nou echt met je?’
‘Wil je erover praten?’
‘Het is een paar maanden geleden dat je vader is overleden. Hoe gaat het nu met je?’
‘Je bent een tijdje geleden gescheiden. Hoe voel je je nu? En hoe gaan de kinderen ermee om?’
‘Welke dingen zijn er op je pad gekomen sinds de diagnose van je partner/kind/familielid?’
Het kan ongemakkelijk voelen en misschien doe je het de eerste paar keren niet helemaal ‘goed’. Maar je hebt er wel naar gevraagd. Je hebt laten weten dat je om die persoon geeft. Je hebt laten weten dat je het niet vergeten bent. En omdat je dit hebt laten weten, voelt hij of zij zich minder eenzaam.
Perfect verborgen depressie
In Perfect verborgen depressie laat Margaret Robinson Rutherford zien dat perfectionisme heel gevaarlijk kan zijn voor je welzijn, ook al zien anderen er aan de buitenkant niets van – en heb je zelf misschien ook niet door hebt hoe erg je er aan toe bent.
Lees ook deze artikelen van Margaret Rutherford:
Voor jezelf kiezen: is dat zelfbewust of egoïstisch?
Zo voorkom je dat jouw droomrelatie in een nachtmerrie eindigt (5 tips van een psycholoog)
Op trauma gebaseerd perfectionisme: verstop jij een deel van jezelf?
Margaret Robinson Rutherford voert haar eigen psychologiepraktijk en pleit in toonaangevende media voor meer aandacht voor onze mentale gezondheid. Ze deed jarenlang onderzoek naar de samenhang tussen perfectionisme en depressie en de verstrekkende gevolgen daarvan.
