Salie: de geneeskrachtige werking en voordelen van dit wonderplantje (+theerecept)
Door Marjolein Dubbers
Salie is afgeleid van het Latijnse woord ‘salvere’, wat staat voor ‘redden’ of ‘genezen’. Ik leg je graag uit waarom. Staat dit kruid al in jouw keukenkastje? Of misschien zelfs in je tuin of op je balkon? Dit mediterrane wonderplantje kent veel gezondheidsvoordelen en wordt al eeuwen ingezet bij allerlei (vrouwen)kwalen. In dit artikel lees je meer over de voordelen van salie en hoe je zelf saliethee kunt maken.
Salie; meer dan een mooie tuinplant
De plant salie, ook wel salvia genoemd, doet vooral dienst als eye-catcher in de tuin. In tuincentra en zelfs bij supermarkten staan de planten in het voorjaar voor het grijpen. Deze plant bloeit namelijk mooi met lange paars/roze bloemen. Maar het meest interessante, vind ik, zijn de kleine grijs/groene blaadjes waar veel gezonde stoffen in liggen opgeslagen.
Ga voor ‘Salvia officinales’
Helaas heb je met een salieplant van de buurtsuper op de hoek niet automatisch de beste en lekkerste te pakken voor in de keuken. Er zijn namelijk wel 800 soorten. Ga voor de ‘Salvia officinalis’. Dit wordt ook wel de ‘echte’ salie genoemd en is lekker als keukenkruid.
Zet hem in de vaste grond op een beschut plekje in de zon en je kunt het hele jaar genieten van verse salieblaadjes. Het leuke is dat je ook in de winter kunt blijven oogsten, omdat de plant winterhard is.
Geen tuineigenaar? Ook in een pot op het balkon doet salie het prima! Geen groene vingers? Je kunt salie als kruid ook gewoon kopen in gedroogde vorm. Beide soorten zijn geschikt in de keuken. Sommige supermarkten verkopen verse salieblaadjes in een kleine verpakking.
Verse salie heeft een sterkere smaak en aroma dan die in gedroogde vorm
Salie voor je gezondheid
Heb je het al in huis? Check! Er zijn ontzettend veel redenen om dit kruid vaak te (gaan) gebruiken in de keuken. Een aantal voordelen voor jou op een rijtje:
Salie: Een cadeau voor je luchtwegen
Salie staat vooral bekend om de geneeskrachtige werking op de luchtwegen. De blaadjes werken ontstekingsremmend en ontsmettend bij een droge, pijnlijke of ontstoken keel. Ze zijn ook heilzaam bij andere luchtwegaandoeningen, zoals astma en hoestklachten. Om dit soort klachten te verlichten kan je thee trekken van salieblaadjes, vers of gedroogd. Onderaan dit artikel lees je hoe.
De blaadjes werken ontstekingsremmend en ontsmettend bij een droge, pijnlijke of ontstoken keel.
Sterk antioxidant
Naast wat vitamines en mineralen (waaronder vitamine A, C, calcium en ijzer) bevat salie rozemarijnzuur. Dit is een polyfenol: een sterk antioxidant. Andere krachtige antioxidanten in salie zijn carnosol en carnosinezuur.
Antioxidanten zijn belangrijke ondersteuners voor de lever en ze helpen cel- en DNA-schade in jouw lijf te voorkomen. Ze kunnen daarmee het verouderingsproces vertragen en de kans op (welvaarts)ziekten verkleinen.
Schade aan cellen en DNA wordt o.a. veroorzaakt door vrije radicalen in, maar ook buiten ons lichaam. Denk aan verkeerd bereid voedsel, roken, stress, luchtverontreiniging etc.
Goed voor het geheugen
Nog even over rozemarijnzuur. Dit gezonde stofje heeft ook een gunstige invloed voor het behoud van een goed geheugen, zelfs bij de ziekte van Alzheimer (1). Hierbij is sprake van een verlaagd niveau van acetylcholine, een stofje dat prikkels in de hersenen overbrengt. Rozemarijnzuur voorkomt de afbraak van acetylcholine.
Rozemarijnzuur vind je overigens niet alleen in salie, maar ook in oregano, rozemarijn, citroenmelisse en…het kruid marjolein! Veel van de Provençaalse kruiden dus.
Verzachtend bij pijnlijke menstruaties
Al in de tijd van de Grieken en Romeinen stond het bekend als effectief middel bij een pijnlijke menstruatie en bij vruchtbaarheidsproblemen. Maar ook bij klachten rondom menopauze en de overgang kan salie zeer effectief zijn (2).
Dit heeft de maken met de etherische olie in het blad. Hierin zitten fyto-oestrogenen. Dit stofje heeft dezelfde opbouw als het vrouwelijke hormoon oestrogeen. Fyto-oestrogenen (niet te verwarren met xeno-oestrogenen) passen zich aan jouw oestrogeenspiegel aan met een regulerende werking.
Wanneer er een teveel aan oestrogeen aanwezig is (dominantie), zorgen ze voor een daling. Maar dit gebeurt ook andersom: een tekort aan oestrogeen kan met natuurlijke fyto-oestrogenen worden aangevuld. Deze stofjes zorgen dus voor een balans in je hormoonhuishouding.
De etherische oliën in salie zijn een zeer effectief middel bij klachten rondom menopauze en overgang.
Effectief bij overgangsklachten
Een andere krachtig werking van salie is dat het jouw interne thermostaat reguleert. Hierdoor verminderen eventuele opvliegers en nachtelijk zweten, waarmee de overgang gepaard kan gaan. Dit is te danken aan de flavonoïden die in salie zitten, stofjes die ook vallen onder de polyfenolen. Veel natuurlijke, homeopathische middelen tegen opvliegers bevatten daarom salie.
Rustgevend
Kan je ’s avonds moeilijk de dag afbouwen of kom je ’s nachts lastig in slaap? Salie werkt rustgevend en kalmerend (3). Vroeger werd het in melk gekookt, traditioneel na de aardappeloogst, en voor het slapen gaan gedronken. Een kopje saliethee voor het naar bed gaan is dus niet zo’n slecht idee. Of wat dacht je van het verwarmen van romige cashewmelk met een paar blaadjes (gedroogde) salie?
Salie is een trotse alleenheerser
Maar dan nu, wat verder te doen met salie? Van oudsher wordt het kruid gecombineerd met vlees, maar met groenten of vis is het ook erg lekker. De smaak kan even wennen zijn wanneer je de blaadjes voor het eerst proeft. Ze zijn namelijk krachtig van smaak en met geen ander kruid te vergelijken. Wees er dus spaarzaam mee. Een eetlepel fijngesneden salie in een gerecht is vaak al voldoende.
Het geeft een warme, kruidige smaak af wat lekker combineert met sauzen, stampotten en stoofschotels. Geroosterde salie is ook erg smaakvol. Bijvoorbeeld in een groenteschotel. Onderaan dit artikel vind je een lekker, makkelijk recept als voorbeeld.
Laat andere kruiden, zoals rozemarijn, tijm en oregano, zo veel mogelijk achterwege: salie is een trotse alleenheerser en smaakt dominant in combinatie met andere kruiden.
Maar ook zonder extra smaakmakers geldt: gebruik er niet teveel van. De smaak te pakken? Snijd dan eens wat salie fijn en doe dit in een vispakketje. Of laat een paar blaadjes salie mee warmen in een botersausje en giet dit over gestoomde groenten. Leuk weetje: wanneer je salie combineert met iets vettigs ontwikkelt het aroma zich sterker.
Gebruik salie spaarzaam. Het heeft een warme, kruidige smaak maar ook erg krachtig.
Salie: zet er heilzame thee van
Naast het gebruik in gerechten, is salie lekker en heel gezond om als thee te drinken. Bij de Ekoplaza, of andere biologische winkels, worden kant-en-klare zakjes en losse gedroogde salie verkocht. Dit is dezelfde soort die je tijdens het koken gebruikt.
Saliethee is erg geschikt bij keelklachten. Laat een volle theelepel, of een theezakje, salie trekken in een kop heet water en drink dit met kleine slokjes op. Je kunt voor de variatie citroenmelisse of munt toevoegen. Ook gorgelen met saliethee is zeer effectief. Gebruik hiervoor een volle eetlepel salie (vers of gedroogd) en laat het een kwartiertje trekken tot een sterke thee. Laat de drank afkoelen, gorgel drie keer per dag, een paar dagen achter elkaar.
Saliethee is dus gezond, maar overdrijf niet. Twee tot drie koppen per dag is voldoende. Bij grote hoeveelheden kan salie een ongewenste uitwerking hebben.
Salie recept; geroosterde zoete aardappel met salie (bijgerecht)
Dit heb je nodig voor 2 personen:
2 zoete aardappelen
10 blaadjes verse, of 1-2 el gedroogde salie
Twee tenen knoflook, fijn gehakt
Olijfolie
Verse peper en (Keltisch) zeezout
Zo maak je het
Verwarm de oven voor op 180ºC. Snijd de zoete aardappelen in halve maantjes of blokjes. Hak de salie fijn. Houd 4 blaadjes salie apart om te garneren. Schep de stukken aardappel om in een kom met een scheutje olie, knoflook, salie, zeezout en een draai verse, zwarte peper. Verdeel over een bakplaat en rooster in de oven in 30 minuten beetgaar. Serveer met de overgebleven salie en een extra scheut olijfolie.
Heerlijk als bijgerecht bij groene groenten, een salade, een vispakketje uit de oven of een stukje vlees.
Tip: maak extra en laat dit afkoelen. Schep dit de volgende dag door een groene salade of eet als tussendoortje. Afgekoelde zoete aardappel is een bron van resistent zetmeel en heel gezonde voeding voor je darmen.
Bronnen:
- https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1046/j.1365-2710.2003.00463.x
- Forouhari S et al.: The effect of salvia officinalis tablet on hot flashes, night sweating, and estradiol hormone in postmenopausal women; International Journal of Medical Research & Health Sciences 5(8):257-263, 2016.
- http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15639154
Eet meer energie
Eet meer energie is de ultieme gids voor voor iedereen die op zoek is naar meer energie om zo een vrolijk en vitaal leven te leiden.
Lees ook deze artikelen:
Gemberthee: de geneeskrachtige werking van verse gemberwortel
Kurkuma: een specerij als medicijn
Lentegroen: Zelf kruidenolie & Kruidenazijn maken
10 natuurlijke antibiotica uit je keukenkastje
De website van Marjolein Dubbers, energiekevrouwenacademie.nl, wordt jaarlijks door meer dan 2 miljoen bezoekers bezocht. Marjolein is food- en lifestylecoach en heeft een passie voor de gezondheid van vrouwen.
Wat is de reden dat saliethee wordt afgeraden bij het geven van borstvoeding?
Leuk om te lezen. Iets wat misschien niet zo bekend is, is dat salie kan helpen om te laten huilen. Er zijn mensen die bij verdriet niet kunnen huilen, salie kan dan helpen! Je wordt wat meer als Jan Salie en laat makkelijker los. Bedankt voor je mooie artikel!
Geweldige beschrijving van het wonderbaarlijke saliekruid!
Het remt of stopt borstvoeding
Ik heb een grote struik bloeiende salie in de tuin. Vraag me af hoe ik dat besre kan gebruiken rauw of gedroogd en hoe t droge in zijn werk gaat ?
Ik gebruik Famosan Sterk van A Vogel (met salie kruid) en ben eindelijk van mijn opvliegers af! De thee (uit zakje) deed niets bij me. Ben even gestopt met de tabletten om te kijken of ik het me niet inbeeld en toen kwamen de opvliegers weer terug. Dus maar door slikken ;)
Teveel rozemarijnzuur kan een epileptische aanval veroorzaken.